Χαν Φέι
| Χαν Φέι | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | 韓非 (Παραδοσιακά Κινεζικά) |
| Γέννηση | 280 π.Χ. (περίπου)[1][2][3] Ξίνζενγκ |
| Θάνατος | 233 π.Χ.[1][2][3] Xianyang |
| Αιτία θανάτου | δηλητηρίαση |
| Συνθήκες θανάτου | αυτοκτονία |
| Χώρα πολιτογράφησης | Χαν |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Παλαιά Κινεζικά[4] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | φιλόσοφος πολιτικός[5] |
| Αξιοσημείωτο έργο | Χαν Φεϊζί |
 Σχετικά πολυμέσα | |
O Χαν Φέι ([6]Κινεζικά: 韓非 ~280 – 233 π.Χ.) ήταν ένας Κινέζος πολιτικός φιλόσοφος[7] της σχολής του νομικισμού κατά την ιστορική περίοδο των εμπόλεμων κρατών. Ήταν πρίγκιπας από ευγενή οικογένεια στο κράτος των Χαν.[8] Είναι γνωστός και ως Χαν Φέι Τζου.[9][10]
Ο Χαν Φέι θεωρείται ως σημαντικός εκπρόσωπος του Κινεζικού νομικισμού για το επώνυμο έργο του με τίτλο "Χαν Φέιτζου", [11] που είναι μία συλλογή από δοκίμια, θεωρίες για την κρατική εξουσία και μεθοδολογίες των προγενέστερων φιλοσόφων της σχολής. [12] Οι ιδέες του Χαν Φέι είναι συγκρίσιμες με του Νικολό Μακιαβέλι[13] και το βιβλίο του θεωρείται από μερικούς ως ανώτερο από το "Il Principe" (Ο Ηγεμών) του Μακιαβέλι τόσο σε περιεχόμενο όσο και σε τρόπο γραφής. [14] Λέγεται ότι ο καγκελάριος του Σου Χαν, ο Ζούγκε Λιανγκ, ζήτησε από τον αυτοκράτορα Λιου Σαν να μελετήσει τις διοικητικές μεθόδους διαβάζοντας το Χαν Φέιτζου. [15]
Ο Σίμα Τσιεν αφηγείται ότι ο πρώτος αυτοκράτορας είδε τα έργα του Χαν Φέι, και ήθελε να τον συναντήσει τόσο που θα έκανε ακόμα και πόλεμο με το Χαν, αλλά τελικά ο Χαν Φέι οδηγήθηκε στη φυλακή και αυτοκτόνησε με δηλητήριο. [16] Μετά την πρόωρη κατάρρευση της δυναστείας Τσιν, η φιλοσοφία του νομικισμού επίσημα διασύρθηκε από την ακόλουθη δυναστεία των Χαν. Μολονότι βρέθηκε σε απόκληρη θέση στην ιστορία της αυτοκρατορικής Κίνας, η πολιτική θεωρία του Χαν Φέι και η έννοια του νομικισμού γενικά άσκησαν επιρροή στις μετέπειτα δυναστείες, και το Κομφουκιανιστικό ιδεώδες μίας κυβέρνησης χωρίς νόμους δεν υλοποιήθηκε ποτέ. [17]
Ο Χαν δανείστηκε τις έννοιες του Σανγκ Γιανγκ για τους νόμους, τις έννοιες του Σεν Μπουχάι για τις τεχνικές διοίκησης, και τις ιδέες του Σεν Ντάο σχετικά με την εξουσία και την αρετή, τονίζοντας ότι ο μονάρχης θα διατηρήσει το κράτος υπό αυστηρό έλεγχο κατέχοντας τις μεθοδολογίες των προκατόχων του ως αυθεντία: την εξουσία του (勢; Σι ), την τεχνική (術; Σου ) και τους νόμους (法; Φα). Διεύρυνε τη σημασία της έννοιας του Σινγκ-Μινγκ (για τη φερεγγυότητα πράξεων και λόγων), σε συνδυασμό με το σύστημα των «Δύο Μοχλών» (τιμωρία και ανταμοιβή), καθώς και με το Γου Γουέι (με άνετο τρόπο, χωρίς μόχθο).
Ονομα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το όνομά του είναι Χαν Φέι, ενώ ο όρος Τζου ( 子, σημαίνει «Δάσκαλος») είναι τιμητική προσφώνηση που προστίθεται στα ονόματα των φιλοσόφων. Το όνομα Χαν Φέι Τζου αναφέρεται επίσης στο ομώνυμο βιβλίο που έγραψε ο ίδιος.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ακριβής ημερομηνία γέννησης του Χαν Φέι παραμένει ανεξακρίβωτη, αλλά κατά προσέγγιση ήταν γύρω στο 280 π.Χ. [18]
Αντίθετα με τους άλλους φημισμένους φιλοσόφους εκείνης της εποχής, ο Χαν Φέι καταγόταν από άρχουσα αριστοκρατική οικογένεια του Κράτους του Χαν. Ήταν μέλος της άρχουσας αριστοκρατίας στην περίοδο των εμπόλεμων κρατών. Σε αυτό το πλαίσιο, μερικοί μελετητές ερμήνευσαν τα έργα του ως απευθυνόμενα στον ξάδερφό του, τον Βασιλιά του Χαν. Ο Σίμα Τσιέν στο έργο του "Σι Τζι" («Χρονικά του Μεγάλου Ιστορικού») αναφέρει ότι ο Χαν Φέι σπούδασε μαζί με τον μετέπειτα καγκελάριο των Τσιν, τον Λι Σι, υπό την διδασκαλία του Κομφουκιανιστή φιλοσόφου Σιούν Κουάνγκ. Λέγεται ότι ο Χαν Φέι τραύλιζε και δεν ήταν σε θέση να παρουσιάσει ευπρεπώς τις ιδέες του στη βασιλική αυλή. Ο βασιλιάς δεν άκουγε τις συμβουλές του, και βλέποντας την αρχή της παρακμής για το Κράτος του Χαν, ο Χαν Φέι ξεπέρασε τις προσωπικές του δυσκολίες γράφοντας τις σκέψεις του σε δοκίμια. Με το έργο του ανέπτυξε «έναν από τους πιο ευφυείς τρόπους γραφής στην αρχαία Κίνα».[19][17]
Ο Σίμα Τσιέν έγραψε την βιογραφία του Χαν Φέι ως εξής: Ο Χαν Φέι ήταν ένας πρίγκιπας του Χαν, που ασχολήθηκε με την μελέτη του ονόματος/μορφής και του νόμου/τέχνης, αμφισβητήσιμες έννοιες που ο Σίμα Τσιέν θεώρησε ως βαθιά ριζωμένες στη φιλοσοφία του Χουάνγκ Λάο. Ήταν εκ γενετής ψευδός και τραύλιζε όταν μιλούσε, αλλά ήταν καλός συγγραφέας κειμένων. Μαζί με τον φίλο του, τον Λι Σι, υπηρέτησε τον Σιουν Τσινγκ, και ο Σι αναγνώρισε τον Φέι ως ικανότερο από τον ίδιο. Βλέποντας το Χαν να παρακμάζει, έγραφε τις παρατηρήσεις του και υπέβαλε τα κείμενά του στον βασιλιά, αλλά ο Βασιλιάς τον αγνοούσε. Κατ 'αυτόν τον τρόπο, ο Χαν Φέι απογοητεύθηκε από το γεγονός ότι, στη διοίκηση του κράτους, ο Βασιλιάς δεν κατέβαλλε προσπάθειες για να αναβαθμίσει το νομικό σύστημα του κράτους σε διαύγεια και καθαρότητα, να ελέγξει τους υπηκόους του αναλαμβάνοντας την εξουσία, να αυξήσει την κρατική άμυνα και την επικράτεια, ή να καλέσει και να απασχολήσει τους σοφούς ενισχύοντας το κράτος.
Αντ'αυτού, ο βασιλιάς ανέθεσε καθήκοντα σε διεφθαρμένους και δόλιους και τους έβαλε σε υψηλότερες θέσεις από τους σοφούς. Θεώρησε τους διανοούμενους ως ενοχλητικούς για το νόμο με τη λογοτεχνία τους, και τους ιππότες που βασίστηκαν στις ένοπλες δυνάμεις ως απαγορευτικούς για το κράτος. Όσο επικρατούσε ειρήνη στο κράτος, ο βασιλιάς παρείχε υποστήριξη στους τιμημένους, και στις δυσκολίες προσλάμβανε πολεμιστές με πανοπλίες και κράνη. Έτσι, οι μορφωμένοι άνδρες δεν μπορούσαν να εργαστούν και οι εργαζόμενοι άνδρες δεν μπορούσαν να μορφωθούν. Ανησυχούσε πολύ για το γεγονός ότι άνθρωποι με εντιμότητα και αμεροληψία δεν εκτιμήθηκαν από τους ανήθικους και διεφθαρμένους υπηκόους, και αναζήτησε απαντήσεις τόσο στο παρελθόν όσο και στις τρέχουσες συνθήκες που επικρατούσαν στο κράτος.» [20]
Τα έργα του τελικά κατέληξαν στα χέρια του ενθουσιασμένου βασιλιά των Τσιν, Τσιν Σι Χουάνγκ, ο οποίος σχολίασε: «Αν γίνεται να γνωρίσω προσωπικά αυτόν τον άνθρωπο [Χαν Φέι], θα μπορώ να κοιμάμαι χωρίς τύψεις», και προσκάλεσε τον Χαν Φέι στην αυλή των Τσιν. Ο Χαν Φέι παρουσίασε το δοκίμιο του «Διατήρηση του Χαν» και ζήτησε από τον βασιλιά των Τσιν να μην επιτεθεί στην πατρίδα του, αλλά ο πρώην φίλος και αντίπαλος του, ο Λι Σι - που ζήλευε τον Χαν Φέι - κατηγόρησε τον Χαν Φέι για προδοσία και τον οδήγησε στη φυλακή. Ο Χαν Φέι αποκρίθηκε γράφοντας ένα άλλο δοκίμιο με τίτλο «Η πρώτη συνάντηση με τον βασιλιά των Τσιν», ελπίζοντας να αγγίξει την καρδιά του βασιλιά με το συγγραφικό του ταλέντο. Ο Χαν Φέι ήταν συμπαθής, αλλά τελικά ο Λι Σι τον ανάγκασε να αυτοκτονήσει πίνοντας δηλητήριο. Αργότερα, ο βασιλιάς Τσιν λυπήθηκε για τον θλιβερό θάνατο του Χαν Φέι. [21] [22] Ο Χαν Φέι πέθανε το 233 π.Χ.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Большая российская энциклопедия». (Ρωσικά) Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 4729585. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Han-Feizi. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12067873s. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 128793368. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2019.
- ↑ "Han". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
- ↑ 2018 Henrique Schneider. p.1. An Introduction to Hanfei's Political Philosophy: The Way of the Ruler.
- ↑ Watson, Burton (2003). Han Feizi – Basic Writings. Columbia University Press. σελ. 2. ISBN 9780231521321.
- ↑ ΧΑΝ ΦΕΪ ΤΖΟΥ: ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ.
- ↑ «Η νομική φιλοσοφία του Χαν Φέι--china radio international». greek.cri.cn. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2015.
- ↑ Hàn Phi Tử, Vietnamese translation by Phan Ngọc, Nhà xuất bản Văn học, HCMC 2011
- ↑ Nguyển Hiến Lê, Giản Chi (1995). Hàn Phi Tử. NXB Văn hóa thông tin.
- ↑ http://antgct.cand.com.vn/Nhan-vat/PGS-%E2%80%93-TS-Tran-Ngoc-Vuong-Nguy-thien-cung-vua-phai-thoi-khong-thi-ai-chiu-duoc-314289/
- ↑ https://plato.stanford.edu/archives/win2014/entries/chinese-legalism/
- ↑ The biography by Sima Qian is presented in "The Biography of Han Fei Tzŭ By Ssŭ-ma Ch`ien" chapter of The Complete Works of Han Fei Tzu, translated by W.K. Liao, 1939, reprinted by Arthur Probsthain, 1959. https://books.google.com.tw/books?id=op8KAQAAIAAJ http://www2.iath.virginia.edu/saxon/servlet/SaxonServlet?source=xwomen/texts/hanfei.xml&style=xwomen/xsl/dynaxml.xsl&chunk.id=d1.4&toc.depth=1&toc.id=0&doc.lang=bilingual
- ↑ 17,0 17,1 Hàn Phi Tử, Vietnamese translation by Phan Ngọc, Nhà xuất bản Văn học, HCMC 2011
- ↑ Watson, Burton (2003). Han Feizi – Basic Writings. Columbia University Press. σελ. 2. ISBN 9780231521321.
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2015.
- ↑ Tae Hyun KIM 2010 p.15, Other Laozi Parallels in the Hanfeizi
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2015.
- ↑ Hàn Phi Tử, Vietnamese translation by Phan Ngọc, Nhà xuất bản Văn học, HCMC 2011