Tutsi
| Tutsi/Abatutsi | |
|---|---|
Kigeli IV • Paul Kagame • Esther Kamatari • Tatiana Rusesabagina • Richard Sezibera • Stromae | |
| Totale bevolking: | ca. 3 miljoen |
| Belangrike bevolkings in: |  Burundi Rwanda Demokratiese Republiek die Kongo Tanzanië Uganda
|
| Taal: | Kirundi, Kinyarwanda, Engels, Frans, Swahili |
| Geloofsoortuiging: | Christendom, Islam |
| Verwante etniese groepe: | Ander Bantoevolke soos Hutu en Twa |
Die Tutsi of Abatutsi vorm 'n sosiale groep (kaste), inheems aan die Groot Mere-streek van Oos-Afrika, wat weens koloniale magspolitiek as 'n etniese groep misverstaan word. Hulle vorm die tweede grootste etniese groep in beide Burundi en Rwanda, waar hulle saam met die Hutu en die Twa bly.[1][2] Daarbenewens leef Tutsi in aangrensende streke van die Demokratiese Republiek die Kongo, Tanzanië en Uganda. Hulle praat Kirundi in Burundi of Kinyarwanda in Rwanda, twee Bantoetale binne die Niger-Kongo-taalfamilie, as moedertaal. Bykomende lingua franca-tale wat hulle gebruik, sluit in Engels, Frans en Swahili, onderskeidelik amptelike tale van hul tuislande. Saam met die Dinka in Suid-Soedan is hulle van die langste mense in Afrika.[3]
Voor die kolonisering van Rwanda en Burundi het die sosiale groepe Tutsi, Hutu en Twa langs mekaar geleef, waar die sosiale struktuur in hierdie rangskikking die sosiale status bepaal het. Terwyl die Tutsi oorwegend veeboere en die Twa jagter-versamelaars was, het die Hutu veral landbou beoefen en die bevolkingsmeerderheid gevorm. Die sosiale groepe het 'n vertikale deurlaatbaarheid gehad; byvoorbeeld, deur die aankoop van vee kon 'n mens die sosiale hiërargie opklim. Eers met die koms van die Europese koloniale magte, die Duitse Keiserryk en later België en die Verenigde Koninkryk, het die onderskeiding tussen Hutu en Tutsi belangrik geword en is derhalwe amptelik vasgelê. 1934 was die kriteria die omvang van 'n mens se aantal beeste: Dié met meer as tien beeste was 'n Tutsi en dié met minder was 'n Hutu. Hierdie stelsel het die koloniale magte in staat gestel om 'n inheemse elite te vorm, wat die ander gedeelte van die bevolking kon beheer, veral ten gunste van die koloniale mag se beleid. Hierdie etnologies omstrede indeling van die samelewing het tot erge konflikte tussen die Tutsi-minderheid en die Hutu-meerderheid gelei, wat na die onttrekking van die koloniale magte uiteindelik uitgebreek en tot langdurige gewelddadige konfrontasies met verskeie massamoorde van die ander groep gelei het. Die bloedigste hiervan is die Rwandese volksmoord van 1994, vanaf 7 April tot 15 Julie is tussen 500 000 en 1 000 000 Tutsi, moderate Hutu en Twa deur ekstremistiese Hutu vermoor. Soortgelyke konflikte sluit verskeie volksmoorde in Burundi en gewelddadige aanvalle in die oostelike Demokratiese Republiek die Kongo in.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ (en) "Burundi". CIA World Factbook. Central Intelligence Agency. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Mei 2020. Besoek op 11 Augustus 2019.
- ↑ (en) "Rwanda". CIA World Factbook. Central Intelligence Agency. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Mei 2020. Besoek op 11 Augustus 2019.
- ↑ (en) "The Tutsi". In and Out of Focus: Images from Central Africa 1885–1960. National Museum of African Art, Smithsonian Institution. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Junie 2013. Besoek op 11 Augustus 2019.
Verdere leesstof
[wysig | wysig bron]- (de) Helmut Strizek (2006). Geschenkte Kolonien. Ruanda und Burundi unter deutscher Herrschaft. ISBN 3-86153-390-1. Besoek op 11 Augustus 2019.
Mit einem Essay über die Entwicklung bis zur Gegenwart
{{cite book}}:|work=ignored (hulp) - (de) Uwe Hoering (1997). Zum Beispiel Hutu und Tutsi. (Der Völkermord hätte verhindert werden können, befand ein UN-Bericht). Göttingen: Lamuv-Verlag. ISBN 3-88977-473-3.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tutsi.- (en) "Tutsi". Encyclopædia Britannica. Besoek op 11 Augustus 2019.
