Cryptochiridae
| Cryptochiridae | |||
| Paul'son, 1875 | |||
| Okres istnienia: pliocen–dziś | |||
 Hapalocarcinus marsupialis: po prawej samica, po lewej i pośrodku galasy | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| (bez rangi) | Thoracotremata | ||
| Nadrodzina |
Cryptochiroidea | ||
| Rodzina |
Cryptochiridae | ||
| Synonimy | |||
| |||
Cryptochiridae – rodzina skorupiaków z rzędu dziesięcionogów i infrarzędu krabów. Jedyna z monotypowej nadrodziny Cryptochiroidea. Jej przedstawiciele są obligatoryjnie związani z koralami. Tworzą w nich domki i żywią się ich śluzem. Zasiedlają wody tropikalne. Osiągają rozmiary poniżej 10 mm.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Kraby te są niewielkich rozmiarów (poniżej centymetra długości) i stosunkowo delikatnej budowy[1]. Mają poprzecznie prawie jajowaty lub podłużnie prostokątny karapaks o słabo zaznaczonych krawędziach przednio-bocznych i tylno-bocznych oraz prawie ściętej lub wykrojonej krawędzi frontalnej. Oczy i wszystkie przydatki głowowe osadzone są na tym samym poziomie. Słabo rozwinięte dołki oczne nie chronią oczu. Czułki pierwszej pary są drobne, drugiej pary mają duże, wyposażone w mocne płaty człony nasadowe. Żuwaczki pozbawione są głaszczków i wyrostków na krawędziach tnących. Szczęki pierwszej pary mają niepodzielone protopodity i egzopodity, a szczęki drugiej pary składają się tylko z palcowatego protopoditu. Szczękonóża trzeciej pary mają szerokie ischiopodity, znacznie węższe meropodity i zredukowane lub całkiem nieobecne egzopodity. Nadgębie (epistom) mają słabo rozwinięte[2].
Szczypce tych krabów są słabe, a odnóża na których się znajdują nie większe, a często mniejsze niż odnóża kroczne. Daktylopodity odnóży krocznych są wyraźnie haczykowate. U samca pleopody (odnóża odwłokowe) segmentów od 2. do 4. są dwugałęziste, a 5. jednogałęziste. Samice są znacznie większe od samców i mają miękkie, widoczne od góry odwłoki[2].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Zaliczane tu gatunki są obligatoryjnymi symbiontami[2][3] lub pasożytami[1] korali madreporowych. Dorosłe samce są głównie wolno żyjące i wędrują w poszukiwaniu samic. Samice natomiast żyją w domkach stworzonych w koralowcach, żywiąc się ich śluzem[1], a według Kroppa też tkankami[4]. Domki są niewiele większe od kraba i zwykle mają postać półksiężycowatych, owalnych lub okrągłych dołków bądź tuneli[1][4]. Dwa gatunki: Hapalocarcinus marsupialis i Pseudohapalocarcinus ransoni potrafią wywoływać powstawanie na koralu galasów, które zasiedlają, i to od nich pochodzi angielska nazwa rodziny: gall crabs[1].
Rozprzestrzenienie
[edytuj | edytuj kod]Występują w Oceanie Spokojnym, Indyjskim, Atlantyckim, głównie w płytkich wodach strefy tropikalnej, ale część gatunków bytuje w głębszych wodach, do głębokości 512 m. Największą różnorodnością odznaczają się wody wschodniego Oceanu Indyjskiego i zachodniego Pacyfiku, skąd znanych jest 29 gatunków [1].
Taksonomia i ewolucja
[edytuj | edytuj kod]Rodzina ta była umieszczana w Graspoidea[1], jednak obecnie klasyfikuje się ją w monotypowej nadrodzinie Cryptochiroidea[1][2][5]. Jej pozycja w obrębie Thoracotremata pozostaje niejasna[1]. Brak szczątków kopalnych samych krabów, natomiast znane są z późnego pliocenu i plejstocenu skamieniałości półksiężycowatych domków[1].
Należą tu 52 opisane gatunki, sklasyfikowane w 22 rodzajach[1][5]:
- Cecidocarcinus Kropp et Manning, 1987
- Cryptochirus Heller, 1861
- Dacryomaia Kropp, 1990
- Detocarcinus Kropp et Manning, 1987
- Fizesereneia Takeda et Tamura, 1980
- Fungicola Serène, 1966
- †Galacticus Klompmaker, 2016
- Hapalocarcinus Stimpson, 1859
- Hiroia Takeda et Tamura, 1981
- Kroppcarcinus Badaro, Neves, Castro et Johnsson, 2012
- Lithoscaptus A. Milne-Edwards, 1862
- Luciades Kropp et Manning, 1996
- Neotroglocarcinus Takeda et Tamura, 1980
- Opecarcinus Kropp et Manning, 1987
- Pelycomaia Kropp, 1990
- Pseudocryptochirus Hiro, 1938
- Pseudohapalocarcinus Fize et Serène, 1956
- Sphenomaia Kropp, 1990
- Troglocarcinus Verrill, 1908
- Utinomiella Kropp et Takeda, 1988
- Xynomaia Kropp, 1990
- Zibrovia Kropp et Manning, 1996
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k Adiël A. Klompmaker, Roger W. Portell, Sancia E.T. van der Meij. Trace fossil evidence of coral-inhabiting crabs (Cryptochiridae) and its implications for growth and paleobiogeography. „Scientific Reports”. 6, 2016. DOI: 10.1038/srep23443.
- ↑ a b c d Treatise on Zoology - Anatomy, Taxonomy, Biology. The Crustacea, Volume 9, Part C-I. Decapoda, Brachyura, Part I. Peter Castro, Peter Davie, Danièle Guinot, Frederick Schram, Carel von Vaupel Klein (red.). Leiden, Boston: Brill, 2015, s. 1116.
- ↑ S.E.T. van der Meij. Host species, range extensions, and an observation of the mating system of Atlantic shallow-water gall crabs (Decapoda: Cryptochiridae). „Bulletin of Marine Science”. 90, s. 1001-1010, 2014.
- ↑ a b R. K. Kropp. Revision of the genera of gall crabs (Crustacea: Cryptochiridae) occurring in the Pacific Ocean. „Pacific Science”. 44 (4), s. 417-48, 1990.
- ↑ a b Cryptochiridae. [w:] World Register of Marine Species [on-line]. [dostęp 2016-03-31].