Caerdroea
 | |
| Math | safle archaeolegol  |
|---|---|
Jer-Trouaie.ogg | |
| Sefydlwyd |
|
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | mytholeg Roeg |
| Lleoliad | Hisarlik |
| Sir | Çanakkale, Çanakkale |
| Gwlad |  Twrci |
| Arwynebedd | 158 ha |
| Cyfesurynnau | 39.9575°N 26.2389°E |
 | |
| Statws treftadaeth | Safle Treftadaeth y Byd |
| Manylion | |
Dinas yn Asia Leiaf (Twrci heddiw) oedd Caerdroea (Hen Roeg: Τροία, Troia, hefyd Ίλιον, Ilion; Lladin: Trōia neu Īlium, Hetheg: Wilusa neu Truwisa). Hefyd: 'Caerdroia', 'Caer Droea', 'Caer Droia'. Y ffynhonnell fwyaf adnabyddus ar gyfer hanes y ddinas yw'r Iliad, a briodolir i Homeros, sy'n adrodd hanes rhan o Ryfel Caerdroea, pan mae byddin Roegaidd yn gwarchae ar y ddinas. Yn ddiweddarach, adeiladwyd dinas Rufeinig Ilium ar y safle yn nheyrnasiad yr ymerawdwr Augustus.
Heddiw, mae'n enw safle archaeolegol, Twrceg Truva, yn Hisarlık yn Anatolia, ger arfordir Talaith Çanakkale yng ngogledd-orllewin Twrci, i'r de-orllewin o'r Dardanelles a gerllaw Mynydd Ida.
Yn y 1870au, bu'r archaeolegydd Almaenig Heinrich Schliemann yn cloddio yma, a darganfu olion nifer o ddinasoedd o wahanol gyfnodau ar y safle, un ar ben y llall. Credai ef mai'r ddinas a enwyd yn Troia VII oedd y ddinas yn yr Iliad.
Enwyd y safle yn Safle Treftadaeth y Byd gan UNESCO yn 1998.
Cysylltiadau Cymreig
[golygu | golygu cod]Er nad oes unrhyw gysylltiad uniongyrchol rhwng y Gaerdroea hanesyddol a Chymru, diolch i ddylanwad gwaith Sieffre o Fynwy mae ganddi le pwysig yn hanes traddodiadol Cymru. Yn ôl Sieffre, o Gaerdroea y daeth yr arwr Brutus a'i ddilynwyr i Ynys Brydain. Yn yr Oesoedd Canol Diweddar, arweiniodd hynny at y gred fod y Cymry yn etifeddion Caerdroea a cheir sawl cyfeiriad ati yn y Canu Darogan. Fel yn achos sawl diwylliant Ewropeaidd arall yn yr Oesoedd Canol, daeth Elen o Gaerdroea yn symbol o harddwch benywaidd yng ngwaith y beirdd, yn enwedig yn achos Beirdd yr Uchelwyr.
Mae 'Caerdroea' (hefyd 'Caer Droea' a 'Caer Dro') yn enw Cymraeg am fath o labrinth gwerinol hefyd. Ceir cyfeiriadau o'r 16g at fugeiliaid yn dawnsio mewn 'caerdroeau' ar y bryniau: camddeall ystyr yr elfen troea, gan ei derbyn fel ffurf ar y gair 'tro'/'troi' sy'n gyfrifol am yr enw, mae'n debyg.[1]
Defnyddiwyd y ffurf "Caerdroia" yn ddiweddar ar gyfres o ffilmiau, llyfrau a thapiau sain Dr Who (BBC Cymru).
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Caer Droea, Caer Dro" o dan brifair caer. Geiriadur Prifysgol Cymru. Adalwyd ar 21 Ionawr 2021.