Արմինիզմ
| Մասն է քրիստոնեական դավանանքի |
| Բողոքականություն |
|---|
 |
Արմինիզմ կամ արմինականություն (անգլ.՝ Arminianism)[1], բողոքականության դավանական ուղղություն, որը հաստատում է ազատ կամքի վճռական դերը փրկության գործում։ Անվանումը կապված է հոլանդացի աստվածաբան Յակոբուս Արմինիուսի (լատին․՝ Jacobus Arminius) անվան հետ, ով դեմ էր կալվինիստական նախասահմանման գաղափարին։ Որպես հատուկ կուսակցություն (Ռեմոնստրատներ), արմինիաները ձևավորվել են 1610 թվականին՝ Արմինիուսի մահից հետո[2]։ Բայց 1618 թվականին[3] Դորդրեխտի սինոդում կալվինիստ պաստոր Ռոբերտ Չառլզ Սպրաուլը նրանց դատապարտել է կիսապելագիականության (Pelagius անունից)[4] և սիներգիայի համար։ Այնուամենայնիվ, արմինիզմը զգալի ազդեցություն է ունեցել ընդհանուր բապտիստական աստվածաբանության ձևավորման վրա[5]։
Արմինիզմի ներկայացուցիչների թվում էին՝ Սիմոն Եպիսկոպոսը (1583-1644), Յան Իտենբոգարթը (1557-1644), Յան Օլդենբառնևելտը և Ուգո Գրոտիուսը[6]։
Արմինիուսը և նրա հետևորդները մերժել են նաև եկեղեցու վերահսկողական ծառայությունը, որը բնորոշ էր կալվինիզմին, և պնդում էին, որ անհրաժեշտ է կրոնական հանդուրժողականություն։
Արմինիզմի գաղափարները աջակիցներ են գտել Նիդեռլանդներից դուրս. 18-րդ դարում արմինիական ըմբռնման նախասահմանումը դրսևորվել է մեթոդիզմի մեջ, այն նաև նշանակալի ազդեցություն է ունեցել ռիվայվելիզմի և հետագա մի շարք աստվածաբանական շարժումների վրա, որոնք առավելապես տարածվել են անգլո-սաքսոնական քրիստոնեության մեջ։ Ներկայումս արմինիզմը պահպանվել է հիմնականում Նիդեռլանդներում, բայց մեծապես ազդվել է ազատական ռացիոնալիզմից։
Հիմնական դրույթներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Պայմանական կանխորոշում. Աստվածային նախախնամությունը հաշվի է առնում մարդկանց համաձայնությունը (այսինքն ՝ հավատը ընտրության խնդիր է)։
- Համընդհանուր քավություն. Հիսուս Քրիստոսը պոտենցիալ կերպով քավեց բոլոր մարդկանց մեղքերը։
- Փրկարար հավատ. փրկությունը, հիմնականում, Սուրբ Հոգու շնորհն է։
- Երանելիություն, որին կարելի է դիմակայել. մարդն ի վիճակի է դիմակայել երանելիության ազդեցությանը։
- Պահպանվածության անվստահություն. մարդն ի վիճակի է կորցնել երանելիությունը։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Arminism». TheFreeDictionary.com. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 13-ին.
- ↑ «Arminianism | Christian theology». Encyclopedia Britannica (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 13-ին.
- ↑ Арминиане (Ремонстранты)
- ↑ Иванов М. Библейское учение о потере спасения
- ↑ Кальвинизм, арминианство и богословие спасения
- ↑ Полемика между кальвинистами и арминианами в Нидерландах
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Арминиане». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - БСЭ1/Арминиане
- ПБЭ/ВТ/Арминианство
- Арминианство
- Кальвинизм и арминианство — кто прав?
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արմինիզմ» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
