Նոբելիում

Նոբելիում (Nobelium), No, տարրերի պարբերական համակարգի VII պարբերության տարր։ Կարգահամարը՝ 102, արհեստականորեն ստացված (1963 թվական) ռադիոակտիվ տարր է, ակտինդ։ f տարր է, ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի հավանական կառուցվածքն է $5s^{2}5p^{6}5d^{10}5f^{14}6s^{2}6p^{6}7s^{2},K,L,M,N$ թաղանթները լրացված են։ Նոբելիում անվանումը վիճելի է։ Այն ի պատիվ Ալֆրեդ Նոբելի, առաջարկել է Ստոկհոլմում աշխատող ամերիկյան, անգլիական և շվեդական գիտնականների խումբը, որը 1957 թվականին հաղորդեց №102 տարրի ստացման մասին։ Սակայն ամերիկյան (Բերկլի, ԱՄՆ) և խորհրդային (Դուբնա, ԽՍՀՄ) ֆիզիկոսների հետազոտությունները ցույց տվեցին այդ հաղորդման անճշտությունը։ №102 տարրը առաջինը սինթեզել են Դ․ Ֆլյորովի ղեկավարությամբ աշխատող խորհրդային ֆիզիկոսները [Դուբնա, 1963 թվականին, որոնք առաջարկեցին այն անվանել ժոլիոտիում (Joliotium, քիմ․ նշանը՝ $J1$ ), ի պատիվ Պիեռ Կյուրիի։ №102 տարրը առայժմ համընդհանուր ճանաչում գտած անվանում չունի։ Ֆլյորովը և աշխատակիցները $Ne,O$ և $N$ արագացված իոններով ուրանի, պլուտոնիումի և ամերիկումի իզոտոպների միջուկները ռմբակոծելով ստացան նոբելիումի 251-256 զանգվածի թվերով իզոտոպների հարյուրավոր ատոմներ (1963-67 թվականներին), որոնցից ամենակայունը ${}_{102}^{255}{\textrm {No}}$ իզոտոպն է ( $T_{\frac {1}{2}}=180$ վրկ)։ Ավելի ուշ սինթեզվեցին նաև 257-259 իզոտոպները։ Ամենաերկարակյաց իզոտոպը՝ $({}_{102}^{255}{\textrm {No}}(T_{\frac {1}{2}}=1,5\pm 0,5$ ժ), ստացվել է Օկ-Ռիջում (ԱՄՆ, 1970 թվական)՝ ${}_{}^{248}{\textrm {Cm}}$ իզոտոպը ${}_{}^{18}{\textrm {O}}$ -ի արագացված իոններով ռմբակոծելով։ Նոբելիումի քիմիական հատկություններն առաջինն ուսումնասիրել են Ֆլյորովի աշխատակիցները։ Քիմիական հատկություններով նոբելիումը նման է ֆերմիումին և կալիֆոռնիումին։ Նոբելիումի քլորիդը քիչ ցնդող է։ Ջրային լուծույթներում կայուն է 2+ օքսիդացման աստիճան ունեցող նոբելիում։ Ուժեղ օքսիդիչները օքսիդացնում են այն մինչև 3+։ Ավելի բարձր օքսիդացման աստիճան նոբելիումի համար չի ստացվել։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 333)։

դ ք խ Պարբերական աղյուսակ
H																															He
Li	Be																									B	C	N	O	F	Ne
Na	Mg																									Al	Si	P	S	Cl	Ar
K	Ca															Sc	Ti	V	Cr	Mn	Fe	Co	Ni	Cu	Zn	Ga	Ge	As	Se	Br	Kr
Rb	Sr															Y	Zr	Nb	Mo	Tc	Ru	Rh	Pd	Ag	Cd	In	Sn	Sb	Te	I	Xe
Cs	Ba	La	Ce	Pr	Nd	Pm	Sm	Eu	Gd	Tb	Dy	Ho	Er	Tm	Yb	Lu	Hf	Ta	W	Re	Os	Ir	Pt	Au	Hg	Tl	Pb	Bi	Po	At	Rn
Fr	Ra	Ac	Th	Pa	U	Np	Pu	Am	Cm	Bk	Cf	Es	Fm	Md	No	Lr	Rf	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn	Nh	Fl	Mc	Lv	Ts	Og

pFad - (p)hone/(F)rame/(a)nonymizer/(d)eclutterfier! Saves Data!