Linux
Linux o GNU/Linux esas komuna nomo di Unix-atra dominaco-programi qui uzas Linux-kerno, e povas uzesar en multa tipi di komputeri. Linux esas un ek la maxim eminenta exemplo pri developado di libera programaro e libera kodexo, en qua irgu darfas libere modifikar, uzar, e dis-donar la fontokodexo.
La nomo "Linux" venas del Linux-kerno qua unesme lansesis ye la 17ma di septembro 1991 da Linus Torvalds. L'utilaji di la sistemo venis precipue de la GNU dominaco-programo, quan Richard Stallman projetis en 1983. Do, l'alternativa nomo GNU/Linux venas de la kontributadi de GNU.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]La dominaco-programo Unix developesis unesmafoye en 1969, en la Laboratori Bell (Bell Laboratories), de la kompanio AT&T. Quale la maxim multa programi kreita til lore, ol skribesis komplete en programigo-linguo assembly. Pose, en 1973, Unix riskribesis komplete per la programigo-linguo C.
Komence AT&T ne povis vendar la sistemo pro judiciala proceso antimonopolo, e la sistemo Unix rapide adoptesis da universitati. Pose, en 1984, Laboratorii Bell separesis de AT&T, do ol darfis vendar licenci por uzo di Unix, qua divenis programo interdiktata a libera modifiko.
En 1983 aparis tale nomizita "Projeto GNU" (GNU project) kun skopo krear dominaco-programo konciliebla kun Unix. Tamen, la projeto ne sucesis krear la "kerno" (kernel) di la dominaco-programo.
En 1991, Finlandano Linus Torvalds kreis la kernel di dominaco-programo qua pose baptesis "Linux", uniono di la silabi "Linu" (de Linus) kun la litero "x", de "Unix". Linux uzis la sama komandi kam Unix, tamen nula lineo de lua asemblo-programo kopiesis del asemblo-programo uzita por krear la dominaco-programo de Bell Laboratories. Linus Torvalds publikigis la kerno di Linux sub libera autoroyurala licenco GNU, qua permisas libera kopiuro, modifikuri e distributi di la sistemo. To permisis la developo di multa versioni (singla ek li surnomizita "distro", exemple: Red Hat, Fedora, SuSE, Ubuntu, Mint, edc.), qui developesis sive da entraprezi, sive da fonduri senprofita skopo, sive da komunitati di personi qui simpatiis pri l'ideo di uzar programi en lia komputeri sen pagar licenci.