Regno (biologio)
Regno estas taksonomia rango inter domanio kaj filumo (laŭ zoologio) aŭ divizio (laŭ zoologio).
Historio
[redakti | redakti fonton]En Systema Naturae, unue publikigita en 1735, Carolus Linnaeus distingis du regnojn: animaloj (Animalia) kaj vegetaloj (Vegetabilia).
Post la eltrovo de unuĉelaj vivaĵoj, Ernst Haeckel sugestis en 1866 la kreon de la regno protistoj (Protista, krom Animalia kaj Plantae, antaŭe Vegetabilia).
La ekscio de tio, ke bakterioj havas ĉelstrukturon ege malsaman ol tiu de aliaj organoj, kaŭzis, ke Chatton proponis du imperiojn: prokariotoj (Prokaryota, organoj sen ĉelkernoj) kaj eŭkariotoj (Eukaryota, organoj kun ĉelkernoj).
Tiu propono tamen ne tuj ĝenerale akceptiĝis; pli kutime uzata sistemo estis tiu de Herbert Copeland, kiu kreis por prokariotoj apartan regnon, kiu unue estis nomata Mychota, sed poste nomiĝis Monera. Tiu sistemo klasis ĉiujn eŭkariotojn, krom vegetalojn kaj animalojn, protistoj (Protoctista).
Iom post iom la distingo inter prokariotoj kaj eŭkariotoj montriĝis pli grava, kaj la sistemon de Chatton popularigis Stanier kaj van Niel en la 1960aj jaroj.
En 1969, Robert Whittaker proponis apartan regnon por fungoj (Fungi), sekve kvin-regnan sistemon, kiu fariĝis tre populara.
Ĉirkaŭ 1980, Carl Woese apartigis la prokariotojn en du regnojn: bakterioj (Eubacteria) kaj arĥeoj (Archaebacteria), do ekestis ses-regna sistemo. Ĝi fariĝis modela en multaj verkoj. Poste, en 1990, Woese proponis, ke bakterioj kaj arĥeoj, kune kun eŭkariotoj, estu konsiderataj domanioj, anstataŭe al la du-imperia apartigo.
Klariga tabelo
[redakti | redakti fonton]| Linnaeus 1735 2 regnoj |
Haeckel 1866 3 regnoj |
Chatton 1937 2 imperioj |
Copeland 1956 4 regnoj |
Whittaker 1969 5 regnoj |
Woese 1977 6 regnoj |
Woese 1990 3 domanioj |
|---|---|---|---|---|---|---|
| (ne traktata) | Protistoj | Prokariotoj | Prokariotoj | Prokariotoj | Bakterioj | Bakterioj |
| Arĥeoj | Arĥeoj | |||||
| Eŭkariotoj | Protistoj | Protistoj | Protistoj | Eŭkariotoj | ||
| Vegetaloj | Vegetaloj | Fungoj | Fungoj | |||
| Vegetaloj | Vegetaloj | Vegetaloj | ||||
| Animaloj | Animaloj | Animaloj | Animaloj | Animaloj |
Nuna arbo
[redakti | redakti fonton]
En la nuna arbo tri domanioj estas sed sed ne estas regnoj.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- france Arbre de la vie Arkivigite je 2007-09-27 per la retarkivo Wayback Machine
- france Treebase Arkivigite je 2003-10-08 per la retarkivo Wayback Machine
- france Projet Tree of Life
- france Méthodes de Classification Phylogénétique[rompita ligilo]
