Τοσκάνη
| Τοσκάνη | |||
|---|---|---|---|
| |||
 | |||
| Διοικητικές πληροφορίες | |||
| Χώρα |  Ιταλία | ||
| Πρωτεύουσα | Φλωρεντία | ||
| Πρόεδρος | Εουτζένιο Τζιάνι (PD) | ||
| Περιοχή | |||
| Έκταση | 22.993 χλμ² | ||
| Πληθυσμός | 3.679.027 (30-10-2012) | ||
| Άλλες πληροφορίες | |||
| Ζώνη ώρας | UTC+1 | ||
| Τοποθεσία | |||
 | |||
 | |||
| Επίσημη ιστοσελίδα | |||
Η Τοσκάνη (Toscana) είναι περιφέρεια της κεντρικής Ιταλίας. Η συνολική της έκταση είναι 23.000 τετρ. χιλ. και ο πληθυσμός 3.610.556 κάτοικοι. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη είναι η Φλωρεντία. Η Τοσκάνη είναι γνωστή για τα τοπία της και την πολιτιστική κληρονομιά της. Έξι τοποθεσίες της έχουν κηρυχθεί μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς από την UNESCO: το ιστορικό κέντρο της Φλωρεντίας (1982), το ιστορικό κέντρο της Σιένα (1995), η πλατεία του καθεδρικού ναού της Πίζας (1987), το ιστορικό κέντρο του Σαν Τζιμινιάνο (San Gimignano) (1990), το ιστορικό κέντρο Πιέντσα (Pienza) (1996) και η Βαλ ντ' Όρτσια (Val d'Orcia) (2004).
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρχαιότητα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η προϊστορία της Τοσκάνης ξεκινά την αρχαϊκή εποχή, στα τέλη της εποχής του Χαλκού.[1] Στην περιοχή της Τοσκάνης κατοικούσαν λαοί που ήταν γνωστοί στα τέλη της 2ης χιλιετίας π.Χ. (1400 π.Χ.-1150 π.Χ.) ως Πολιτισμός των Απεννίνων, ο Μινωικός πολιτισμός και ο Μυκηναϊκός πολιτισμός στο Αιγαίο Πέλαγος βρίσκονταν μαζί τους σε συχνή επαφή. Με την λήξη της Εποχής του Χαλκού αναπτύχθηκε στην Τοσκάνη ο Πολιτισμός της Πρώτο-Βιλανόβα (1100 π.Χ.-900 π.Χ.) που θεωρείται κλάδος του κεντρικού Ευρωπαϊκού Πολιτισμού των Τεφροδόχων. Όταν ξεκίνησε η Εποχή του Σιδήρου αναπτύχθηκε στην Τοσκάνη ο Πολιτισμός της Βιλανόβα (900 π.Χ.-700 π.Χ.) , θεωρείται ως η αρχαιότερη περίοδος των Ετρούσκων.[1] Στα τελευταία χρόνια του Πολιτισμού των Βιλανόβα οι Ετρούσκοι δημιούργησαν πόλεις κράτη σύμφωνα με τα ελληνικά πρότυπα στην Ανατολή.[2] Οι Ετρούσκοι δημιούργησαν τον πρώτο μεγάλο γεωργικό πολιτισμό στην περιοχή, στηρίχτηκε στις εμπορικές μεταφορές και τη μεταλλευτική, δημιούργησαν ζωντανή τέχνη από τα προϊστορικά χρόνια.[1][3] Ο πολιτισμός των Ετρούσκων ξεκίνησε τον 10ο αιώνα π.Χ. στην περιοχή μεταξύ των ποταμών Άρνου και Τίβερη, έφτασε στο αποκορύφωμά του τον 6ο αιώνα π.Χ. και τελικά υποτάχθηκε τον 1ο αιώνα π.Χ. στην Ρωμαϊκή δημοκρατία.[4]
Οι Ρωμαίοι ονόμαζαν την Τοσκάνη Ετρούσκη από το όνομα των Ετρούσκων, στις περιοχές πάνω από τα βορειοδυτικά σύνορα κατοικούσαν οι Λίγυρες. Η περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Άρνο και Μάγκρα στην βορειοδυτική Τοσκάνη ταυτίστηκε με τους Ετρούσκους στην πρώιμη Εποχή του Σιδήρου αλλά στα τελευταία χρόνια της Εποχής του Σιδήρου ταυτίστηκε με τους Λίγηρες.[5] Ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο ο πολιτισμός των Ετρούσκων παρουσίασε κάμψη οφείλεται στο γεγονός ότι η ανώτερη τάξη τους ταυτίστηκε με τους Ρωμαίους.[3][4] Μετά την κατάκτηση της Ετρουρίας οι Ρωμαίοι ίδρυσαν την Λούκκα, την Πίζα, την Σιένα, την Φλωρεντία και εξόπλισαν την περιοχή με νέες τεχνολογίες.[3] Με τις τεχνολογίες αυτές ακολούθησε η επέκταση των δρόμων που υπήρχαν όπως επίσης οι κατασκευές νέων υδραγωγείων και δημόσιων κτηρίων. Οι περισσότερες νέες κατασκευές καταστράφηκαν ωστόσο από την διάβρωση λόγω των καιρικών συνθηκών.[3] Την εποχή που κατέρρευσε η Δυτική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία τον 5ο αιώνα κατέλαβαν την περιοχή οι Βάρβαροι που μετανάστευσαν από την Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία όπως οι Γότθοι. Ο Ιουστινιανός Α΄ κορυφαίος αυτοκράτορας στην Βυζαντινή αυτοκρατορία ανακατέκτησε την περιοχή αλλά αργότερα (572) έφτασαν οι Λομβαρδοί και όρισαν ως νέα πρωτεύουσα της Τοσκάνης την Λούκκα.[3]
Μεσαίωνας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι προσκυνητές οι οποίοι μέσω της Βια Φραντσίζενα ταξίδευαν από την Ρώμη στην Γαλλία έφεραν μεγάλη ανάπτυξη στην περιοχή την περίοδο του Μεσαίωνα.[3] Οι ταξιδιώτες είχαν μεγάλη ανάγκη από φαγητό και διαμονή, αυτό έφερε μεγάλη ανάπτυξη στις περιοχές γύρω από τις εκκλησίες και τις ταβέρνες.[3] Τον 12ο-13ο αιώνα η σύγκρουση ανάμεσα στους Γουέλφους και τους Γιβελίνους που υποστήριζαν στην κεντρική Ιταλία είτε την Αγία Έδρα είτε την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δίχασε τον λαό της Τοσκάνης.[3] Οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές δημιούργησαν ισχυρές και πλούσιες Μεσαιωνικές κοινότητες όπως το Αρέτσο, η Φλωρεντία, η Λούκκα, η Πίζα και η Σιένα.[3] Η δυναμική ανάμεσα στις πόλεις αυτές μοιράστηκε, η Πίζα ανέλαβε το ναυτικό, η Σιένα τις τράπεζες και η Πίζα το εμπόριο μεταξιού.[6] Στην Αναγέννηση η Φλωρεντία έγινε το μεγάλο πολιτιστικό κέντρο ολόκληρης της Τοσκάνης.[6] Η κυρίαρχη οικογένεια σε πλούτο και ισχύ ήταν ο Οίκος των Μεδίκων, το κορυφαίο μέλος της οικογένειας ήταν ο Λαυρέντιος ο Μεγαλοπρεπής, μετέτρεψε την Φλωρεντία σε αποκορύφωμα της Ιταλικής αρχιτεκτονικής και πολιτισμού. Η Αικατερίνη των Μεδίκων, γόνος της Οικογένειας των Μεδίκων παντρεύτηκε τον βασιλιά της Γαλλίας Ερρίκο Β΄ (1533). Η Μαύρη Πανώλη (1348) θέρισε την Τοσκάνη και θανάτωσε το 70% του πληθυσμού της.[7][8] Η Φλωρεντία ειδικά έχασε το 1/3 τους πληθυσμού της το πρώτο εξάμηνο και τον πρώτο χρόνο το ποσοστό θανάτων έφτασε το 75%. Η Φλωρεντία μαζί με ολόκληρη την Τοσκάνη γνώρισαν ξανά τον 17ο αιώνα θανατηφόρο πλήγμα της πανώλης (1630).[9]
Η Τοσκάνη και ειδικά η Φλωρεντία έγινε το επίκεντρο της Ιταλικής Αναγέννησης, το πολιτιστικό, γλωσσολογικό και καλλιτεχνικό κέντρο της Ιταλίας τον 15ο αιώνα. Η Φλωρεντία προσάρτησε το Αρέτσο (1384), αγόρασε την Πίζα (1405) και στην συνέχεια κατέστειλε μια τοπική επανάσταση (1406). Το Λιβόρνο αγοράστηκε αργότερα (1421) και έγινε το λιμάνι της Φλωρεντίας. Την διοίκηση της Φλωρεντίας ανέλαβε κληρονομικά η Οικογένεια των Μεδίκων αν και ήταν θεωρητικά δημοκρατία. Οι ηγεμόνες της οικογένειας ήταν κατά σειρά ο Κόζιμο ο Πρεσβύτερος, ο Πέτρος των Μεδίκων, ο Ποδάγρας, ο Λαυρέντιος ο Μεγαλοπρεπής και ο Πέτρος των Μεδίκων, ο Άτυχος, δεν είχαν κανένα επίσημο ηγεμονικό αξίωμα. Οι συγκεκριμένοι κυβερνήτες από την Οικογένεια των Μεδίκων θεωρούνται οι ηγέτες της Ιταλικής Αναγέννησης. Η ηγεμονία της οικογένειας ανατράπηκε και ανακυρήχθηκε η Δημοκρατία της Φλωρεντίας (1494 - 1512) με κυβερνήτες τον Τζιρόλαμο Σαβοναρόλα και κατόπιν τον Πιέτρο Σονταρίνι. Ο Καρδινάλιος Τζιοβάννι των Μεδίκων, δεύτερος γιος του Λαυρεντίου του Μεγαλοπρεπούς και μετέπειτα Πάπας Λέων Ι΄ ανακατέλαβε ξανά την Φλωρεντία με την βοήθεια των Ισπανών (1512). Την περίοδο 1512 - 1527 η Φλωρεντία διοικήθηκε με μιά σειρά παπικών απεσταλμένων, ανακυρήχθηκε η Δημοκρατία αλλά οι παπικές και οι Ισπανικές δυνάμεις κατέλαβαν ξανά την πόλη (1530). Ο Πάπας Κλήμης Ζ΄ και ο Κάρολος E΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας διόρισαν τον Αλέξανδρο των Μεδίκων ως πρώτο κληρονομικό βασιλιά. Η κοινότητα της Σιένας ενσωματώθηκε στην Τοσκάνη (1555), με τον τρόπο αυτό ξεκίνησε τον 16ο αιώνα η μοναδική "Αναγέννηση της Σιένας". Η Λούκκα έγινε ανεξάρτητη δημοκρατία (1487) και κατόπιν εισήλθε με δημοψήφισμα στο Μεγάλο Δουκάτο της Τοσκάνης. Η Πιομπίνο και άλλες στρατηγικά μεγάλες πόλεις εισήλθαν στο Κράτος του Πρεσίντι που βρισκόταν υπό Ισπανική κυριαρχία. Άλλα γνωστά κέντρα ήταν το Ουφίτσι και το Μπαρτζέλλο (Bargello) στη Φλωρεντία. Η Τοσκάνη ήταν ο τόπος γεννήσεως του Λεονάρντο ντα Βίντσι, του Μικελάντζελο και του Ντάντε Αλιγκέρι («ο πατέρας της ιταλικής γλώσσας»).
Νεότερα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1569 η Τοσκάνη, ενώ πρώτα ήταν χωρισμένη σε πόλεις-κράτη, ενώθηκε απ'τους Μέδικους σ' ένα μεγάλο δουκάτο. Το 1807 η Τοσκάνη έγινε βασίλειο της Ετρουρίας. Το 1807 ενώθηκε με τη γαλλική αυτοκρατορία και χαρίστηκε στην αδελφή του Μεγάλου Ναπολέοντα, Ελίζα. Μέχρι την ενοποίηση της Ιταλίας το 1859 αποτελούσε, ως Μεγάλο Δουκάτο της Τοσκάνης, ανεξάρτητο κράτος.
Γεωγραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το υπέδαφός της περιέχει σίδηρο, λιγνίτη, υδράργυρο, μάρμαρο, αλάβαστρο. Το έδαφος είναι εύφορο για καλλιέργειες. Διαρρέεται από τα ποτάμια Άρνο, Ομβρόνε, Τίβερη, Τσετσίνα. Το έδαφός της είναι γενικά λοφώδες. Οι πεδιάδες της αποτελούν κατά βάση την κοιλάδα του Άρνου. Στα ανατολικά της υψώνονται τα τοσκανικά Απέννινα.
Συνορεύει με την βορειοδυτικά με Εμίλια-Ρομάνια και την Λιγουρία, ανατολικά με την Ούμπρια και την περιφέρεια Μάρκε, νότια με το Λάτιο, ενώ δυτικά βρέχεται από τη Λιγουρική θάλασσα και το Τυρρηνικό πέλαγος.
Η Τοσκάνη αποτελείται από 10 επαρχίες:
- Αρέτσο (Arezzo)
- Γκροσσέτο (Grosseto)
- Λιβόρνο (Livorno)
- Λούκα (Lucca)
- Μάσσα-Καρράρα (Massa-Carrara)
- Πίζα (Pisa)
- Πιστόια (Pistoia)
- Πράτο (Prato)
- Σιένα (Siena)
- Φλωρεντία (Firenze)
Διοίκηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές στις 20-21 Σεπτεμβρίου 2020, ο Εουτζένιο Τζιάνι εξελέγη πρόεδρος με ποσοστό 48,6% των ψήφων και σε ηλικία 61 ετών έγινε ο γηραιότερος αιρετός πρόεδρος στην περιφέρεια. Ο Τζιάνι ορκίστηκε πρόεδρος στις 8 Οκτωβρίου 2020.[10]
Εικόνες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
-
-
-
Ο πύργος της Πίζας -
Λούκκα, Piazza dell'anfiteatro -
Γκροσέτο, Ανάκτορο Aldobrandeschi -
-
-
-
Μάσσα Μαρίττιμα (Massa Marittima) -
Καστιλιόνε ντέλλα Πεσκάια (Castiglione della Pescaia (Maremma)) -
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Barker & Rasmussen 2000, σ. 5
- ↑ Smith, Christopher (2014). The Etruscans: A Very Short Introduction
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Jones 2005, σ. 2
- ↑ 4,0 4,1 Barker & Rasmussen 2000, σ. 1
- ↑ D Farney, Gary (2017). The Peoples of Ancient Italy. de Gruyter. σ. 371
- ↑ 6,0 6,1 Jones 2005, σ. 3
- ↑ Kohn, George C. (2008). Encyclopedia of Plague and Pestilence: From Ancient Times to the Present. Infobase Publishing. σ. 126
- ↑ Benedictow, Ole Jørgen (2004). The Black Death, 1346-1353: The Complete History. Boydell & Brewer. σ. 303
- ↑ Cipolla, Carlo M. (1981). Fighting the Plague in Seventeenth Century Italy. Madison
- ↑ Ferrara, Ernesto (2020-10-01). «Toscana, Renzi rompe con Giani. E Italia Viva resterà fuori dalla giunta» (στα ιταλικά). La Repubblica. https://rep.repubblica.it/pwa/generale/2020/10/01/news/giani_renzi_italia_viva_toscana-269039734/. Ανακτήθηκε στις 2020-10-01.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Barker, Graeme; Rasmussen, Tom (2000). The Etruscans. Malden, MA: Blackwell.
- Jones, Emma (2005). Adventure Guide Tuscany & Umbria. Edison, NJ: Hunter.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Συντεταγμένες: 43°46′17″N 11°15′15″E / 43.77139°N 11.25417°E
