Johann Gottfried Herder

Johann Gottfried Herder
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Morąg, 1744ko abuztuaren 25a
Herrialdea	Prusiako Erresuma
Heriotza	Weimar, 1803ko abenduaren 18a (59 urte)
Hobiratze lekua	St. Peter und Paul (en)
Familia
Ezkontidea(k)	Caroline Herder (en)
Seme-alabak	ikusi Siegmund August Wolfgang von Herder (en) Carl Adelbert von Herder (en) Luise Stichling (en) Emil Gottfried von Herder (en)
Hezkuntza
Heziketa	Königsbergeko Unibertsitatea
Hizkuntzak	alemana
Jarduerak
Jarduerak	filosofoa, teologoa, poeta, itzultzailea, idazlea, literatura-kritikaria, literaturan aditua, iritzi-kazetaria eta esteta
Lan nabarmenak	ikusi Sculpture (en) Stimmen der Völker in Liedern (en) Treatise on the Origin of Language (en)
Influentziak	Immanuel Kant, Baruch Spinoza, Giordano Bruno, Gottfried Wilhelm Leibniz eta Johann Georg Hamann
Kidetza	Prusiako Zientzien Akademia Illuminati
Mugimendua	Argien mendea Nazionalismo erromantikoa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Luteranismoa

Johann Gottfried Herder (Mohrungen, Ekialdeko Prusia, gaur egun Varmia-Mazuriako voivoderria, Polonia, 1744ko abuztuaren 25a - Weimar, 1803ko abenduaren 18a) alemaniar filosofo eta idazlea izan zen.

Bizitza

Königsbergeko Unibertsitatean ikasi zuen eta Kanten ikaslea izan zen, gero maisuaren ideietatik aldendu bazen ere. Ministro protestante egin zen. Frantziara egindako bidaian entziklopedistak ezagutu zituen (1764). Mintzairaren eta literaturaren inguruko gogoeta eginik, herriaren sena goretsi eta literatura nazional baten premia azaldu zuen. Ideia horiek eragin garbia izan zuten Goetherengan eta Sturm und Drang mugimenduaren eraketan. Volkslieder (1778-1779, «Europako herri kantak») bildu, itzuli eta argitaratu zituen.

Filosofia historiko alemaniarrari hasiera eman zion bere idazlan kritikoetan. Bertan, giza zibilizazio-motak ikertzen ditu, herrietako hizkuntzak eta kulturak, ingurumenaren eta testuinguru historikoaren arabera aztertuta: Abhandlung über den Ursprung der Sprache (1770, «Hizkuntzaren jatorriari buruzko tratatua»); Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit (1784-1791, «Gizadiaren historiaren filosofiari buruzko ideiak»); Älteste Urkunde des Menschengeschlechts (1793-1798, «Gizadiaren aurrerapenari buruzko gutunak»)

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Bibliografia

• Azurmendi, Joxe (2007): Volksgeist. Herri gogoa, Donostia, Elkar, ISBN 978-84-9783-404-9.
• Uribarri, Ibon (2008): "Herder, Johann Gottfried" in Filosofiaren historia, Donostia, Elkar, ISBN 978-84-9783-403-2.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Johann Gottfried Herder

Ikus, gainera

• Goethe
• Nazionalismo

Kanpo estekak

• Hizkuntzaren jatorriari buruzko tratatua EHUren webguneko Klasikoak bilduman.

• Datuak: Q155547
• Multimedia: Johann Gottfried Herder / Q155547