Atomium
| Atomium | |
|---|---|
| Atomium Atomium | |
| |
| Kokapena | |
| Estatu burujabe |  Belgika |
| Belgikako eskualdea |  Brusela-Hiriburua eskualdea |
| Belgikako barrutia | Arrondissement of Brussels-Capital |
| Hiria | Brusela |
| Koordenatuak | 50°53′42″N 4°20′29″E / 50.895°N 4.3414°E |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Eraikuntza | 1956ko martxoa - 1958ko martxoaren 25a |
| Expo 58 | 1958ko apirilaren 17a - 1958ko azaroaren 19a |
| Berrikuntza | 2004ko martxoa - 2006ko otsailaren 18a |
| Inaugurazioa | 1958ko apirilaren 17a |
| Jabea | Atomium (en)  Brusela |
| Kudeatzailea | Atomium |
| Komisarioa | Georges Moens de Fernig (en) |
| Izenaren jatorria | atomo |
| Arkitektura | |
| Arkitektoa | André and Jean Polak (en) |
| Egitura ingeniaritza | André Waterkeyn |
| Estiloa | expo style (en) |
| Dimentsioak | 102 ( ) m |
Atomiuma Bruselan dagoen eraikin bat da. Bere garaiera 103 metrokoa da, eta burdin kristal bat irudikatzen du, 165 mila milioi handiz handiagoa. Eraikin hau, André Waterkeyn arkitektoak diseinatu zuen, 1958an, Bruselan bertan ospatu zen Erakusketa Unibertsalerako. Altzairu eta aluminiozko 9 esferaz osaturik dago. Horietako bakoitzak, 18 metroko diametroa du. Hasiera batean, sei hilabetez irauteko eraikia izan zen, baina berehala Bruselako oso toki turistiko bihurtu zen. Manneken Pis estatuatxoarekin batera, Bruselako ikur ezagunenetako bat da.
Atomiumak 102 metroko altuera du, eta Belgikako egiturarik altuenetako bat da. Bere 18 metroko diametroko (59 oin) altzairu herdoilgaitzezko estalitako bederatzi esferak 165.000 milioi aldiz handitutako burdinazko kristal bat irudika dezakeen zelula unitario baten forman daude lotuta. Esferak lotzen dituzten altzairuzko hodiek eskailerak, eskailera mekanikoak eta igogailu bat (erdiko hodi bertikalean) barne hartzen dituzte, bisitagarri diren sei esferaetara sartzeko, erakusketa aretoak eta bestelako espazio publikoak dituztenak. Goiko esferan Bruselako ikuspegi panoramikoa duen jatetxe bat dago. Eraikina 2004 eta 2006 artean guztiz berritu zuten Jacques Delens eta BESIX enpresek.
Eraikina Square de l'Atomium/Atomiumsquare-n dago, Boulevard du Centenaire/Eeuwfeestlaan eta Avenue de l'Atomium/Atomiumlaan eta Avenue de Bouchout/Boechoutlaan etorbideen elkargunean, eta Bruselako Erakusketaren Mendeurrenaren Jauregiaren parean. Zentroa (Bruselako Expo). Heysel/Heizel metro geltokiak zerbitzatzen du Bruselako Metroaren 6. linean.
Izena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Atomium izena (/əˈtoʊmiːəm/ə-TOH-mee-əm ahoskatua) atomo eta aluminio (esferak hasieran estaltzeko erabili zen metala) hitzak konbinatzen dituen akronimoa da. Brusela-Hiriburua Eskualdea elebiduna da; horregatik, monumentuaren frantses zein holandar izenak —l'Atomium eta het Atomium— ofizialak dira. Frantsesez, l'Atomium ([atɔmjɔm] ahoskatua) maskulinoan zein femeninoan erabiltzen da, nahiz eta monumentuko talde ofizialak emakumezkoa nahiago izan. Nederlanderaz, galdera ez da sortzen het Atomium ([aːˈtoːmijəm] ahoskatua) neutroa denez. Ingelesez, normalean, "the" artikulu mugatuarekin aipatzen da aurrean: the Atomium.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Sorrera eta eraikuntza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Atomium 1958ko Bruselako Mundu Azokaren (Expo 58) pabilioi eta ikono nagusi gisa eraiki zen. 1950eko hamarkadan, aurrerapen zientifikoarekiko fedea handia zen, eta atomoak irudikatzen zituen egitura bat aukeratu zen gizateriaren zientzian izandako aurrerapena nabarmentzeko, fisika nuklearra barne, Belgika bera praktikatzaile amorratua izan baitzen Belgikako Kongoko uranioa fisio nuklearrerako (munduko lehen arma nuklearetarako erabilitakoa barne) material iturri nagusi bihurtu zenetik. Atomiumarekin, Belgikak gerraosteko ideala nabarmendu eta sustatu nahi zuen ikerketa atomikoa eta teknologiaren beste aurrerapen batzuk modu baketsuan aplikatzeko, bizitzak hobetzeko eta gizateriaren hobekuntzaren zerbitzura. Atomiumaren 18 metroko diametroko altzairu herdoilgaitzezko estalitako bederatzi esferek gorputzean zentratutako unitate kubikoko zelula forma irudikatzen dituzte, adibidez, α-burdina (ferrita) kristala, 165.000 milioi aldiz handitua.
Atomiumaren eraikuntza balentria teknikoa izan zen. 1955eko urtarrilean, Fabrimétaleko ekonomia saileko zuzendari André Waterkeyn ingeniariak lehen proiektu bat aurkeztu zuen; Fabrimétal Metalgintzako Industriako Enpresen Federazioa da (gaur egun Agoria izenez ezagutzen dena). André eta Jean Polak arkitektoak arduratu ziren kontzeptuaren transposizio arkitektonikoaz, horretarako zirriborro ugari egin zituzten. Konpainiak Artémy S. Joukoff eta André Beckers ingeniari aholkularien laguntza jaso zuen, V. Daniel diseinu bulegoak lagunduta. Zimenduak 1956ko martxoan jarri ziren martxan eta Jambes-Namurren Eraikuntza Tailerrek eraikitako eraikina Expo 58 inauguratu baino hilabete eskas lehenago amaitu zen, 1958ko apirilaren 17an.
Berrikuntza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]2004an, berritze prozesu bat hasi zen. Atomiuma, berritze prozesu horrek iraun zuen bitartean, itxita egon zen. 2006ko otsailaren 18an zabaldu zen berriz. Bere barnean, igogailu bat jarri zen, eraikinaren tontorreraino daroana segundoko 5 metroko abiaduran.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (Nederlanderaz)(Frantsesez)(Ingelesez)Bloga (ingelesez, frantsesez eta herbehereraz)
- (Nederlanderaz)(Frantsesez)(Ingelesez)Atomiumaren orrialde ofiziala
- (Nederlanderaz)(Frantsesez)(Ingelesez)Atomium: bisita birtuala
- Webcam Atomium
