Karl Popper
| Karl Popper | |||
 | |||
| Doğum tarixi | 28 iyul 1902 | ||
| Doğum yeri | Vyana | ||
| Vəfat tarixi | 17 sentyabr 1994 | ||
| Vəfat yeri | Kenley | ||
| Dəfn yeri | mortuary Lainzer Friedhof | ||
| |||
Ser Karl Raimund Popper (28 iyul 1902 – 17 sentyabr 1994) — Avstriya-Britaniya filosofu, akademik və sosial şərhçi.
| A | B | C | Ç | D | E | Ə | F | G | H | X | İ | J | K | Q | L | M | N | O | Ö | P | R | S | Ş | T | U | Ü | V | Y | Z |
A
[redaktə]- Açıq cəmiyyət elə cəmiyyətdir ki, burada kişilər müəyyən dərəcədə tabulara tənqidi yanaşmağı və qərarları öz zəkalarına əsaslanaraq qəbul etməyi öyrəniblər.
- Açıq cəmiyyətlər tək bir “həqiqət” baxışını dəstəkləmir, əksinə, fərqli baxışlara malik insanların sülh şəraitində birlikdə yaşamasına imkan verən qanunlar və təsisatlar yaratmağa çalışırlar.
- Aydın danışa bilməyən, bacardığı qədər susmalıdır.
B
[redaktə]- Bəşəriyyətin vahid tarixi yoxdur, ancaq insan həyatının müxtəlif aspektləri ilə əlaqəli sonsuz sayda hekayələr və onların arasında siyasi hakimiyyətin tarixi var.
- Biliklərimiz kritik təxminlərdir, fərziyyələr şəbəkəsidir, fərziyyələr toxumasıdır.
- Biliklərimizin hər cür mənbələri var; lakin heç birinin səlahiyyəti yoxdur … Biliklərimizin son mənbələrinin fəlsəfi nəzəriyyəsinin etdiyi əsas səhv ondan ibarətdir ki, mənşə və etibarlılıq sualları arasında kifayət qədər aydın fərq qoymur.
- Biz tələb edirik ki, dövlət azadlığı müəyyən qədər məhdudlaşdırsın ki, son nəticədə qanun hamının azadlığını qorusun.
- Biz yalnız təhlükəsizliyi deyil, azadlığı planlaşdırmalıyıq. Əgər başqa səbəb yoxdursa, ən azı ona görə ki, yalnız azadlıq təhlükəsizliyi daha əmin edə bilər.
- Bizə yer üzündə cənnət vəd edənlər cəhənnəmdən başqa bir şey yaratmadılar.
- Bu sivilizasiya hələ doğulduğu sarsıntıdan – qəbilə və ya “qapalı cəmiyyətdən” sehirli qüvvələrə tabe olan “açıq cəmiyyət”ə keçiddən, insanın tənqidi güclərini azad edən “açıq cəmiyyətə” keçiddən hələ tam sağalmayıb.
D
[redaktə]- Demokratik institutlar özlərini təkmilləşdirə bilməzlər — onların təkmilləşməsi bizdən asılıdır. Demokratik təsisatların təkmilləşdirilməsi problemi həmişə institutların deyil, fərdlərin problemidir.
- Dünya haqqında nə qədər çox öyrənsək və öyrənməyimiz nə qədər dərin olarsa, bilmədiklərimiz haqqında məlumatımız, cəhalətimiz haqqında məlumatımız bir o qədər şüurlu, konkret və ifadəli olacaqdır. Bunun üçün, doğrudan da, cəhalətimizin əsas mənbəyidir — biliyimiz yalnız sonlu ola bilər, cəhalətimiz isə mütləq sonsuz olmalıdır.
E
[redaktə]- Elm miflərdən, miflərin tənqidindən başlamalıdır.
- Elm tarixi, bütün bəşər ideyalarının tarixi kimi, məsuliyyətsiz arzuların, inadkarlığın və səhvlərin tarixidir. Lakin elm səhvlərin sistematik şəkildə tənqid edildiyi və kifayət qədər tez-tez vaxtında düzəldildiyi çox az insan fəaliyyətindən biridir — bəlkə də yeganədir. Buna görə deyə bilərik ki, elmdə tez-tez səhvlərimizdən nəticə çıxarırıq və nə üçün orada irəliləyiş əldə etmək barədə aydın və məntiqli danışa bilərik.
- Elmi bilik fərziyyə və təkzib yolu ilə inkişaf edir.
Ə
[redaktə]- Əgər mən sosial islahat üçün məqbul hesab etdiyim planlarla yolverilməz utopik planlar arasında fərq qoymaq üçün sadə bir düstur və ya resept versəm, deyə bilərəm: Mücərrəd malların reallaşdırılması üçün deyil, konkret pisliklərin aradan qaldırılması üçün çalışın. Siyasi vasitələrlə xoşbəxtliyi bərqərar etməyi hədəfləməyin. Daha doğrusu, konkret bəlaların aradan qaldırılmasını hədəfləyin.
- Əsl cəhalət biliyin olmaması deyil, onu əldə etməkdən imtina etməkdir.
H
[redaktə]- Həmişə yadda saxla ki, elə danışmaq mümkün deyil ki , səni səhv başa düşməsinlər: həmişə səni səhv başa düşənlər olacaq.
Q
[redaktə]- Qanunsuz insan cəmiyyəti ola bilməz.
M
[redaktə]- Mən demokratiyaya xas olan çətinlikləri və təhlükələri yaxşı bilirəm, lakin buna baxmayaraq, inanıram ki, bu, bizim yeganə ümidimizdir. Çoxlu misallar göstərir ki, bu ümid boşuna deyil.
- Müasir totalitarizm azadlıq və ağıl əleyhinə əbədi üsyanın yalnız bir epizodudur. O, əvvəlki epizodlardan ideologiyasına görə deyil, liderlərinin öz sələflərinin ən vəhşi arzularını həyata keçirməyə müvəffəq olması ilə fərqlənir - onlar azadlıq əleyhinə üsyanı xalq hərəkatına çevirirlər.
N
[redaktə]- Nə vaxt bir nəzəriyyə sizə yeganə mümkün olan kimi görünsə, bunu nə nəzəriyyəni, nə də həll etmək istədiyi problemi başa düşmədiyinizə işarə kimi qəbul edin.
S
[redaktə]- Sərhədsiz tolerantlıq tolerantlığın yox olmasına gətirib çıxarır. Əgər dözümsüz olanlara sonsuz tolerantlıq göstərsək, tolerant cəmiyyəti dözümsüzlərin cəhdlərindən müdafiə etməyə hazır olmasaq, tolerant məhv olar. Onlarla birlikdə tolerantlıq da yox olacaq.
- Siyasi güc kimi dövlətə pərəstiş insanı mənəvi məsuliyyətdən azad edir.
P
[redaktə]- Platondan Karl Marksa və ondan sonrakı dövrlərdə əsas problem həmişə olub: dövləti kim idarə etməlidir? (Əsas məqamlarımdan biri o olacaq ki, bu problem tamamilə fərqli bir problemlə əvəz olunmalıdır.)
- Proporsional seçki sistemi deputatı şəxsi məsuliyyətdən məhrum edir. Onu düşünən və hiss edən insan deyil, səsvermə maşınına çevirir.
R
[redaktə]- Rasional davranmaq arzusu olmayan insana rasional təsir göstərən heç bir rasional arqument yoxdur.
Y
[redaktə]- Yer kürəsi onsuz da çox sıx məskunlaşıb və mübahisələri alovlandıran istənilən millətçilik təhlükəlidir.
- Yer üzündə cənnət qurmaq cəhdi həmişə cəhənnəmi yaradır . Bu cəhd dözümsüzlüyə, dini müharibələrə və inkvizisiya tərəfindən ruhların xilasına səbəb olur.