Zeus

Hewòtny artikel òstôł napisóny przez òsobã jakô nie znaje perfektno kaszëbsczégò. Jãzëkòwô pòprôwnosc negò artikla wëmôgô werifikacëji.

pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zeus&action=edit

Zeùs

Zeùs – abò Dzeùs, bóg nieba, łiskawic i piorunów, nômłodszi sën Kronosa i Rei, brat Pòsejdona, Hadesa, Hestii, Demeter i Herë. Miôł wiele białek, co drażniło jégò żonã, Herã. Dlô Greków bëł głównym Bodziem, ùważano gò za jidealnégò władcã i nôpòtãżniejszégò  bogô. Jégò atributama władzë są piorën, chtërnym rzucôł w smiertelników. Je òpiekunem prôw, przëbëszë proszącëch ò pòmòc, pòsłów i heroldów. Swiãtym zwierzãciem Zeùsa  béł orzeł.

Historiô Zeùsa

Zeùs   ùrodzył  sã  jakò sën Kronosa i Rei. Kronos béł  królem tytanów,  chtëren  kôżdé dzëckò  pòłikôł,  żebë  ni òdebrało mù władzë. Tak przepòwiedzôła mù czedës  wëroczniô.  Zeùs béł jégò  szóstim  dzëckã,  a trzecym sënã. Rea ni  mògòłô sã  pògòdzic ze stratą kòlejnégò dzëcka òd razu pò narodzinach òstawiła gò na Krecie w grocie jidyjsczej. Tôm òpiekòwałô  są nim  Amaltea (wedle różnëch pòdań bëła to kòza, a innëch nimfa). Timczasã Rea dała mężulkowi kam òwiniãti w pielëszkã. Kronos mësląc, że pòłika swòje dzëckò spôł spòkòjno Pewnégò razã złamôł sã róg kòzë Amaltei, wtedë Zeùs pòbłogòsławił gò tak, że òd tamtégò czasã  z rogù dòstac mòżna bëło wszëtkò czégò sã chciałô - pòwstôł tak róg òbfitoscë. Zeùs béł chroniony przed òjcã, żebë ten ni  ùsłiszôł jégò smiechów i zabaw, dlôtégò kapłanié Rei wëkonywelë nad nim baro głosné tuńce wòjenné. Czej Zeùs dorósł wëdôł tytanom wòjnã. Rea pòdała swémù chłopòwi lékarstwò na wracanié, a òn zwracôł dojrzałëch bògów: Herã, Pòsejdona, Hestiã, Demeter oraz Hadesa. Òni dorôstôlë oni w żołądkù Kronosa, a ni mòglë zgdzinąc - bògòwie bëlë niesmiertelni. Czedë skònała kòza Amaltea. Zeùs z ji skórë zrobił sobie tarczã, znónô jakò Egidę. Braciô i sostrë pomogłë Zeùsowi wëgrac walkã z dwùnastoma tytanami  i wrzucëc ich do Tartaru lub ùkarac (Atlôs dzwigôł za karã  sklepienié  niebiesczé)  po dzesiãciu latach walk. Ni béł to jednak kùnc walk. Wtedë  nastała gigantomachia, w chtërne bògóm pòmagôł héros Herakles. Pò ucemiãga gigantów na zemã wstąpił Tyfon, chtëren  pò  bitwie Zeùs przëwalił wëspą Sycylią. Pò Kronosie władcą zostôł Zeùs. Pòsejdon zostôł bògã mórz i oceanów, a Hades bògã  ùmarłëch.

Przëdomczi Zeùsa

1.Horkios - prawé, sprawiedlëwé

2.Ksenios - gòscinny

3.Herkejos - patrón òsad, czuwa nad prawã własnosce  i nierozerwalnoscią rodu lub gminë

4.Hellenios - bóstwo nôrodowé, chtërne  spaja różné, skłóconé ze sobą greccze szczepë

Związczi z białkoma i narodzoné dzecë

Zeùs z Herã

Białkô	Dzecë
Alkmena	Herakles
Antiopa	Amfion, Zetos
Boetis	Aigipan
Danae	Perseusz
Demeter	Persefona
Dia	Peirithous
Dione	Afrodyta
Egina	Ajakos
Elara	Tytios
Elektra	Harmonia, Dardanos, Jazjon
Eùropa	Minos, Radamantys, Sarpedon
Eurymedousa	Myrmidon
Eurynome	Charyty, Asopos
Gaja	Agdistis
Himalia	Spartaios, Kronios, Kytos
Hera	Hefajstos, Ares, Hebe, Ejlejtyja, Enyo
Hybris	Pan
Io	Epafos
Kalliope	Kabirowie
Kallisto	Arkas
Kasjopeja	Atymnius
Karme	Britomarsis
Lamia	Achelois
Leda	Kastor, Polideukes, Helena
Leto	Apollo, Artemida
Maja	Hermes
Metyda	Atena
Mnemosyne	Muzy
Niobe	Argos
Otreis	Meliteus
Pandora II	Graekus
Persefona	Zagreus, Melinoe
Pluto	Tantal
Pyrrha	Hellen
Selene	Pandeja, Ersa, Nemea
Semele	Dionizos
Tajgete	Lakedajmon
Taleja	Palikowie
Temida	Mojry, Hory, Nymfai
Thyia	Magnes, Makedon

Główné mesca kùltu

1. Olimpia – to je mesce rozgrëwania starożëtnëch igrzësk olimpijsczich na cześć Zeùsa. Znajduje sã  tam téż swiątënia tégó bòga, terô w ruinach. W strzôdkù  znajdowôł  sã czedes 13-metrowi złoti  pòsąg Zeùsa trzëmającégò w rãkù  Nike. Zrobił  gò Fidiôsz.

2. Atenë -  swiątënia bëła w momencie ukończenia przez cesôrza Hadriana nôwiãkszą w Grecji, znajdowôł sã tam ògromny pòsąg Zeùsa, kòpia tégò z Òlimpii, óbecnie z bùdinków zachòwało sã 15 kòlumn.

3. Dodona - òsrodek kùltu Zeùsa i Dione,

4. Nemea - mesce rozgrëwania igrzysk nemejczich rok pò igrzyskach òlimpijczich, znajduje sã tam (òbecnie w ruinach) swiątënia Zeùsa Nemeios.