Alcoi

Alcoi

Bandeira Brasón
Localización
38°41′54″N 0°28′25″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Comunidade Valenciana
Provincia	Provincia de Alacant
Capital de	Alcoià
Capital	Alcoi
Contén a división administrativa	Alcoi
Poboación
Poboación	59.493 (2023) (458,13 hab./km²)
Lingua oficial	Valenciano (lingua predominante)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade de Concellos de L'Alcoià e El Comtat
Superficie	129,86 km²
Altitude	561 m
Comparte fronteira con	Banyeres de Mariola Cocentaina Onil Penàguila La Torre de les Maçanes Ibi Xixona Benifallim Bocairent
Creación	1833
Santo padrón	Xurxo de Capadocia, Mauro e Q11935374
Organización política
• Alcalde	Antonio Francés Pérez (2011–)
Identificador descritivo
Código postal	03801–03804 e 03818
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	03009
Código ARGOS de concellos	03009
Sitio web	alcoi.org

Alcoi (en valenciano: Alcoi, en castelán: Alcoy, as dúas denominacións cooficiais) é un municipio situado no norte da provincia de Alacant na Comunidade Valenciana; é a capital da comarca do Alcoià. Ten 61.698 habitantes (INE 2008).

Xeografía

Localización

Vista xeral.

Castelo de Barchell

Torre na Valora

Ponte de Buidaoli

Pont de les Set Llunes.

Pont de Maria Cristina.

Pont de Sant Jordi.

Carrer del País Valencià en Alcoi.

Edificios Carbonell i Ferràndiz e Santuario de María Auxiliadora.

O núcleo urbano está situado nun val rodeado pola Serra de Mariola, Biscoi, L'Ombria, a Serreta, o Carrascar de la Font Roja, a Carrasqueta e Els Plans. A cidade está atravesada polos ríos Riquer, Benisaidó e Molinar, afluentes do Serpis, motivo polo que ás veces é nomeada como a cidade dos tres ríos ou a cidade das pontes polas moitas que ten para vencelos.

As comunicacións estiveron condicionadas desde sempre por unha topografía accidentada, o que obrigou á construción de obras públicas. A estrada N-340 (Barcelona-Cádiz), comunica a cidade con Alacant polo sur e con Xàtiva-Valencia polo norte, con enlaces á A-3. A rede viaria compleméntase co ferrocarril Alcoi-Xàtiva-Valencia.

Localidades limítrofes

Limita cos termos municipais de Banyeres de Mariola, Benifallim, Bocairent, Cocentaina, Ibi, Xixona, Onil, Penàguila e a Torre de les Maçanes.

Clima e vexetación

Alcoi presenta un clima mediterráneo cun lixeiro matiz continental debido á relativa altura media existente. Caracterízase por ter un inverno frío (7,5 °C de media en xaneiro e frecuentes xeadas), nos que ocasionalmente se presentan precipitacións en forma de neve. No verán rexístrase unha temperatura media de 23,5 °C. A pluviometría é variábel, acadando entre 350 e 850 mm.

A vexetación conserva importantes restos do bosque autóctono mediterráneo, principalmente no Carrascar da Font Roja, con exemplares de aciñeiras, teixos e especies caducifolias. Noutras masas forestais de repoboación predominan os piñeiros, que supoñen o 85% dos bosques.

Demografía

Poboación

O padrón oficial a 1 de xaneiro de 2008 outorga 61.698 habitantes á cidade, 998 máis que o 1 de xaneiro de 2007 (INE 2008). Debido ao proceso de reconversión industrial, a poboación da cidade mantense máis ou menos estábel dende os anos 1970.

Evolución demográfica de Alcoi
	1787	1857	1877	1887	1900	1910	1920	1930
Poboación	11.434	25.315	32.497	30.132	32.053	33.896	36.463	38.739
	1940	1950	1960	1970	1981	1991	1996	1998
Poboación	45.792	43.880	51.096	61.371	65.908	64.579	60.921	60.476
	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006
Poboación	60.476	60.423	60.288	60.465	60.036	60.532	60.931	60.590
	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014
Poboación	60.700	61.698

Inmigración

Alcoi conta tan só cun 4,7% de inmigración (INE 2007), proporción moi baixa se se compara coa media provincial (21,5%). A colonia máis numerosa é a de ecuatorianos (26,3% do total de estranxeiros), seguidos pola de romaneses (co 23,1%).

Lingua

Nas rúas de Alcoi comparten primacía os idiomas valenciano e castelán, con certa preponderancia do primeiro, se ben a grande inmigración de castelán-falantes durante o século XIX e gran parte do XX fixo que esta comunidade acadara grande importancia, chegando a falarse máis o castelán que o catalán. A política de normalización lingüística no País Valenciano dende os anos 80 do século XX revitalizou o uso do valenciano tamén en Alcoi.

Economía e industria

O seu núcleo histórico dedícase fundamentalmente á industria, destacando a téxtil, aínda que tamén hai que destacar o importante papel que xogaron anteriormente a industria papeleira e metalúrxica para o desenvolvemento da zona. Niso influíu a creación do porto de Gandía.

Monumentos e lugares de interese

Patrimonio arqueolóxico e histórico

• Depósito arqueolóxico da Serreta.
• Depósito arqueolóxico do Puig.
• Restos arqueolóxicos "La Mola de Serelles".
• Restos arqueolóxicos "El Castellar e El Salt".
• Castelo de Barchell.
• Ermida de Sant Antoni Abad (séculos XIV-XVIII)
• Torre de Na Valora (século XIII) Torre de vixilancia e defensa.

O Castelo de Barchell está declarado Ben de Interese Cultural. Denominado nun principio coma Castelo de Bendepord, algunhas fontes indican que é de orixe musulmán e que probablemente foi construído cara ao século XII. Trala súa conquista sería doado en 1248 por Jaume I aos escudeiros Fortunio Pérez de Falces e Fortunio Garcés Citina, aínda que o primeiro rexistro é do ano 1321 onde Guillem Blanc foi alcaide deste castelo. Caracterízase por unha torre señorial (de forma rectangular e situada no ángulo nordeste) e un patio de armas con alxibe. O castelo servía de refuxio ás familias de mudéxares de Barchell e Chirillent e o seu gando, durante unha época que se caracterizou por frecuentes incursións granadinas e castelás. A mediados do século XV foi mercado polos xurados de Alcoi. Durante o século XVIII converteuse nunha Masía (Máis do Castell). Actualmente é de propiedade privada e atópase en proceso de rehabilitación.

Pontes

Alcoi é coñecida como a cidade das pontes. A peculiar orografía marcada por barrancos, que condicionaron o urbanismo e as ampliacións sucesivas, fixeron necesaria a construción destas pontes. Ademais das pequenas pontes que formaban a antiga rede viaria (a ponte de Penàguila, o de Cocentaina e a ponte vella de Sant Roc), que datan dos séculos XVII e XVIII, hai outras menores que foron edificadas para permitir o acceso ás industrias situadas na beira do río Riquer.

• Ponte da Petxina. Procede de 1863 e vai por riba do río Benissaidó. Está formado por cinco arcos de medio punto e ten unha alzada máxima de 28,6 metros.
• Ponte das Set Llunes. Neste caso non se trata dunha ponte urbana, senón que se construíu para que pasase por aquí o tren Alcoi-Alacant, que non chegou a circular nunca. Visitalo fai necesaria unha pequena excursión que ten como fondo o parque natural da Font Roja. A súa enorme altura e a amplitude dos seus arcos fano ideal para practicar aquí o salto de ponte.
• Ponte de Sant Roc. É do século XIX, época en que a industria local e a economía alcoiana coñeceron o seu maior esplendor, e como as pontes desta mesma época, construíuse con pedra extraída das pedreras locais. Permite ver ao fondo o pequeno río do Barranco de Soler, o cal, en dirección ao centro da cidade, aumenta o caudal do río Barxell. Segundo o proxectou Eduardo Miera, ten tres arcos de medio punto, de oito metros, e unha alzada máxima de 20,5 metros.
• Ponte de Maria Cristina. É a partir do primeiro terzo do século XIX, cando se realizan as primeiras obras civís que permitiron o crecemento de Alcoi, grazas á construción da Ponte de María Cristina (1828-1838). Esta ponte permite cruzar sobre o río Barxell ou Riquer, ás beiras do cal consérvanse industrias centenarias que manteñen en pé as súas chemineas fabrís. Alén desta ponte está o paseo de Cervantes, zona dedicada polo pobo de Alcoi ao famoso escritor desde 1905.
• Viaduto de Canalejas. Inaugurouse en 1907 e denomínase así polo nome do deputado a Cortes polo distrito de Alcoi, José Canalejas e Méndez. Ten unha lonxitude de 200 metros, longo para o cal se usaron 325 toneladas de aceiro que descansan sobre tres alicerces e dous estribos que elevan o conxunto ata unha altura máxima de 54 metros sobre o río Molinar.
• Ponte de Sant Jordi. Inaugurouse en 1931 e álzase sobre o río Riquer, o cal xunto co río Molinar, fan nacer o río Serpis, que desemboca en Gandía. O Pont de Sant Jordi foi toda unha revolución urbanística para Alcoi, xa que comportou o desenvolvemento da zona do Ensanche, unha área urbana nova que permitiu no primeiro terzo do século XX facer crecer a cidade máis aló dos límites tradicionais. A ponte de Sant Jordi é a de maior monumentalidade das que compoñen a paisaxe urbana alcoiá.
• Ponte de Fernando Reig. Trátase dunha moderna ponte colgante construída en 1987 que dá saída a Alcoi en dirección a Alacant.

Ademais das anteriores, Alcoi ten catro pontes de máis de dous séculos de antigüidade. Trátase das pontes do Tossal (1712), Antic Sant Roc (1731), Alcassares (1780), Cadisenyo (1790). Están construídas con pedra extraída de canteiras próximas, pero a diferenza das anteriores, están situadas no fondo dos barrancos da cidade.

Festas

• Mouros e Cristiáns de Alcoi