Nizozemska Republika
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Nizozemska ili Holandska republika, službeno Republika sedam ujedinjenih Nizozemskih (nizozemski: Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden), bila je država koja je egzistirala od 1588. do 1795. [1]
Ona se prostirala na otprilike istom prostoru gdje se danas nalazi Kraljevina Nizozemska, a svoj vrhunac imala je u 17. vijeku, kad je bila svjetska sila. [1]
Republika se sastojala od tadašnjih sedam sjevernih provincija Nizozemske (Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland, Friesland, Overijssel i Drenthe), koje su stekle svoju nezavisnost od Španjolske u pobuni vođenoj od 1568. do 1609. Njen nukleus bila je Utrechtska unija (1579.), koja je osnovana kako bi se ojačala vojna sposobnost njenih potpisnica i izvela Nizozemska revolucija. [1]
Južne nizozemske provincije (današnja Belgija i Luksemburg) ostale su vjerne Španjolskoj, dok je provincija Utrecht, koja je bila član Utrechtske unije vremenom postala samostalna država i odvojila se od republike. [1]
U sljedeća dva vijeka tinjao je sukob oko pitanja političke moći, te formalno jako decentralizirane republike, koja službeno nije imala ni glavni grad, između provincije Holland i prinčeva iz dinastije Oranje, koji su bili vladari (stadtholder) u dobrom dijelu provincija i htjeli stvoriti centraliziraniju državu.
Ipak te međusobne trzavice i političke napetosti, nisu spriječile konstantni progres Nizozemske republike u 17. vijeku - zvanom Zlatno doba Holandije. U to vrijeme Nizozemska republika stekla je kolonijalno carstvo koje je daleko nadmašivalo njene stvarne resurse, a odigrala je i značajnu ulogu u koalicijskim ratovima protiv francuskog kralja Louisa XIV.. Tad su holandski gradovi izrasli u međunarodne financijske centre, i bili važni centri kulture. [1]
Republika je doživjela svoj pad u 18. vijek, nakon iscrpljujućih i dugotrajnih međusobnih ratova, između pojedinih vladara, osipanja i propadanja flote i stagnacije svog kolonijalnog carstva, kojeg je zasjenila Engleska. Republika se konačno urušila - 1795. pod utjecajem nizozemske demokratske revolucije i invazije francuskih armija. [1]
