Tiorána

Tiorána
Tiranë (sq) Tirona (aln)
Bratach Armas
Suíomh
41° 19′ 44″ N, 19° 49′ 04″ E
Stát ceannasach	an Albáin
Contae de chuid na hAlbáine	Contae Tiranë
Municipality of Albania (en)	Tirana municipality (en)
Príomhchathair de	Contae Tiranë Tirana municipality (en) Prionsacht na hAlbáine (1920–1925) Albanian Republic (en) (1925–1928) Ríocht na hAlbáine (1928–1939) People's Socialist Republic of Albania (en) (1946–1991) an Albáin (1991–)
Daonra
Iomlán	418,495 (2011)
• Dlús	10,011.84 hab./km²
Tíreolaíocht
Achar dromchla	41.8 km²
Suite i nó in aice le limistéar uisce	Lanë agus Tiranë
Airde	110 m
Sonraí stairiúla
Cruthú	1614
Eagraíocht pholaitiúil
• Ceannaire an rialtais	Erion Veliaj (2015–)
Aitheantóir tuairisciúil
Cód poist	1001–1028
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+01:00
Glaochód	4
Eile
Suíomh gréasáin	tirana.al

Is í Tiorána (Tiranë nó Tirana as Albáinis) príomhchathair Poblacht na hAlbáine. Is í Tiorána an chathair is mó sa tír chomh maith: tá breis is 550,000 duine ina gcónaí ann. Sa bhliain 1614 a bunaíodh an chathair nua-aimseartha. Roghnaíodh Tiorána mar phríomhchathair na tíre sa bhliain 1920.

Tá Tiorána suite i lár na Albáine timpeallaithe ag sléibhte agus cnoic. Tá sí lonnaithe congarach don Meánmhuir agus mar sin tá aeráid na Meánmhara aici. Tá sí ar cheann de na cathracha is fliche agus is grianmhara san Eoraip.

Ba é an 17ú haois ré órga na cathracha ach bíodh daoine ina gcónaí ann ón an Iarannaois. Bhí roinnt sliocht Eilíria ina gcónaí ann ach thóg na Rómhánaigh í i ndiaidh Cogaidh Eirlíria. Sa 4ú haois, thóg Impireacht Bhiosántach í agus tógadh Caisleáin Petrelë. Ní raibh tábhacht ar leith ag baint leis an gcathair go dtí an 20ú haois, nuair a ainmníodh í mar phríomhchathair na Albáine, nuair a d'fhógraíodh neamhspleáchas na hAlbáine sa bhliain 1912. Is í an áit is tábhachtach sa tír ó thaobh géileagar, airgeadais, agus polaitíocht agus tá Rialtas na hAlbáine ag suí sa chathair chomh maith le tithe Uachtaráin agus Príomh-Aite na tíre.