Gudački instrumenti

Gudalo

Gudački instrumenti su muzički instrumenti koji pripadaju grupi žičanih instrumenata i koji se sviraju tako što se gudalom povlači preko žica.

Danas se u klasičnoj muzici koriste četiri standardna gudačka instrumenta: violina, viola, violončelo i kontrabas. U posljednje vrijeme pokušava se oživjeti upotreba izumrlih gudačkih instrumenata za potrebe stilskog izvođenja stare muzike. Danas se u tehno muzici koriste čak i električni gudački instrumenti.

Gudački instrumenti odlikuju se širokim rasponom tonova), sposobnošću regulisanja dinamike, agogike i boje tona (što omogućuje izražajnost) te virtuoznošću. Zato su prihvaćeni kao najvažniji instrumenti u klasičnoj muzici. Čine temelj simfonijskog orkestra i imaju važne sviračke dionice u kamernim sastavima.

Gudački instrumenti

• Violina
• Viola
• Violončelo
• Kontrabas
• Gusle

Violina	Viola	Violončelo	Kontrabas

VIOLINA

• Violina se može posmatrati kao obrazac gudačkog instrumenta uopšte, opis njene građe važi za sve gudačke instrumente, samo se veličina mijenja, i donekle oblik.
• Violoina ima četiri žice (g-d1-a1-e2).
• Desna ruka svirača neposredno gudalom proizvodi ton, a lijeva podešava visinu tona, pritiskajući žice.
• Veoma virtuozan muzički instrument, dosta muzičkih djela je napisano za solo violinu, ali je takodjer važan instrument u orkestru.
• Najvažniji graditelji violina: Amati, Gvarneri i Stradivari.

VIOLA

• Veca je od violine za nekoliko centimetara, podešava se za kvintu niže, manje je zastupljena u solističkoj muzici, orkestarski i kamerni instrument.
• Zvuk je tamniji i napet
• Muzička dionica za violu se pise u altovskom (C) kljucu.

VIOLONČELO

Dosta većih dimenzija od violine, pa se zato drugačije i drži - među koljenima, nožicom oslonjenom na pod. Podešava se: a-d-G-C, osnovni ključ mu je bas ključ. Pun i bogat zvuk, dolazi do izražaja u muzici romantičnog stila.

KONTRABAS

• Srazmjerno najdubljem registru, i dimenzije kontrabasa su najveće, zato svirač uz njega stoji, a instrument je oslonjen nožicom o pod.
• Zbog debljine žica, gudalo je masivno, potrebno je snažno pritiskati žice, pa je virtuozitet na ovom instrumentu veoma mali.
• Podešava se: G-D-1A-1E, a neki imaju i petu žicu-1C ili 2H.
• Zvučnost je puna, ali bez sjaja i prodornosti.

Historija

Violina je žičani gudački instrument sa četiri žice, i od svih gudačkih instrumenata proizvodi najviše tonove i najmanjih je dimenzija. Riječ violina posredstvom romanskih jezika dolazi iz srednjovjekovne latinske riječi vitula što označava žičani instrument. Najraniji oblik violine je vrlo različit od onog danas. U početku violina je imala vrat koji je bio kraći, deblji i manje nagnut. Svirački dio je bio isto tako kraći, most je ravniji i žice su bile napravljene od životinjskih iznutrica (crijeva). Nastala u sjevernoj Italiji u ranom 16. vijeku. Prvi graditelji violina vjerovatno su spojili elemente tri tada raširena instrumenta: rebek koji je bio u upotrebi od 10. vijeka (nastao od arapskog instrumenta zvanog rabab), renesansne gusle i lira da braccio. Jedan od najranijih detaljnih opisa tog instrumenta, uključujući i njegovo ugađanje je Jambe de Ferov Epitome musical, objavljen u Lyonu 1556. Do tada se violina već bila počela širiti Evropom. Najstariju dokumentiranu violinu sa četiri žice nalik današnjoj, izgradio je 1555. godine Andrea Amati. Druge violine koje se spominju ranije imale su samo tri žice. Postala je omiljeni instrument među uličnim sviračima i plemstvom, što pokazuje i činjenica da je francuski kralj Karlo IX 1560. godine od Amatija naručio 24 violine. Iz tog kompleta je i najstarija očuvana violina poznata kao "Karlo IX", proizvedena u Cremoni oko 1560. Violina "Mesija" ili "Le Messie" (poznata i kao "Salabue" koju je proizveo Antonio Stradivari 1716. nikada nije korištena i još uvijek je u neiskvarenom stanju. Danas se nalazi u muzeju Ashmolean u Oxfordu. U početku violina nije bila popularna, i smatrana je muzičkim instrumentom niskog statusa. Ali do 1600. poznati kompozitori poput Claudio Monteverdi koriste violinu u svojim operama, tako da je ugled violine porastao. Ugled violine nastavlja rasti tokom perioda baroka, čineći je značajnom takvi proslavljeni kompozitori muzike kao što su Antonio Vivaldi i Johann Sebastian Bach. Do sredine 18. vijeka, violina uživa glavno mjesto u instrumentalnim muzičkim ansamblima. U 19. vijeku, uspon violine do njene slave je ostvaren od strane virtuoza, kao što su violinisti Niccolò Paganini i Pablo de Sarasate. U 20. vijeku violina je dostigla nove visine, kako u tehničkom tako i u umjetničkom smislu. Isaac Stern i Fritz Kreisler su neka od poznatih imena iz tog vremena.