1792
Erscheinungsbild
◄ |
17. Jahrhundert |
18. Jahrhundert
| 19. Jahrhundert
| ►
◄◄ |
◄ |
1788 |
1789 |
1790 |
1791 |
1792
| 1793
| 1794
| 1795
| 1796
| ►
| ►►
1792 | |
---|---|
Noch em Tuileriesturm wird dr franzöösisch Köönig Louis XVI. gfangegnoo. | Dr Franz II. wird dr letscht Kaiser vom Häilige Römische Riich. |
D Kanonade vo Valmy bringt im Erste Koalizionschrieg dr Umschwung zugunste vom revoluzionäre Frankriich. |
1792 in andere Kaländer | |
---|---|
Ab urbe condita | 2545 |
Armenische Kaländer | 1240–1241 |
Ethiopische Kaländer | 1784–1785 |
Buddhistische Kaländer | 2336 |
Chinesische Kaländer | |
– Ära | 4488–4489 oder 4428–4429 |
– 60-Joor-Ziklus |
Metall-Sau (辛亥,
48)– |
Hebräische Kaländer | 5552–5553 |
Islamische Kaländer | 1206–1207 |
Thai-Solar-Kaländer | 2335 |
Was bassiert isch
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Politik
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- 7. Februar: Östriich schliesst e Bündnis mit Pröisse gege Frankriich.
- 20. Merz: Die franzöösischi Nazionalversammlig erlaubt ass d Giliotine cha iigsetzt wärde.
- 20. April: Koalitionschrieg - Die franzöösischi Nazionalversammlig erklärt de Monarchie Östriich, Pröisse und Sardinie-Piemont dr Chrieg.
- 25. April: Dr Dieb Nicolas Jacques Pelletier isch dr erste Mensch, wo mit dr Giliotine hiigrichdet wird.
- 14. Juni: Östriichisch-Russischs Verdäidigungsbündnis
- 25. Juli: s Manifest vom Herzog vo Braunschweig
- 30. Juli: E Batalion vo Freiwillige chunnt us Marseille uf Bariis und singt zum erste mol d Marseillaise, wo zur Hümne vo dr Revoluzioon wird.
- 10. August: D Sansculotte stürme d Tuilerie und näme dr Köönig Lois XVI. und si Familie gfange.
- 2. Septämber: Massaker in französische Gfängniss. Die sogenannte Septämbermord gönge bis zum 6. Septämber witer.
- 20. Septämber: Kanonade vo Valmy, die ersti Niiderlaag vo Östriich und Pröisse gege die franzöösischi Revoluzionsarmee
- 21. Septämber: Beschluss: D Monarchi wird abgschafft und Frankriich wird e Republik.
- 22. Septämber: Dr Nazionalkonwänt vo Frankriich beschliesst d Iifüerig vom ene nöije Kaländer.
- 22. Septämber: Franzöösischi Revoluzionsdrubbe erobere Savoye, wo zu Sardinie-Piemont ghöört.
- 25. Septämber: S franzöösische Köönigdum wird offiziell abgschafft.
- 2. Oktober: D Jakobiner bilde dr Sicherhäitsusschuss.
- 21. Oktober: D Festig Mainz kapituliert vor de Franzoose.
- 23. Oktober: D Franzoose eroobere Frankfurt am Main.
- 23. Oktober: Z Mainz wird e dütsche Jakobinerklub gründet.
- 6. Novämber: In dr Schlacht vo Jemappes schlöön die revoluzionääre Franzoose die ööstriichische Drubbe. Die ööstriichische Niiderland falle an Frankriich.
- 17. Dezämber - Im Fürstbistum Basel wird die Raurakischi Republik errichdet.
- 1. Merz: Dr Franz II. chunnt uf e Droon.
- 5. Juli: Dr Habsburger Franz II. wird zum römisch-dütsche König gweelt.
- 14. Juli: Dr Franz II. wird z Frankfurt am Main zum letschte Kaiser vom Häilige Röömische Riich vo Dütscher Nazion gweelt, wo denn 1806 ufglööst wird.
- 9. Januar: Dr Friide vo Jassy macht em säggste russische Türkechrieg en Ändi. Russland git alli Gebiet zrugg usser dr nördlige Küste vom Schwarze Meer.
- 27. April: D Konföderazion vo Targowica füert zum Russisch-Polnische Chrieg
Skandinavie
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- 16./17. Merz: Dr Köönig Gustav III. wird ermordet.
- 29. Merz: Dr Gustav IV. Adolf wird Köönig vo Schwede.
- Z Dänemark wird dr Sklavehandel verbote.
Portugal und sini Kolonie
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- 10. Februar: D Köönigin Maria I. wird waansinnig und wird entmündigt, iire Soon Johann VI. übernimmt für sä d Regäntschaft.
- 21. April: Dr Joaquim José da Silva Xavier, Tiradentes gnennt, wo Brasilie het welle in d Unabhängikäit füere, wird hiigrichdet.
Veräinigti Staate vo Amerika
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- 20. Februar: E staatligi Bost wird iigfüert
- 1. Juni: Kentucky wird dr 15. Bundesstaat vo de USA.
- Novämber/5. Dezämber: Dr George Washington wird wider zum Bresidänt gweelt.
- South Carolina verbietet für zwei Joor d Iifuer vo afrikanische Sklave us Angst vor eme Sklaveufstand.
- Sklavegsetz in Kentucky.
Historischi Aasichte und Charte
[ändere | Quälltäxt bearbeite]-
Veräinigti Staate 1792
-
Waalmannestimme bro Staat
-
S Fürstbistum Basel im 18. Jh. (grüen die Raurakischi Republik vo 1792 aa)
Wirtschaft
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- 2. April: D Amerikaner füere dr United States Dollar as offiziells Zaaligsmiddel ii und gründe d United States Mint.
- 17. Mai: D New York Stock Exchange wird gründet.
Wüsseschaft und Technik
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- 24. Merz: Dr Alessandro Volta foot mit sine Experimänt aa und entdeckt d Berüerigselektrizideet
- Frankriich: Javellewasser wird fabrikmäässig broduziert.
Kultur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- A vindication of the rights of woman (Ein Plädoyer für die Rechte der Frau) vo dr Mary Wollstonecraft chunnt uuse.
- 29. Januar: Z Berlin wird d Gsellschaft vo de Fründ gründet.
- 7. Februar: Il matrimonio segreto (Die heimliche Ehe), e komischi Opere vom Domenico Cimarosa wird z Wien mit riisigem Erfolg urufgfüert.
- 1. April: Dr Änglischi Garde z Münche isch offe für s Publikum.
- 26. April: Dr Claude Joseph Rouget de Lisle verfasst d Hümne Chant de guerre pour l’armée du Rhin, wo spööter as Marseillaise bekannt wird.
- 16. Mai: Z Venedig wird s Teatro La Fenice eröffnet.
- 19. Mai: D Komödie Les Deux Sous-lieutenants ou Le Concert interrompu vom Henri Montan Berton wird an dr Opéra-Comique z Bariis urufgfüert.
- 4. Novämber: Am Teatro San Carlo z Neapel wird d Opere Elfrida vom Giovanni Pacini urufgfüert
- Dr Kunstveräin Nürnbärg wird gründet.
Katastrophe
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- 21. Mai: Dr Usbruch vom Vulkan Unzen uf dr Shimabara-Halbinsle z Japan löst e Tsunami us. D Stadt Shimabara wird zerstört und 15'000 Lüt chömme um.
Uf d Wält choo
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- 29. Februar: Gioachino Rossini, en italiänische Komponist († 1868)
- 7. Merz: John Herschel, e britische Astronom († 1871)
- 8. April: Markgraf Wilhelm vo Bade, e badische Brinz († 1859)
- 19. Juni: Gustav Schwab, e dütsche Pfarrer, Schriftsteller und Herusgääber († 1850)
- 4. August: Percy Bysshe Shelley, e britische Schriftsteller († 1822)
- 26. Dezämber: Charles Babbage, e britische Erfinder und Mathematiker († 1871)
Gstorbe
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- 23. Februar: Joshua Reynolds, e britische Mooler (* 1723)
- 1. März: Leopold II., Kaiser vom Häilige Römische Riich (* 1747)
- 23. Dezämber: Johann Ulrich Büchel, Schwyzer Böumaischter (* 1753)
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite] Commons: 1792 – Sammlig vo Multimediadateie
- Digitalisierte Zeitungen des Jahres 1792 im Zeitungsinformationssystem (ZEFYS) der Staatsbibliothek zu Berlin