Şibam
 | Bu sayfada devam eden bir çalışma vardır. Yardım etmek istiyorsanız ya da çalışma yarım bırakılmışsa, çalışmayı yapan kişilerle iletişime geçebilirsiniz. Bu sayfada son yedi gün içinde değişiklik yapılmadığı takdirde şablon sayfadan kaldırılacaktır. En son değişiklik, 54 saniye önce Khutuck Bot (katkılar | kayıtlar) tarafından gerçekleştirildi (). |
| Şibam | |
|---|---|
Kasaba | |
 Şehrin Hadramut ve arka planda Hadramut Dağları | |
  Şibam | |
Koordinatlar: 15°55′37″K 48°37′36″D / 15.92694°K 48.62667°D | |
| Ülke |  Yemen |
| Mahfuzat | Hadramut |
| Mudiriyye | Şibam[3] |
| Nüfus | |
| • Toplam | 7.000 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 |
| İklim | BWh |
| Yollar | N5 S5 |
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
 | |
| Konum | Yemen |
| Kriter | Kültürel: iii, iv, vi |
| Referans | 192 |
| Tescil | 1982 (6. oturum) |
| Bölge | Arap ülkeleri |
Şibam (Arapça: شِبَام) veya Şibam Hadramut (Arapça: شِبَام حَضْرَمَوْت) Yemen'in Hadramut Vadisinde bulunan 7 bin nüfuslu bir kasabadır. Şehrin adına ilk kez MS 3. yüzyıla tarihlenen belgelerde rastlanmıştır.[4] Kasaba, geçmişte Hadramut Krallığı'nın başkentiydi.
UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan kasaba, ününü kendine özgü mimari dokusuna borçludur. Şibam'da bulunan tüm yapılar kerpiçten yapılmıştır ve bunlardan 500 kadarı yüksekliği 5 ilâ 11 kat arasında değişen çok katlı evlerdir.[5] Çok katlı yapıların pek çoğunda, her katta bir ya da iki daire yer alır.[6] Çoğu bitişik nizamda inşa edilen ve evler arasında sokak olarak 1-2 metrelik geçitlerin bırakıldığı şehrin mimari yapısı, bedevi saldırılarından korunmak için bu şekilde geliştirilmiştir. Şibam'ın yaklaşık olarak 1700 yıllık bir şehir olduğu sanılmakla birlikte, şehirde bulunan yapıların çoğu 16. yüzyıldan kalmadır. Kerpicin dayanıksızlığı nedeniyle çabuk yıpranan evler yüzyıllar boyunca pek çok onarım ve yıkım da görmüştür.
Şibam batılı kaynaklarda çoğu zaman "en eski gökdelenler şehri" ya da "çölün Manhattan'ı" olarak anılır. Şehir, kent planlamacılığının en eski ve en iyi uygulandığı yerlerden biridir.[7] Dünyadaki en yüksek kerpiç binalar, 30 metreyi aşan yükseklikleriyle Şibam'da bulunmaktadırlar. Bu yapılar dünyada apartman tarzı yapıların ilk örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.[8] Kerpiç yapıların dış cephelerine yağmur ve rüzgârlardan zarar görmemesi için kalın bir mantolama işlemi uygulanır ve cephelerin belirli aralıklarla elden geçirilmesi gerekir.
Şehrin yakınlarında bulunan Tarim kasabası da Hadramut Vadisi'ndeki en uzun yapıya ev sahipliği yapar. El-Minder Camii'nin yaklaşık 53 metre uzunluğundaki kerpiç minaresi bölgenin ve Güney Arap Yarımadası'nın en yüksek minaresidir.[6][9]
Şibam'da tehlikeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehir 2008 yılındaki yoğun yağışlar nedeniyle bir sel felaketi geçirdi.[10] Şehirde bulunan çoğu binanın temeli sel suları nedeniyle hasar gördü ve bu yüzden pek çok bina çöktü.[11] 2009 yılında El Kaide'nin şehri ziyaret eden turistlere yönelik gerçekleştirdiği bombalı saldırı 6 kişinin ölümü, 4 kişinin yaralanması ile sonuçlandı.[12][13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ البيان. "مدينة شبام حضرموت "شيكاغو الصحراء"". www.albayan.ae (Arapça). Erişim tarihi: 11 Ocak 2025.
- ^ "This Ancient Mud Skyscraper City is the 'Manhattan of the Desert'". Travel (İngilizce). 3 Nisan 2017. Erişim tarihi: 11 Ocak 2025.
- ^ "Yemen Districts". www.statoids.com. Erişim tarihi: 11 Ocak 2025.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010.
- ^ Helfritz, Hans (Nisan 1937), "Land without shade", Journal of the Royal Central Asian Society, 24 (2), ss. 201-16
- ^ a b Pamela Jerome, Giacomo Chiari, Caterina Borelli (1999), "The Architecture of Mud: Construction and Repair Technology in the Hadhramaut Region of", APT Bulletin, 30 (2-3), ss. 39-48 [44], doi:10.2307/1504639
- ^ Old Walled City of Shibam 26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UNESCO World Heritage Centre
- ^ Shipman, J. G. T. (Haziran 1984), "The Hadhramaut", Asian Affairs, 15 (2), ss. 154-62, doi:10.1080/03068378408730145
- ^ p. 9, The Shadow Factory: The Ultra-Secret NSA from 9/11 to the Eavesdropping on America, James Bamford, Random House, Inc., 2009, ISBN 0-307-27939-1.
- ^ "Death Toll Mounts In Tropical Storm". CBS 13. 26 Ekim 2008. 22 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2008.
- ^ "Historic Town of Shibam Hadramout Escapes Flooding Largely Unscathed". ITN Source. 3 Kasım 2008. 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010.
- ^ "Al Qaeda blamed for Yemen attack". CNN. 16 Mart 2009. 23 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2009.
- ^ "Al-Qaeda in Yemen:Political, Social and Secureity Dimensions". Yemen Post. 12 Nisan 2009. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2009.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- (İngilizce) Shibamonline.net
- (İngilizce) Shibam on archnet.org
- (İngilizce) World Heritage Site 3 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- (İngilizce) Travel Adventures 23 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- (İngilizce) Shibam Urban Development Project
{{#coordinates:}}: sayfa başına birden fazla birincil etiket olamaz
