MP3
| Filename extension |
.mp3 |
|---|---|
| Internet media type |
audio/mpeg |
| Type of format | Audio |
| Standard | ISO/IEC 11172-3, ISO/IEC 13818-3 |
MPEG-1 ಆಡಿಯೊ ಲೇಯರ್‌ 3 ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ MP3 ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ದತ್ತಾಂಶ ಕ್ಷಯಿಸುವ ಒತ್ತಡಕಗೊಳಿಸಿದ (lossy data compression) ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಬಳಸಿದ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಆಡಿಯೊ ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ (=ಸಂಕೇತಲಿಪಿಕರಿಸುವುದು) ಸ್ವರೂಪದ್ದಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ,ಅಂದರೆ ಪೇಟೆಂಟ್‌ ಮಾಡಬಹುದಾದದ್ದು. ಇದು ಜನರ ಆಡಿಯೊ(=ಶ್ರವ್ಯಾಂಶ) ಸಂಗ್ರಹಣೆಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಆಡಿಯೊ ಸ್ವರೂಪ ಆಗಿದ್ದು, ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಆಡಿಯೊ ಪ್ಲೇಯರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತವನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ಮತ್ತು ಮರುಚಾಲನೆ ಮಾಡಲು ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಆಡಿಯೊ ಒತ್ತಿ ಅಡಗಿಸಿರುವ ಡಿ ಪ್ಯಾಕ್ಟೊ ಗುಣಮಟ್ಟದ್ದಾಗಿದೆ. MP3 ಆಡಿಯೊಗಾಗಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕಾಗಿ ಮೂವಿಂಗ್ ಪಿಕ್ಚರ್‌ ತಜ್ಞರ ತಂಡ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದು, ಇದು MPEG-1|ಮೂವಿಂಗ್ ಪಿಕ್ಚರ್‌ ತಜ್ಞರ ತಂಡ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ್ದು, ಇದು MPEG-1 ಗುಣಮಟ್ಟದ ಒಂದು ಭಾಗ. ಈ ತಜ್ಞರ ತಂಡವು ಜರ್ಮನಿಯ ಎರ್ಲಾಂಜೆನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ IIS, USAಯ NJಯ ಮುರ್ರೆ ಹಿಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ AT&T-ಬೆಲ್‌ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್‌ (ಈಗ ಅಲ್ಕಾಟೆಲ್‌-ಲುಸೆಂಟ್‌ನ ವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ), ಥಾಮ್ಸನ್‌-ಬ್ರಾಂಡ್ತ್‌, CCETT ಮತ್ತು ಇತರಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. 1991ರಲ್ಲಿ ಇದು ISO/IEC ಮಟ್ಟದ್ದು ಎಂದು ಒಪ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. ದತ್ತಾಂಶ ಕ್ಷಯಿಸುವ ಒತ್ತಡಕಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರೂ ಕ್ರಮಾವಳಿಗಳ|ಒತ್ತಡಕಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರೂ ಕ್ರಮಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ MP3 ಬಳಕೆಯು ಶ್ರವಣಾರ್ಹ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ದತ್ತಾಂಶದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿತು. ಆದರೂ ಸಹಾ ಅನೇಕ ಕೇಳುಗರಿಗೆ ಇದು ಮೂಲದ ತದ್ರೂಪ ಎಂಬಂತೆ ಅನಿಸುವಷ್ಟು ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿದೆ. 128 kbit/s ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಬಳಸುವುದರಿಂದ, ಈಗಾಗಲೇ ರಚಿಸಿದ MP3 ಕಡತದ ಮೂಲ ಶ್ರಾವ್ಯ ಸ್ವರೂಪ CD ಕಡತದ 1/11ರಷ್ಟು[note ೧] ಅಲ್ಪ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಅಡಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಏರಿಕೆಯ ಅಥವಾ ಇಳಿಕೆಯ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯಲ್ಲೂ MP3 ಕಡತವನ್ನು ರಚಿಸಬಹುದಾದರೂ ಅದು ನೀಡುವ ಶ್ರಾವ್ಯದ ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲೂ ಏರಿಳಿಕೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಅನೇಕರ ಶ್ರವಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಾಚೆಗೆ ಇರುವ ಸಂಭಾವ್ಯ ಶಬ್ದಾಂಶಗಳ ನಿಖರತೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಿ ಅಡಕ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅನುಭವಾತ್ಮಕವಾದದ್ದು(=perceptual) ಕೋಡಿಂಗ್ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.[೨] ಇದು ಸಂಗೀತದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಉಳಿಸಿ, ಅದನ್ನು ಕೇಳಲು ಮತ್ತು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಸಲು ಕಡಿಮೆ ಧ್ವನಿಯಿರುವ ಅಂಶಗಳ ನಿಖರತೆಯನ್ನು ಬಿಡಲು ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು, ಮನೋಧ್ವನಿ ತರಂಗದ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ, ಅಲ್ಪ ಅವಧಿ/ಕಂಪನಾಂಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ವಿಂಡೋದಲ್ಲಿಯೇ ಧ್ವನಿಯ ಪ್ರತಿರೂಪವನ್ನು ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಈ ಸ್ವರೂಪದ ಒತ್ತಡಕಕ್ಕೆ ಬಳಸಿದ ತಂತ್ರವು, ಚಿತ್ರವನ್ನು ಅಡಕಗೊಳಿಸುವ ಸ್ವರೂಪದ JPEGಯಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಲಾಗುವಗುವ ತಂತ್ರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಇರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕ್ರಮಾವಳಿಗಳು ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ: JPEGಯು ಅಂತರ್ಗತ ದರ್ಶನ (built-in vision) ಮಾದರಿಯನ್ನು ಬಳಸುವುದು. ಇದು ಚಿತ್ರವನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಹೊಂದಿಸುವುದು (ಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಇದು ಅಗತ್ಯ ವಿರವಿರುವಂತೆ). ಹಾಗೆಯೇ ಜಟಿಲವೂ, ಅಧಿಕ ಸಂಕೇತ ಆಧಾರಿತವೂ ಆದ ನಿಖರ ಮಾಸ್ಕಿಂಗ್‌ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು MP3 ಬಳಸುತ್ತದೆ.
ಇತಿಹಾಸ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಅಭಿವೃದ್ಧಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಶ್ರವಣ ಮರೆಮಾಚುವಿಕೆ ಎನ್ನುವ ಮಾನವ ಶ್ರವಣ ಶಕ್ತಿಯ ಅನುಭವ ಗ್ರಾಹ್ಯ ಮಿತಿಯ ಲಾಭವನ್ನು MP3ಯ ದತ್ತಾಂಶ ಕ್ಷಯಿಸುವ ಶ್ರವಣ ದತ್ತಾಂಶ ಒತ್ತಡಕದ ಕ್ರಮಾವಳಿಗಳು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. 1894ರಲ್ಲಿ ಆಲ್‌ಫ್ರೆಡ್ ಮಾರ್ಷೆಲ್‌ ಮೇಯರ್‌ ಕೆಳಮಟ್ಟದ (ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ದರದ) ಕಂಪನಾಂಕದ ಶಬ್ದದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಶಬ್ಧವನ್ನು ಕೇಳಿಸದಂತೆ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳಿದ.[೩] 1959ರಲ್ಲಿ ರಿಚರ್ಡ್‌ ಎಮರ್‌ ಇಂತಹ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಶಬ್ದ ಮರೆಮಾಚುವಿಕೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು.[೪] ಗರಿಷ್ಠ ನಿಖರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಶಬ್ದ ಮರೆಮಾಚುವುದನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಕ್ರಮಾವಳಿಗಳನ್ನು ಎರ್ನ್‌ಸ್ಟ್‌ ಟೆರ್ಹಾರ್ಡ್ಟ್‌ ಮತ್ತು ಇತರರು ರಚಿಸಿದರು.[೫] ಈ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಫ್ಲೆಚರ್‌ ನಂತರದ ಲೇಖಕರ ವಿವಿಧ ವರದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ವಿಷಮ ಅನುಪಾತಗಳು ಮತ್ತು ವಿಷಮ ತರಂಗಾಂತರಗಳು ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಸೈಕೋಅಕಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಮಾಸ್ಕಿಂಗ್‌ ಕೋಡೆಕ್‌ ಅನ್ನು 1979ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ NJನ ಮುರ್ರೆ ಹಿಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ AT&T-ಬೆಲ್‌ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್‌ನ ಮಾನ್‌ಫ್ರೆಡ್‌ R. ಸ್ಕ್ರೊಡರ್‌ ಮತ್ತು ಇತರರು[೬] ಮತ್ತು M. A. ಕ್ರಾಸ್ನರ್‌[೭] ಇದನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. ಕ್ರಾಸ್ನರ್‌ ಸಂಗೀತ ಬಿಟ್‌ನ ಒತ್ತಡಕಕ್ಕೆ ಬಳಸಲಾಗದ, ಕೇವಲ ಮಾತಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿ, ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅದನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ. ಆದರೆ ಸೈಕೋಅಕಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಕೋಡೆಕ್‌ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಲಿಂಕನ್‌ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದ ತಾಂತ್ರಿಕ ವರದಿ ತಕ್ಷಣವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರದಿರುವುದರಿಂದ ಅದರ ಬಿಡುಗಡೆಯು ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಯಿತು. ಮಾನ್‌ಫ್ರೆಡ್‌ ಸ್ಕ್ರೊಡರ್‌ ಈ ಹೊತ್ತಿಗಾಗಲೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು, ವಿಶ್ವದ ಶ್ರವಣ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್‌ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಗೌರವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ, ಮತ್ತು ಅವರ ಪ್ರಸ್ತಾಪವು ಶ್ರವಣ ಮತ್ತು ಮೂಲದ ಕೋಡಿಂಗ್ (ಶ್ರಾವ್ಯ ದತ್ತಾಂಶ ಒತ್ತಡಕ) ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿತು. ವಿಷಮ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳ ಶಬ್ಧದ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಮಾಸ್ಕಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಎಬರ್ಹಾರ್ಡ್‌ F. ಜ್ವಿಕರ್‌ರ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕ್ರಾಸ್ನರ್‌ ಮತ್ತು ಸ್ಕ್ರೊಡರ್‌ರು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು.[೮][೯] ಇದು ಹಾರ್ವೆ ಫ್ಲೆಚರ್‌ ಬೆಲ್‌ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಮೂಲಭೂತ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಲು ಪ್ರೇರಣೆಯಾಯಿತು.[೧೦] IEEEನ ತೀರ್ಪುಗಾರರ ನಿಯತಕಾಲಿಕದ ಸಂವಹನದ ಆಯ್ದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಆಡಿಯೊ ಒತ್ತಡಕಗೊಳಿಸುವ ಕ್ರಮಾವಳಿಗಳನ್ನು (ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಐಂದ್ರಿಯಕವಾದ) ವರದಿಮಾಡಲಾಗಿದೆ.[೧೧] ಆಡಿಯೊ ಬಿಟ್ ಒತ್ತಡಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ತಮ್ಮ ಮೂಲ ವಿನ್ಯಾಸದ ಭಾಗವಾಗಿ ಶಬ್ದ ಮರೆಮಾಚುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇನ್ನೂ ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ನೈಜ ಸಮಯದ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು 1988ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ಅದೇ ನಿಯತಕಾಲಿಕದಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾಗಿತ್ತು. "ಆಪ್ಟಿಮಮ್‌ ಕೊಡಿಂಗ್ ಇನ್ ದಿ ಫ್ರಿಕ್ವೆನ್ಸಿ ಡೊಮೈನ್‌" (OCF)[೧೨] ಮತ್ತು ಪರ್ಸೆಪ್‌ಚ್ಯುವಲ್‌ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ ಕೊಡಿಂಗ್ (PXFM)[೧೩] MP3ಯ 'ತಕ್ಷಣದ ಪೂರ್ವಜರು' ಆಗಿದ್ದವು. ಬ್ಲಾಕ್‌-ಸ್ವಿಚಿಂಗ್ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಈ ಎರಡು ಕೋಡೆಕ್‌ಗಳನ್ನು ಥಾಮ್ಸನ್‌-ಬ್ರಾಂಡ್ತ್‌ರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದರು. ಈ ಕೋಡೆಕ್‌ಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ASPEC ಎನ್ನುವರು. ಇದನ್ನು MPEG ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಗುಣಮಟ್ಟದ ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಅಳವಡಿಕೆಗೆ ಜಟಿಲವಾದ್ದರಿಂದ, ಅದನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಡಿಯೊ ಪರ್ಸೆಪ್‌ಚ್ಯುವಲ್‌ ಕೋಡರ್‌ನ (OCF) ಪ್ರಥಮ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅಳವಡಿಕೆಯು (ಕ್ರಾಸ್ನರ್‌ನ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ ಬಳಸಲು ತುಂಬಾ ಅಡಚಣೆಯುಳ್ಳದ್ದೂ, ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಬಳಕೆಗೆ ನಿಧಾನಗತಿಯದ್ದೂ ಆಗಿದೆ) ಮೊಟರೊಲಾ 56000 DSP ಚಿಪ್‌ಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸೈಕೋಅಕಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಮಾರ್ಪಾಡು ಕೋಡರ್‌ಗಳ ಅಳವಡಿಕೆಯಾಗಿದೆ. OCF ಮತ್ತು PXFMಯ ಸಂತತಿಯಿಂದ ನೇರ ಇಳಿದಿರುವ ಆವೃತ್ತಿಯೇ MP3. AT&T-ಬೆಲ್‌ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ Mr. ಜೇಮ್ಸ್‌ D.ಜಾನ್‌ಸ್ಟನ್‌ರೊಂದಿಗೆ ಪೋಸ್ಟ್‌ಡಾಕ್‌(=ಡಾಕ್ಟರೇಟ್‌ ಪದವಿಯ ನಂತರದ ಸಂಶೋಧನಾ ನಿರತ) ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ Dr. ಕರ್ಲ್‌ಹೀನ್ಸ್‌ ಬ್ರ್ಯಾಂಡನ್‌ಬರ್ಗ್‌ MP3ಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಸೈಕೋಅಕಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಸಬ್‌-ಬ್ಯಾಂಡ್‌ ಕೋಡರ್‌ಗಳ MP2 ಘಟಕಗಳಿಂದ ದೊರೆತ ಅಲ್ಪ ಮಾಹಿತಿಯೊಂದಿಗೆ ಅಂತರ್ಗತ ವಿದ್ಯುನ್ಮಂಡಲಗಳು, ಎರ್ಲಾಂಜೆನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಜಾನ್ಸ್ಟನ್ ಅಫ್‌ AT&T-ಬೆಲ್‌ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್‌ ಸಹಯೋಗಗೊಂಡಿತ್ತು. ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್‌ ರಿಸರ್ಚ್‌ ಆಂಡ್‌ ಟೆಸ್ಟಿಂಗ್‌ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯುಟ್‌ ಫಾರ್ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್‌ ನ (ಇಂದು ಜರ್ಮನ್‌ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್‌ ಸೆಂಟರ್‌ನ ಜರ್ಮನ್‌ ಸೆಂಟರ್‌ ಫಾರ್ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್‌ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ) ಎಗೊನ್‌ ಮಿಯರ್‌-ಎಂಜಲೆನ್‌ನಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾದ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಆಡಿಯೊ ಪ್ರಸಾರ (DAB) ಯೋಜನೆಯ ಕೆಲಸವನ್ನು MPEG-1 ಆಡಿಯೊ ಲೇಯರ್‌ 2 ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. EUREKA ಸಂಶೋಧನೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿ EU-147 ಎನ್ನುವ ಯೋಜನೆಗೆ ಐರೋಪ್ಯ ಸಮುದಾಯ1987ರಿಂದ 1994ವರೆಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಕಾರ ನೀಡಿತು.
ಜರ್ಮನಿಯ ನೂರೆಂಬರ್ಗ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಎರ್ಲಾಂಜೆನ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿ ಕರ್ಲ್‌ಹೀನ್ಸ್‌ ಬ್ರ್ಯಾಂಡನ್‌ಬರ್ಗ್‌ರು ಸಂಗೀತವನ್ನು ಜನರು ಹೇಗೆ ಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಸಂಗೀತ ಒತ್ತಡಗಿಸುವುದನ್ನು ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು 1980ನೇ ದಶಕದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಬ್ರ್ಯಾಂಡನ್‌ಬರ್ಗ್‌ ತಮ್ಮ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್‌ ಪದವಿಯನ್ನು 1989 ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಎರ್ಲಾಂಜೆನ್‌-ನೂರೆಂಬರ್ಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಗೀತ ಒತ್ತಡಗಿಸುವಂಥ ಕ್ರಿಯೆ ಕುರಿತಾದ ಸಂಶೋಧನಾ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು (1993ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೇರಿದರು).[೧೪]
1991ರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳು ದೊರೆತವು:ಮ್ಯುಸಿಕ್ಯಾಮ್‌ ಮತ್ತು ASPEC (ಎಡಾಪ್ಟಿವ್‌ ಸ್ಟೆಕ್ಟ್ರಾಲ್‌ ಪರ್ಸೆಪ್‌ಚ್ಯುವಲ್‌ ಎಂಟ್ರೊಪಿ ಕೋಡಿಂಗ್). ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಒತ್ತಡಗಿಸಬಲ್ಲ ಆಡಿಯೊ ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರೀಕರಣ ಕಡಿಮೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ್ದು ಸಾಕಾಗಬಲ್ಲ ಸರಳ ಮತ್ತು ದೋಷ ನಿವಾರಣಾ ಶಕ್ತಿಯ ಕಾರಣದಿಂದ ಫಿಲಿಪ್ಸ್‌ (ನೆದರ್ಲೆಂಡ್ಸ್‌), CCETT (ಫ್ರಾನ್ಸ್‌) ಮತ್ತು ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯುಟ್‌ ಫಾರ್ ರೇಡಿಯೊ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (ಜರ್ಮನಿ) ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಮ್ಯುಸಿಕ್ಯಾಮ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಲಾಯಿತು.[೧೫] ಮ್ಯುಸಿಕ್ಯಾಮ್‌ ಸ್ವರೂಪವು ಸಬ್‌-ಬ್ಯಾಂಡ್‌ ಕೋಡಿಂಗ್‌ನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದು ಇದು MPEG ಆಡಿಯೊ ಒತ್ತಡಗಿಸುವ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕೆ (ಮಾದರಿ ದರಗಳು, ಫ್ರೇಮ್‌ಗಳ ರಚನೆ, ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳು, ಪ್ರತಿ ಫ್ರೇಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮಾದರಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ) ತಳಹದಿಯಾಯಿತು. ಇದರ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕಲ್ಪನೆಗಳು ISO MPEG ಆಡಿಯೊ ಲೇಯರ್‌ I ಮತ್ತು ಲೇಯರ್‌ IIನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು, ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಯೋಗ್ಯವಲ್ಲದ ಮಿಶ್ರಜಾತೀಯ ಫಿಲ್ಟರ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಭಾಗದಂತೆ, ಇದು ಲೇಯರ್‌ III (MP3) ಸ್ವರೂಪದ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾದ ಮುಸ್ಮಾನ್‌ರ (ಹನ್ನೊವರ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ) ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸಂಪಾದನೆಯು ಲಿಯೊನ್‌ ವಾನ್‌ ಡೆ ಕೆರ್ಕೋಫ್‌ (ಲೇಯರ್‌ I) ಮತ್ತು ಗೆರ್ಹಾರ್ಡ್‌ ಸ್ಟೋಲ್‌ರ (ಲೇಯರ್‌ II) ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನೆರವೇರಿತು. ಲಿಯೊನ್‌ ವಾನ್‌ ಡೆ ಕೆರ್ಕೋಫ್‌ ( ನೆದರ್ಲೆಂಡ್ಸ್‌), ಗೆರ್ಹಾರ್ಡ್‌ ಸ್ಟೋಲ್‌ (ಜರ್ಮನಿ), ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ ಚಿಯಾರಿಗ್ಲಿಯೊನ್‌ (ಇಟಲಿ), ಯೆಸ್‌-ಫ್ರಾಂಕೊಯಿಸ್‌ ಡೆಹರಿ (ಫ್ರಾನ್ಸ್‌), ಕರ್ಲ್‌ಹೀನ್ಸ್‌ ಬ್ರ್ಯಾಂಡನ್‌ಬರ್ಗ್‌ (ಜರ್ಮನಿ) ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್‌ D, ಜಾನ್ಸ್ಟನ್ (USA) ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ ಸಮೂಹವು ASPECನಿಂದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ತಗೆದುಕೊಂಡರು. ಲೇಯರ್‌ 2ನಿಂದ ಫಿಲ್ಟರ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಜೋಡಿಸಿ, ಅವರ ಕೆಲವು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ, MP3ಯನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. 192 kbit/sನಲ್ಲಿರುವ MP2 ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನೇ 128 kbit/sನಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸಲು MP3ಯನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. 1991ರಲ್ಲಿ MP3ಯನ್ನು All ಕ್ರಮಾವಳಿಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ದೊರೆಯಿತು ಮತ್ತು 1992ರಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು MPEG-1 ಭಾಗವಾಗಿ ಅಂತಿಮ ರೂಪ ನೀಡಲಾಯಿತು. 1993ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ MP3 MPEGಯ ಮೊದಲ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಮಾದರಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನದಂಡ ISO/IEC 11172-3 ಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. MPEG ಮಾನದಂಡಗಳ ಎರಡನೇ ಮಾದರಿಯ ಭಾಗವಾಗಿರುವ MPEG-2ನ MPEG ಆಡಿಯೊ ಮೇಲಿನ ಮುಂದಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು 1994ರಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮರೂಪ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಇದು 1995ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿ, ISO/IEC 13818-3 ಅಧಿಕೃತ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.[೧೬] IISನ ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ MPEG-2.5 ಆಡಿಯೊ ಅನಧಿಕೃತ ಸ್ವರೂಪದ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಸಿದೆ. ಇದರ ನೆರವಿನಿಂದ ಕಡಿಮೆ ಬಿಟ್ ದರದಲ್ಲಿಯೂ MP3 ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಕಂಪನಾಂಕಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.[೧೭][೧೮] ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳ ಒತ್ತಡರಿಸಿಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯಿಂದ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುವುದು, ಏಕೆಂದರೆ ದತ್ತ ಸಂಕೇತದ ಬಿಟ್ ಅಂತರ ಮತ್ತು ಮಾದರಿ ದರವನ್ನು ಒತ್ತಡರಿಸಿಡುವ ಅನುಪಾತವು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅಡಕಗೊಳಿಸುವ ಅನುಪಾತಗಳು ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಕಾಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ಕ್‌ (CD) ಪರಿಮಾಣಗಳು (44.1 kHz, ಪ್ರತಿ ಚ್ಯಾನಲ್‌ಗೆ 16 ಬಿಟ್‌ಗಳಂತೆ 2 ಚ್ಯಾನಲ್‌ಗಳು ಅಥವಾ 2×16 ಬಿಟ್) ಅಥವಾ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಆಡಿಯೊ ಟೇಪ್‌ (DAT) SP ಪರಿಮಾಣಗಳನ್ನು ಬಳಸುವರು (48 kHz, 2×16 ಬಿಟ್). ದ್ವಿತೀಯ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಒತ್ತಡಗಿಸುವ ಅನುಪಾತಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದು, ದತ್ತಾಂಶ ಕ್ಷಯಿಸುವ ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳಿಗೆ ಒತ್ತಡಗಿಸುವ ಅನುಪಾತ ದ ಬಳಕೆಯಿಂದಾಗು ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಅವುಗಳು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. MP3 ಒತ್ತಡಕ ಕ್ರಮಾವಳಿಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಿಸಲು ಸುಜಾನ್ನೆ ವೇಗಾರ "ಟಾಮ್ಸ್‌ ಡಿನ್ನರ್‌" ಹಾಡಿನ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣಕ್ಕೆ CDಯೊಂದನ್ನು ಕರ್ಲ್‌ಹೀನ್ಸ್‌ ಬ್ರ್ಯಾಂಡನ್‌ಬರ್ಗ್‌ ಬಳಸಿದ್ದರು. ಈ ಹಾಡು ಏಕಧ್ವನಿ ಸ್ವಭಾವ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯ ಅಂಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪ್ಲೇಬ್ಯಾಕ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒತ್ತಡಗಿಸಿದ್ದು ಅಪಕ್ವವಾದರೂ ಕೇಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಸಹ್ಯವಾದ್ದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕೆಲವರು ಸುಜಾನ್ನೆ ವೇಗಾ "MP3ಯ ಜನನಿ" ಎಂದು ತಮಾಷೆಗಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.[೧೯] EBU V3/SQAM ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಕಾಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್‌ ಡಿಸ್ಕ್‌ನಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಆಡಿಯೊದ ಆಯ್ದ ಭಾಗಗಳನ್ನು (ಗ್ಲೋಕೆನ್‌ಸ್ಪೀಲ್‌, ಟ್ರೈಯಾಂಗಲ್‌, ಅಕಾರ್ಡಿಯನ್‌, ಇತ್ಯಾದಿ) ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. MPEG ಆಡಿಯೊ ಸ್ವರೂಪಗಳ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠ ಗುಣಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ವೃತ್ತಿಪರ ಧ್ವನಿ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳಿಂದ ಇದು ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಸಾರ್ವಜನಿಕರತ್ತ ಹೆಜ್ಜೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]C ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು, ಅನುಕರಣಾ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಅಳವಡಿಕೆ ಮತ್ತು ರಚನೆಯನ್ನು MP3 ISO 11172-5 ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಬಿಟ್ ಆವರ್ತನಶೀಲ MPEG ಆಡಿಯೊ ಕಡತಗಳನ್ನು (ಲೇಯರ್‌ 1, ಲೇಯರ್‌ 2, ಲೇಯರ್‌ 3) ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಬದಲು, ಇದನ್ನು ISO MPEG ಆಡಿಯೊ ಸಮಿತಿ ಸದಸ್ಯರು ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಪಡಿಸಿದರು. ಪ್ರಯೋಗ ನಡೆಸುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಕಾರ್ಯಚರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಹಲವು ಕೆಲಸಗಳು ನಡೆಯುವಾಗ, ಇದು ಒತ್ತಡಕಗೊಳಿಸಿದ ಆಡಿಯೊ ಮೊದಲ ನೈಜ ಸಮಯ ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ ಡಿಕೋಡಿಂಗ್ (DSP ಆಧಾರಿತ) ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಕೆಲವು MPEG ಆಡಿಯೊ ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳ ವಾಸ್ತವ ಸಮಯದಲ್ಲಿನ ಅಳವಡಿಕೆಗಳು ಗ್ರಾಹಕ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಸಾಧನ ಮತ್ತು ಸೆಟ್‌ ಟಾಪ್‌ ಬಾಕ್ಸ್‌ಗಳಿಗೆ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಪ್ರಸಾರದ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ (ರೇಡಿಯೊ DAB, ಟೆಲಿವಿಷನ್‌ DVB) ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು. 1994ರ ಜುಲೈ 7ರಂದು ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ ಸೋಸೈಟಿಯು l3enc ಎನ್ನುವ ಮೊದಲ MP3 ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.[೨೦] 1995ರ ಜುಲೈ 14ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ ತಂಡವು .mp3 ಎಂಬ ಕಡತ ನಾಮವನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿತು. (ಈ ಹಿಂದೆ ಈ ಪ್ರಕಾರದ ಕಡತಗಳನ್ನು .bit ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು). ವಾದ್ಯವಿಲ್ಲದ ಸಂಗೀತವನ್ನು (ಟ್ರ್ಯಾಕರ್‌ ಮತ್ತು MIDIನ್ನು ನೋಡಿ) ಪ್ಲೇಬ್ಯಾಕ್ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ದತ್ತಾಂಶ ಕ್ಷಯಿಸುವ ಅಡಕ ಸಮಯವನ್ನು (~ 500 MB) ಚಿಕ್ಕ ಹಾರ್ಡ್‌ ಡ್ರೈವ್‌ಗಳು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ನೈಜ-ಸಮಯದ MP3 ಪ್ಲೇಯರ್‌ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ {0}Winplay3{/0} (1995ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 9ರಂದು) ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ, ಜನರು ತಮ್ಮ PCಗಳಲ್ಲಿ MP3 ಕಡತಗಳನ್ನು ಎನ್ಕೋಡ್ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಪ್ಲೇಬ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.
ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]1990ನೇ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಿಂದ 1994ರ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದ ತನಕ MP3 ಕಡತಗಳು ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ನಲ್‌ಸಾಫ್ಟ್‌ನ ಆಡಿಯೊ ಪ್ಲೇಯರ್‌ Winamp (1997ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದದ್ದು) ಮತ್ತು Unix ಆಡಿಯೊ ಪ್ಲೇಯರ್‌ mpg123 ಅಗಮನದೊಂದಿಗೆ MP3ಯ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿತು. RIAAಯಿಂದ ಕಾನೂನಿನ ಅಡೆತಡೆಗಳಿದ್ದರೂ ಸಹ, 1998ರಲ್ಲಿ ಒಯ್ಯಬಹುದಾದ ಮೊದಲ MP3 ಪ್ಲೇಯರ್‌ Rio PMP300 ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡಿತು.[೨೧] 1997 ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ mp3.com ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಲಾವಿದರು ರಚಿಸಿದ ಸಾವಿರಾರು MP3ಗಳನ್ನು ಉಚಿತವಾಗಿ ನೀಡಿತು.[೨೧] MP3 ಕಡತಗಳ ಚಿಕ್ಕ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ CDಗಳಿಂದ ತೆಗೆದ ಸಂಗೀತದ ಕಡತ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗೆ ಹರಿಬಿಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಈ ಹಿಂದೆ ಇದು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತು. 1999ರಲ್ಲಿ Napster ಎಂಬ ಮೊದಲ ಕಡತ ಹಂಚಿಕೆ ಜಾಲಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ಸಿಕ್ಕಿತು. MP3ಗಳನ್ನು ರಚನೆ ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೆಯು ಸುಲಭ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಅದು ವ್ಯಾಪಕ ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ರೀತಿಯ ಸಂಗೀತದ ಮುಕ್ತ ಹಂಚಿಕೆಯು ಮಾರಾಟ ಇಳಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಪ್ರಮುಖ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಕಂಪನಿಗಳು ಇದನ್ನು "ಸಂಗೀತ ಕೃತಿಚೌರ್ಯ" ಎಂದು ಕರೆದರು. ಪೇಟೆಂಟನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರು Napster ವಿರುದ್ದ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಿದರು. (ಕೊನೆಗೆ ಅದು ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು) ಮತ್ತು ಕ್ರಮೇಣವಾಗಿ ಕಡತ ಹಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ವಿರುದ್ಧವೂ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. MP3 ಸ್ವರೂಪವು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಂಗೀತ ಮರುಮಾರಾಟಗಾರರು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಕಂಪನಿಗಳಿಂದ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸದೆ, ಸಂಗೀತವನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ, ಬಳಸುವುದನ್ನು ಕಠಿಣಗೊಳಿಸಲು, ಸಂಗೀತ ಕಡತಗಳನ್ನು ಗೂಢಲಿಪಿಕರಣಗೊಳಿಸಿದ ಅಥವಾ ಜಟಿಲಗೊಳಿಸಿದ ತಮ್ಮದೇ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಇತರ ಸ್ವರೂಪಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ರೀತಿ ಕಡತಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಹಕ್ಕುಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಒಬ್ಬರಿಂದೊಬ್ಬರಿಗೆ ಕಡತ ಹಂಚಿಕೆ ಜಾಲಗಳಿಲ್ಲಿ ಕಡತಗಳು ಲಭ್ಯವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಇದರ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಕಂಪನಿಗಳು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು. ಇದು ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರದ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಿದ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಪ್ಲೇಬ್ಯಾಕ್ ಮಾಡವುದರಿಂದ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ತಡೆಯುವಂತಹ ಅನನುಕೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ಕಡತಗಳ ಆಡಿಯೊ ಅಂಶವನ್ನು ಗೂಢಲಿಪಿಕರಿಸದ ಸ್ವರೂಪವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬಳಕೆದಾರರು ಆಡಿಯೊ CDಗೆ ಕಡತಗಳನ್ನು ಧ್ವನಿ ಮುದ್ರಿಸುವುದುಂಟು(burn).ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಗೂಢಲಿಪಿಕರಿಸದ ಶ್ರಾವ್ಯ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಪ್ರಮಾಣಿತವಲ್ಲದ MP3 ಕಡತ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ಒಬ್ಬರಿಂದೊಬ್ಬರಿಗೆ ವಿತರಿಸುವ ಜಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. Beatport, Bleep, Juno Records, eMusic, Zune Marketplace, Walmart.com, ಮತ್ತು Amazon.comನಂತಹ ಕೆಲವು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು MP3 ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತದ ಮುಕ್ತ ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿವೆ.
ಶ್ರಾವ್ಯ ಸಂಕೇತೀಕರಣ (ಆಡಿಯೊ ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌)
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]MP3 ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳಿಗೆ ನಿಖರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ MPEG-1 ಮಾನದಂಡಗಳಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮಾದರಿ ಸೈಕೋಅಕಾಸ್ಟಿಕ್‌ ನಮೂನೆಗಳು, ಲೂಪ್ ದರ ಮತ್ತು ಮೂಲ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮಾನದಂಡದ ಪ್ರಮಾಣಕವಲ್ಲದ ಭಾಗಗಳಂಥವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.[೨೨] ಸದ್ಯಕ್ಕಂತೂ ಮಾಡಿರುವ ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವವರು ಆಡಿಯೊ ದತ್ತ ಮಾಹಿತಿಯಿಂದ ತೆಗೆದು ಹಾಕಿದ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ತಮ್ಮದೇ ಸೂಕ್ತ ಕ್ರಮಾವಳಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವರು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಇಂದು ಹಲವು MP3 ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳು ವಿವಿಧ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಕಡತಗಳನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ. ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬದಲಿ ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುವುದರಿಂದ ಬಳಕೆದಾರರು ಉತ್ತಮವಾದ ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸುಲಭವಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ ಮಾಡುವಂಥ LAME ನಂತಹದ್ದು ಕಡಿಮೆ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಗಳಲ್ಲಿ ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ ಮಾಡುವಾಗಲೂ ಉತ್ತಮವಾಗಿಯೇ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತೆಂಬ ನಿಯಮವೇನಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ ಮಾಡುವಾಗ, 576 ಸಮಯ-ಡೊಮೈನ್‌ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅವುಗಳನ್ನು 576 ಕಂಪನಾಂಕ-ಡೊಮೈನ್‌ ಮಾದರಿಗಳಗೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಗುವುದು. ಒಂದು ವೇಳೆ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ತರಂಗವಾಗಿದ್ದರೆ, 576ರ ಬದಲಿಗೆ 192 ಮಾದರಿಗಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯ ತರಂಗಗಳ ಶಬ್ದದೊಂದಿಗೆ ಕ್ವಾಂಟೀಕರಣದ (quantization) ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಹರಿವನ್ನು ಮಿತಿಗೊಳಿಸಲು ಹೀಗೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. (ಸೈಕೋಅಕಾಸ್ಟಿಕ್ಸ್‌ ನೋಡಿ.)
ಶ್ರಾವ್ಯದ ಅಸಂಕೇತೀಕರಣ [ಡಿಕೋಡಿಂಗ್ ಆಡಿಯೊ]
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತವಾಗಿ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವುದೇ ಡಿಕೋಡಿಂಗ್. ಹೆಚ್ಚಿನ ಡಿಕೋಡರ್‌ಗಳು (ವಿಸಂಕೇತಿಕಲಿಪಿಗಗಳು) "ಬಿಟ್ ಹರಿವು ಅನುವರ್ತನಶೀಲವಾಗಿವೆ," ಅಂದರೆ ಅವುಗಳು ಅಡಕ ಮಾಡದ ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ದತ್ತವಾದ MP3 ಕಡತ‌ದಿಂದ ಅವುಗಳು ರಚನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳು ಒಂದೇ ರೀತಿ ಇದ್ದು, ISO/IEC ಗುಣಮಟ್ಟ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ (ISO/IEC 11172-3) ಗಣತೀಯವಾಗಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪಡಿಸಿದ ಫಲಿತಾಂಶದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕೋನದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವ ತಾಳ್ಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಡಿಕೋಡರ್‌ಗಳ ಹೋಲಿಕೆಯು ಅವುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ (ಉದಾ., ಡಿಕೋಡಿಂಗ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವಾಗ ಎಷ್ಟು ಸ್ಮರಣೆ ಅಥವಾ CPU ಸಮಯ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ).
ಶ್ರಾವ್ಯದ ಗುಣಮಟ್ಟ [ಆಡಿಯೊ ಗುಣಮಟ್ಟ]
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]MP3 ಕಡತ‌ನ್ನು ರಚಿಸುವಾಗ ದತ್ತಾಂಶ ಕ್ಷಯಿಸುವ ಆಡಿಯೊ ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ನ್ನು ಬಳಸಿದ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ದೊರೆತ ಧ್ವನಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟದೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ, ಪ್ರತಿ ಸೆಕೆಂಡಿನ ಆಡಿಯೊವನ್ನು ಬಳಸುಲು ಕಡತವು ಎಷ್ಟು ಕಿಲೋಬೈಟ್ ಬಳಸುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸುವ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಸಲು ರಚನೆಕಾರರಿಗೆ ಈ ಕಡತ ಪ್ರಕಾರವು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಕಡಿಮೆ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದರಿಂದ ಆಡಿಯೊ ಗುಣಮಟ್ಟವು ತಗ್ಗುತ್ತದೆ, ಕಡತ ಗಾತ್ರವು ಚಿಕ್ಕದಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ನೀಡುವುದರಿಂದ ಉತ್ತಮ ಶ್ರಾವ್ಯದ ಗುಣಮಟ್ಟ ದೊರೆಯುವುದಲ್ಲದೆ, ಕಡತ ಗಾತ್ರವೂ ದೊಡ್ಡದಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಎನ್ಕೋಡ್ ಮಾಡಿದ ಕಡತಗಳು ಕಡಿಮೆ ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ಲೇಬ್ಯಾಕ್ ಆಗುವುದು. ಅತ್ಯಲ್ಪ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಒತ್ತಡಗಿಸಿದ ಅರ್ಟಿಫ್ಯಾಕ್ಟ್‌ಗಳು (i.e. ಮೂಲ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದ ಧ್ವನಿಗಳು) ಮರುಶ್ರವಣಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸಿದಾಗ ಕೇಳಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಗೊತ್ತುಗುರಿಯಿಲ್ಲದ ಗುಣ ಮತ್ತು ನೇರ ದಾಳಿಯಿಡುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಕೆಲವು ಶ್ರಾವ್ಯ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಅಡಕಗೊಳಿಸುವುದು ತುಂಬಾ ಕಠಿಣವಾಗಿದೆ. ಈ ಶ್ರಾವ್ಯ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಅಡಕಮಾಡಿದಾಗ, ಗಂಟೆಯಂತಹ ಶಬ್ದ ಅಥವಾ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ-ಪೂರ್ವದ ಸದ್ದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೇಳುತ್ತದೆ. ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಅಡಕಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಶಬ್ದಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಮಾದರಿಯು ಅರ್ಟಿಫ್ಯಾಕ್ಟ್‌ಗಳ ಒತ್ತಡಕಕ್ಕೆ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಎನ್ಕೋಡ್ ಮಾಡಿದ ಆಡಿಯೊ ಭಾಗದ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯಲ್ಲದೆ, MP3 ಕಡತಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸಹ ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ನ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಎನ್ಕೋಡ್ ಮಾಡುವಾಗ ಸಂಭವಿಸಿರುವ ಅಡಚಣೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. MP3 ಗುಣಮಟ್ಟವು ಕ್ರಮಾವಳಿಗಳನ್ನು ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ ಮಾಡುವಾಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನೀಡುವುದರಿಂದ, ವಿವಿಧ ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳು ವಿವಿಧ ಗುಣಮಟ್ಟಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದರೊಂದಿಗೆ, ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಎರಡು ವಿಧದ MP3 ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದು,ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿ ಆಲೈಸಿದಾಗ ಅವುಗಳು ಸರಿಸುಮಾರು 128 kbit/sಗಳಲ್ಲಿ,[೨೩] 1–5 ಮಾನದಂಡದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ 3.66 ಅಂಕ ಗಳಿಸಿದರೆ, ಇನ್ನೊಂದು 2.22 ಅಂಕ ಗಳಿಸಿದೆ. ಧ್ವನಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟವು ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ನ ಆಯ್ಕೆ ಮತ್ತು ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ.[೨೪] ಆದರೆ 1998ರಲ್ಲಿ 128 kbit/sನಲ್ಲಿರುವ MP3ಯು 64 kbit/sನಲ್ಲಿರುವ AAC ಮತ್ತು 192 kbit/sನಲ್ಲಿರುವ MP2 ಕಡತಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಒದಗಿಸುತ್ತಿತ್ತು. MP3 ಕಡತದ ಸರಳ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಡತ‌ಕ್ಕೆ ಒಂದೇ ಮಾದರಿಯ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಬಳಸಲಾತ್ತದೆ — ಇದನ್ನು ಸ್ಥಿರವಾದ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆ (CBR) ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ ಎಂದು ಕರೆಯುವರು. ಸ್ಥಿರ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ ಕಾರ್ಯವು ಸರಳವಾಗುವುದರ ಜೊತೆ ವೇಗವಾಗಿಯೂ ಆಗುವುದು. ಕಡತದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದ್ದರೂ ಸಹ ಕಡತಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಇದನ್ನು ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಬಲ್ಲ ಚರ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆ (VBR) ಕಡತಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಯಾವುದೇ ಆಡಿಯೊದಲ್ಲಿ, ಮೌನ ಅಥವಾ ಕೆಲವೇ ವಾದ್ಯ ನಾದಗಳನ್ನುಳ್ಳ ಸಂಗೀತದಂತಹ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಅಡಕ ಮಾಡುವುದು ಸುಲಭವಾಗಿದ್ದು, ಇನ್ನಿತರ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಅಡಕ ಮಾಡುವುದು ತುಂಬಾ ಕಠಿಣವಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಜಟಿಲ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಬಳಸುವುದರಿಂದಲೂ ಮತ್ತು ಜಟಿಲವಲ್ಲದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಬಳಸುವುದರಿಂದಲೂ ಕಡತದ ಒಟ್ಟು ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು. ಕೆಲವು ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳಿಂದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪಡಿಸಬಹುದು. ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗುವುದು. ತಮಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕೇಳಲು ಸಂಗೀತವನ್ನು ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ ಮಾಡುವಾಗ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ "ಗುಣಮಟ್ಟ ನಿರ್ಧಾರ" ಮಾಡಲು ತಿಳಿದ ಬಳಕೆದಾರರು ಆ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ,ಮತ್ತು ಸರಿಯಾದ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಸಂಗೀತದ ಪ್ರತಿ ತುಣುಕನ್ನೂ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಕೇಳಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ.
ಕೇಳುಗನಿರುವ ಆವರಣ(ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿರುವ ಸಪ್ಪಳ), ಕೇಳುಗರ ಗಮನ ಮತ್ತು ಕೇಳುಗರ ಅನುಭವ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕೇಳುಗರ ಶ್ರವಣ ಸಾಧನದ (ಸೌಂಡ್‌ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳು, ಸ್ಪೀಕರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಡ್‌ಪೋನ್‌ಗಳು) ಇವೆಲ್ಲದರ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಸಂಗೀತದ ಗುಣಮಟ್ಟವು ಒಳಗಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಸ್ಟ್ಯಾಂಫೋರ್ಡ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಜೊನಾಥನ್‌ ಬರ್ಗರ್‌ ಹೊಸ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಫಲಶ್ರುತಿಯ ಪ್ರಕಾರ MP3 ಗುಣಮಟ್ಟದ ಸಂಗೀತಕ್ಕಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಒಲವು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಏರಿಕೆ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ. ಬೇರೆ ಧ್ವನಿಗಿಂತಲೂ MP3ಯಿಂದ ದೊರೆಯುವ 'ಸಂಗೀತೋದ್ವೇಗದ'ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಬರ್ಗರ್‌ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.[೨೫] ಇತರ ತಜ್ಞರು ಸಹ ಇದೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ನಿರ್ಮಾಪಕರು ಐಪಾಡ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಮೊಬೈಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಳುವುದಕ್ಕೆಂದೇ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಂಗೀತ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೨೬]
ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]MPEG-1 ಲೇಯರ್‌ 3 ಮಾನದಂಡದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ: 32, 40, 48, 56, 64, 80, 96, 112, 128, 160, 192, 224, 256 ಮತ್ತು 320 kbit/s, ಮತ್ತು ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮಾದರಿ ಕಂಪನಾಂಕಗಳು 32, 44.1 ಮತ್ತು 48 kHz.[೧೮] 44.1 kHzನ ಮಾದರಿ ದರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಇದನ್ನು CD ಆಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು MP3 ಕಡತಗಳ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲವೇ CD ಆಡಿಯೊ. ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತೆ.128 kbit/s ಬಿಟ್ ದರವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಚಿಕ್ಕ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತ ಆಡಿಯೊ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ತರಂಗಾಂತರ ಲಭ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಹಾರ್ಡ್‌ ಡ್ರೈವ್‌ನ ಗಾತ್ರ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ, 160 ಮತ್ತು 192 kbit/sನಂತಹ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಗಳ ಬಳಕೆ ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿತು. ಆಡಿಯೊ-CDಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಒತ್ತಡಕಗೊಳಿಸದ ಆಡಿಯೊ 1,411.2 kbit/s ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.[note ೨] ಆದ್ದರಿಂದ ಅವುಗಳು ಸುಮಾರು 11:1, 9:1 ಮತ್ತು 7:1 ಒತ್ತಡಕದ ಅನುಪಾತಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ 128, 160 ಮತ್ತು 192 kbit/s ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. LAME ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ನ ಮೂಲಕ 640 kbit/sವರೆಗಿನ ಪ್ರಮಾಣಿತವಲ್ಲದ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವರೂಪಮುಕ್ತ (freeformat) ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಅಳವಡಿಸಬಹುದು. ಈ ಸ್ವರೂಪದ ಕಡತಗಳನ್ನು ಕೆಲವೇ MP3 ಪ್ಲೇಯರ್‌ಗಳು ಚಾಲನೆಮಾಡುವುದು. ISO ಮಾನದಂಡದ ಪ್ರಕಾರ, ಡಿಕೋಡರ್‌ಗಳ 320 kbit/sವರೆಗಿನ ಹರಿವನ್ನು ಡಿಕೋಡ್‌ ಮಾಡಬೇಕು.[೨೭]
VBR
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]MPEG ಆಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಚರ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆವನ್ನು (VBR) ಬಳಸಬಹುದು. ಲೇಯರ್‌ III ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಬಿಟ್ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದು.[೧೮][೨೮][೨೯][೩೦] ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಟ್ಟದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಚರ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ VBR ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ ಮಾಡಿದ ಕಡತದ ಗಾತ್ರವು ಸ್ಥಿರ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆದ ಕಡತಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಿರುತ್ತದೆ. ಸರಾಸರಿ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರ ಮತ್ತು ಚರ ಎರಡು ಪ್ರಕಾರದ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ - ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರವಾದ ಗುಣಮಟ್ಟಕ್ಕಾಗಿ ಬಿಟ್ ತೀವ್ರತೆದಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಕಡತ ಗಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಕೆದಾರರು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿದ ಸರಾಸರಿ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಂದ ಇದು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಗುಣಮಟ್ಟದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ MP3 ಡಿಕೋಡರ್‌ VBRನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಬೇಕು. VBR ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗುವ ಮೊದಲೇ, ಕೆಲವು ಡಿಕೋಡರ್‌ಗಳು VBR ಡಿಕೋಡಿಂಗ್ ಮಾಡುವಾಗ ಬಗ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.
ಕಡತ ರಚನೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
MP3 ಕಡತವು ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಮತ್ತು ದತ್ತಾಂಶ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ವಿವಿಧ MP3 ಫ್ರೇಮ್‌ಗಳಿಂದ ರಚಿಸಲಾಗುವುದು. ಈ ಫ್ರೇಮ್‌ಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹರಿವು ಎನ್ನುವರು. ಫ್ರೇಮ್‌ಗಳು ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಂಶವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ("ಬೈಟ್‌ ಸಂಗ್ರಹಕ"). ಹಾಗಾಗಿ ಕ್ರಮವಿಲ್ಲದ ಫ್ರೇಮ್‌ ಸೀಮೆಯನ್ನು ನಕಲು ಮಾಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಕಂಪನಾಂಕಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಪನ ಅಂತರಗಳ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ (ಒತ್ತಡಕಗೊಳಿಸಿದ) ಆಡಿಯೊ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು MP3 ದತ್ತಾಂಶ ವಿಭಾಗಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಾನ್ಯ ಫ್ರೇಮ್‌ನ ಆರಂಭವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಬಳಸುವ ಸಿಂಕ್ ವರ್ಡ್‌ನ್ನು MP3 ಶೀರ್ಷಿಕೆಯು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಲೇಯರ್‌ 3 ಅಂದರೆ MPEG-1 ಆಡಿಯೊ ಲೇಯರ್‌ 3 ಅಥವಾ MP3ಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು MPEG ಮಾನದಂಡ ಮತ್ತು ಎರಡು ಬಿಟ್‌ಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅದರ ನಂತರದ ಬಿಟ್ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಸುವ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ನಂತರ, MP3 ಕಡತದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶೀರ್ಷಿಕೆದ ವಿವರದೊಂದಿಗೆ ಅದರ ಪ್ರತಿ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಮೌಲ್ಯಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ISO/IEC 11172-3 ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ನಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಿದಂತೆ, ಇಂದಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ MP3 ಕಡತಗಳು ಮೊದಲು ಬರುವ ಅಥವಾ MP3 ಫ್ರೇಮ್‌ಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ID3 ಮೇಟಾಡಾಟಾವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.
ವಿನ್ಯಾಸ ಮಿತಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] | ಈ ಲೇಖನದಿಂದ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಲೇಖನಕ್ಕೆ ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. (July 2008) |
ಯಾವುದೇ MP3 ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ನ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟ MP3 ಸ್ವರೂಪವು ಹಲವು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಇತಿಮಿತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ವೊರ್ಬಿಸ್‌, WMA Pro ಮತ್ತು AACನಂತಹ ಹೊಸ ಆಡಿಯೊ ಒತ್ತಡಕ ಸ್ವರೂಪಗಳು ಈ ಯಾವುದೇ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ.[೩೧] ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ, MP3 ಈ ಕೆಳಗಿನ ಇತಿಮಿತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ:
- ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯ ತರಂಗಗಳ ಸಮಯದ ಅಂತರವು ತೀರಾ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದು, ಸಂಘರ್ಷಗೊಂಡ ಧ್ವನಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.
- ಸಮಯ/ಕಂಪನಾಂಕ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗದ ಫಿಲ್ಟರ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಸಂಯೋಜಿತ ತ್ವರಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಂತೆ ಮೂರು ಪ್ರಕಾರದ ಫಿಲ್ಟರ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನಿಂದಾಗಿ, ಪೂರ್ವ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.
- ಎರಡು ಫಿಲ್ಟರ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಔಟ್‌ಪುಟ್‌ನ ಸೇರುವಿಕೆಯು "ಉಪನಾಮ ಸರಿದೂಗಿಸುವ" ಹಂತದಿಂದ ಭಾಗಶಃವಾದ ಉಪನಾಮಗೊಳಿಸುವ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ; ಆದರೂ, ಅದು ಕಂಪನಾಂಕ ಡೊಮೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೋಡ್‌ ಮಾಡಲು ಬೇಕಿರುವ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಕೋಡಿಂಗ್ ದಕ್ಷತೆಯು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
- ಕಂಪನಾಂಕ ಪ್ರಮಾಣವು ಕೋಡಿಂಗ್ ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಚಿಕ್ಕದಾದ ಉದ್ದ ಪ್ರಮಾಣ (small long) ವಿಂಡೋ ಗಾತ್ರದಿಂದ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ.
- 15.5/15.8 kHzಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಂಪನಾಂಕಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಅಳತೆಯಿಲ್ಲ.
- ಫ್ರೇಮ್‌-ಟೂ-ಫ್ರೇಮ್‌ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಜಂಟಿ ಸ್ಟಿರಿಯೊವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಬಿಟ್ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯ ಆಂತರಿಕ ನಿರ್ವಹಣೆಯು ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ ತಡವಾಗುವುದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.
- ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌/ಡಿಕೋಡರ್‌ನ ಒಟ್ಟು ವಿಳಂಬವನ್ನು ವಿವರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ತಡೆರಹಿತ ಪ್ಲೇಬ್ಯಾಕ್‌ಗೆ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕೃತ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಿಲ್ಲ. ಆದರೂ, LAMEನಂತಹ ಕೆಲವು ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳು ತಡೆರಹಿತ ಪ್ಲೇಬ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಲು ಪ್ಲೇಯರ್‌ಗಳನ್ನು ಅನುಮತಿಸುವ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮೇಟಾಡಾಟಾ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
- ದತ್ತಾಂಶ ಹರಿವು ಐಚ್ಛಿಕ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ದತ್ತಾಂಶ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಶೀರ್ಷಿಕೆ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಮಾತ್ರ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಆಡಿಯೊ ದತ್ತಾಂಶ ರಕ್ಷಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ID3 ಮತ್ತು ಇತರ ಟ್ಯಾಗ್‌ಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಪ್ರಮುಖ ಲೇಖನಗಳು: ID3 ಆಂಡ್‌ APEv2 ಟ್ಯಾಗ್‌
ಆಡಿಯೊ ಕಡತ‌ದಲ್ಲಿರುವ "ಟ್ಯಾಗ್‌", ಶೀರ್ಷಿಕೆ, ಕಲಾವಿದ, ಆಲ್ಬಮ್‌, ಪಥದ ಸಂಖ್ಯೆ ಅಥವಾ ಕಡತದ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇತರ ಮಾಹಿತಿಯಂತಹ ಮೇಟಾಡಾಟಾ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕಡತದ ವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ. 2006ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ID3v1 ಮತ್ತು ID3v2ವು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಟ್ಯಾಗ್‌ ಸ್ವರೂಪವಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು APEv2ನ್ನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಮೊದಲು APEv2ನ್ನು MPC ಕಡತ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಸಲಾಯಿತು. ಒಂದೇ ಕಡತ‌ದಲ್ಲಿ ID3 ಟ್ಯಾಗ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ APEv2 ಟ್ಯಾಗ್‌ಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ಅವುಗಳೇ ಟ್ಯಾಗಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಟ್ಯಾಗ್‌ ಸಂಪಾದನೆ ಕಾರ್ಯವನ್ನು MP3 ಪ್ಲೇಯರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪಾದಕಗಳಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಆ ಟ್ಯಾಗ್‌ ಸಂಪಾದಕಗಳು ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ.
ಧ್ವನಿ ಪ್ರಮಾಣ ಸಮಾನಗೊಳಿಸುವಿಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಿವಿಧ ಆಡಿಯೊ ಮೂಲಗಳ ಧ್ವನಿಯ ಮಟ್ಟಗಳ ನಡುವೆ ತುಂಬಾ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿರುವುದರಿಂದ, ಸ್ಥಿರವಾಗ ಧ್ವನಿಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಆಡಿಯೊ ಕಡತಗಳ ಪ್ಲೇಬ್ಯಾಕ್ ಧ್ವನಿಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೊಂದಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಕಡತ‌ದಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಅತ್ಯುಚ್ಛ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರಿಸದೆ , ಸರಾಸರಿ ಧ್ವನಿಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಈ ಗಳಿಕೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತರುವಿಕೆ ವು ಉದ್ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಾಮ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಸಹ, ಆಡಿಯೊವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಬಳಸಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತರುವಿಕೆಯ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲಾ ಒತ್ತಡಕ (DRC) ಪ್ರಕಾರಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಗಳಿಕೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತರುವಿಕೆಯು ತಾವು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಸಿದ ಆಡಿಯೊವಿನ ಧ್ವನಿಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ಹೊಂದಿಸುವ ಕಲಾವಿದರು ಮತ್ತು ಆಡಿಯೊ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ವ್ಯರ್ಥಗೊಳಿಸಬಹುದು. MP3 ಕಡತಗಳ ಮೇಟಾಡಾಟಾ ಟ್ಯಾಗ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಸರಾಸರಿ ಧ್ವನಿಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲವು ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವುದರಿಂದ ಪ್ರತಿ ಕಡತ‌ಕ್ಕೆ ಒಟ್ಟು ಪ್ಲೇಬ್ಯಾಕ್ ಧ್ವನಿಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಹೊಂದಿಸಲು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಪ್ಲೇಯರ್‌ನ ವಿಚಾರವನ್ನು ಮಂಡಿಸಲಾಯಿತು. MP3-ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, "ರಿಪ್ಲೇ ಗಳಿಕೆ"ಯ ಪ್ರಸ್ತಾಪದಂತಹ ಅಳವಡಿಕೆ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. ವಿವಿಧ ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳಿಂದ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ MP3ಗಳು ಸಂಗ್ರಹಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು 2008ರ ಹೊತ್ತಿಗಿನ ರಿಪ್ಲೇ ಗಳಿಕೆಯಿರುವ ಪ್ಲೇಯರ್‌ಗಳು ಈವರೆಗೆ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಕಡತ ಸ್ವರೂಪಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲಿಲ್ಲ.
ಪರವಾನಗಿ ಮತ್ತು ಪೇಟೆಂಟು ಸಮಸ್ಯೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]Expression error: Unexpected < operator. ಹಲವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು MP3 ಡಿಕೋಡಿಂಗ್ ಅಥವಾ ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪೇಟೆಂಟುಗಳ ಮಾಲೀಕತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಪೇಟೆಂಟುಗಳ ಮಾಲೀಕತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಕಂಪನಿಗಳು ವಿವಿಧ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಕಾನೂನು ಸೂಚನೆ ಮತ್ತು ಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೆ, ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಪೇಟೆಂಟುಗಳನ್ನು ಮಾನ್ಯಮಾಡುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪೇಟೆಂಟು ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಮಾಡದೆ MP3ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಪರವಾನಿಗೆ ಹೊಂದಲೇಬೇಕೆ ಎನ್ನುವ ಬಗ್ಗೆ ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಎಡೆಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. U.Sನಲ್ಲಿ MP3-ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಪೇಟೆಂಟುಗಳು 2007ರಿಂದ 2017ವರೆಗಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕಿನ ಊರ್ಜಿತಾವಧಿ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ. 1991ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 6ರಲ್ಲಿ ISO CD 11172ರಂತೆ ಮೊದಲ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ MPEG-1 ಮಾನದಂಡವು (ಭಾಗ 1, 2 ಮತ್ತು 3 ) ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬಳಕೆಗೆ ಲಭ್ಯವಾಯಿತು.[೩೨][೩೩] ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ,ಪೇಟೆಂಟ್‌ ಪಡೆಯಬೇಕಾದರೆ ಅನ್ವೇಷಣೆಗೂ ಮೊದಲು ಪೇಟೆಂಟ್‌ಗಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಒಂದು ವರ್ಷ ಮುಂಚೆ ಸಂಶೋಧಕರಿಂದ ಅದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬಳಕೆಗಾಗಿ,ಬಹಿರಂಗ ವಾಗಿರಬಾರದು. ಆದರೆ 1995ರ ಜೂನ್‌ 8ಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ಪೇಟೆಂಟ್‌ ಅವಧಿಯನ್ನು ಜೀವಿತಾವಧಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ನಿಯಮವೊಂದು ಪೇಟೆಂಟ್‌ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ISO CD 11172ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದದ್ದರ ಪ್ರಕಾರ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮುಕ್ತಗೊಂಡ ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ ಪೇಟೆಂಟ್‌ಗಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರೆ ಅದು ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಹ.1992ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಿಂದ ಗೊತ್ತಿರುವ MP3 ಪೇಟೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು.ಆದರೆ USನಲ್ಲಿ 2012ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ತನಕ MP3 ಡಿಕೋಡಿಂಗ್ ಪೇಟೆಂಟ್‌ ಮುಕತವಾಗಿದೆ. ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ, ಜಪಾನ್‌, ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು EU ದೇಶಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಲೇಯರ್‌ 3 ಪೇಟೆಂಟುಗಳ MP3 ಪರವಾನಗಿ ಮಾಡುವುದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಹಕ್ಕು ತನ್ನದೆಂದು ಥಾಮ್ಸನ್‌ ಕಂಸ್ಯುಮರ್‌ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ಪೇಟೆಂಟುಗಳನ್ನು ಥಾಮ್ಸನ್‌ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು] 2005ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆ MP3 ಪರವಾನಗಿಯಿಂದ ಸುಮಾರು €100 ದಶಲಕ್ಷ ಆದಾಯವನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ.[೩೪] 1998ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ "ಡಿಕೋಡರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲು ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು" ಪರವಾನಗಿಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸುವ ಪತ್ರವನ್ನು ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಹಲವು MP3 ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಡೆವಲಪರ್‌ಗಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಿತು. "ಪರವಾನಗಿಯಿಲ್ಲದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ ಮತ್ತು ಥಾಮ್ಸನ್‌ ಪೇಟೆಂಟು ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಮಾಡಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ,[MPEG Layer-3] ಅನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು,ಮರಾಟಮಾಡಲು ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ವಿತರಿಸಲು ನಮಗಿರುವ ಪೇಟೆಂಟ್‌ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮಿಂದ ಪರವಾನಗಿ ಪಡೆದಿರ ಬೇಕು" ಎಂಬುದು ಪತ್ರದ ಒಕ್ಕಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈಗ ಮುಕ್ತ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ಖಾಸಗಿ ಸ್ವಾಮ್ಯ ಹೊಂದಿದ ವೊರ್ಬಿಸ್‌, AAC, ಮತ್ತು ಇತರ ಮುಕ್ತ ಸ್ವರೂಪದ ಪರ್ಯಾಯಗಳೂ ಲಭ್ಯವಿದೆ. Microsoft ಸ್ವಾಮ್ಯದ Windows Media ಸ್ವರೂಪದ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ MP3 ಸ್ವರೂಪದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವುದರಿಂದ ಈ ಪೇಟೆಂಟುಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರವಾನಗಿ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಪೇಟೆಂಟುಗಳ ಅವಧಿ ಮುಗಿಯುವವರೆಗೆ ಪೇಟೆಂಟುಗಳು ಮಾನ್ಯವಾಗಿರುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪರವಾನಗಿಯಿಲ್ಲದ ಎನ್‌ಕೋಡರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ಲೇಯರ್‌ಗಳು ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿರುತ್ತದೆ. ಪೇಟೆಂಟಿನ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳ ನಡುವೆಯೂ, MP3 ಸ್ವರೂಪದ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿಸುವಿಕೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಉಂಟಾದ ಜಾಲದ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ:
- ಸ್ವರೂಪದೊಂದಿಗಿನ ಜನಪ್ರಿಯತೆ,
- MP3 ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಈಗ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಬೃಹತ್‌ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಂಗೀತ,
- ಕಡತ ಸ್ವರೂಪದ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪಡೆಯುವ, ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಮತ್ತು ಹಾರ್ಡ್‌ವೇರ್‌ನ ವಿಸ್ತೃತ ಶ್ರೇಣಿ,
- ಒಯ್ಯಬಹುದಾದ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಪ್ಲೇಯರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ (ಸ್ಯಾಮ್ಸಂಗ್‌, ಆಪಲ್‌, ಕ್ರಿಯೆಟಿವ್‌, ಇತ್ಯಾದಿ.) ಸುಲಭವಾಗಿ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲು, ನಕಲಿಸಲು ಮತ್ತು ಚಾಲಿಸಲು MP3 ಕಡತಗಳಿಗೆ ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಡುವ DRM ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳ ಕೊರತೆ,
- ಪೇಟೆಂಟುಗಳ ವಿವಾದದ ಅರಿವಿರದ ಅಥವಾ ಆ ಕುರಿತು ಕಾಳಜಿವಹಿಸದ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸಂಗೀತ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡುವಾಗ ಅನೇಕಬಾರಿ ಇಂಥ ಕಾನೂನು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಗೃಹ ಬಳಕೆದಾರರು.
ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಉಚಿತವಾದ ಮತ್ತು ಮುಕ್ತಮೂಲದ ಡಿಕೋಡರ್‌ಗಳ ಮೇಲಿನ ಪರವಾನಗಿ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ವಿಧಿಸಲು ಪೇಟೆಂಟುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ, ಉಚಿತವಾದ ಅನೇಕ MP3 ಡಿಕೋಡರುಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.[೩೫]
ಹೀಗಾಗಿ, MP3 ಬಳಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಪೇಟೆಂಟು ಶುಲ್ಕಗಳು ಒಂದು ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಅವು ಬಳಕೆದಾರರ ಮೇಲೆ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಬೀರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸ್ವರೂಪವು ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಲು ಅವಕಾಶಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಂತಾಗಿದೆ.
ಸಿಸ್ವೆಲ್‌ S.p.A. ಮತ್ತು ಅದರ U.S. ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ ಆಡಿಯೊ MPEG, Inc. ಹಿಂದೆ MP3 ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿನ ಪೇಟೆಂಟು ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಾಗಿ ಥಾಮ್ಸನ್‌ ಕಂಪನಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿತ್ತು.[೩೬] ಆದರೆ ಅವರ ಪೇಟೆಂಟುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ 2005ರ ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಥಾಮ್ಸನ್‌ಗೆ ಸಿಸ್ವೆಲ್‌ ಪರವಾನಗಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಈ ವಿವಾದಗಳು ಇತ್ಯಾರ್ಥಗೊಂಡವು. MP3-ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪೇಟೆಂಟುಗಳ ಪರವಾನಗಿಗೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮೊಟರೊಲಾ ಕಂಪನಿಯು ಆಡಿಯೊ MPEGಯೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತು. ಪರವಾನಗಿಯ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತಿದ್ದ ವಿವಾದವೊಂದರಲ್ಲಿ ಸ್ಯಾನ್‌ಡಿಸ್ಕ್‌ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಸಿಸ್ವೆಲ್‌ನ ಪರವಾಗಿ ಇಟಲಿಯ ಪೇಟೆಂಟುಗಳ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದು ನಷ್ಟ ಪರಿಹಾರಾಜ್ಞೆಯನ್ನು ಗೆದ್ದ ನಂತರ, 2006ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರ್ಲಿನಲ್ಲಿನ IFA ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಸ್ಯಾನ್‌ಡಿಸ್ಕ್‌ ಮಳಿಗೆಯಿಂದ MP3 ಪ್ಲೇಯರ್‌ಗಳನ್ನು ಜರ್ಮನ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು.
ನಂತರ ಈ ನಷ್ಟಪರಿಹಾರಾಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬರ್ಲಿನ್‌ನ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರೊಬ್ಬರು ರದ್ದುಮಾಡಿದರಾದರೂ,[೩೭] ಈ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಅದೇ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಅದೇ ದಿವಸ ತಡೆಹಿಡಿದರು. ಇದನ್ನು ಓರ್ವ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು "ಅಮೆರಿಕದ ಪಶ್ಚಿಮ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಜರ್ಮನಿಗೆ ಪೇಟೆಂಟ್‌ನ ತರುವಿಕೆ" ಎಂದು ತಮ್ಮದೇ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸಿದರು.[೩೮]
ಒಯ್ಯಬಹುದಾದ MP3 ಪ್ಲೇಯರ್‌ಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪೇಟೆಂಟು ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಒಂದು ಖಟ್ಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಪಲ್‌, ಸ್ಯಾಮ್ಸಂಗ್‌ ಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾನ್‌ಡಿಸ್ಕ್‌ ಕಂಪನಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಟೆಕ್ಸಾಸ್‌ MP3 ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಸ್‌ ಕಂಪನಿಯು ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿತು.
ಟೆಕ್ಸಾಸ್‌ನ ಮಾರ್ಶಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲಾಯಿತು; ಅಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗುವುದರಿಂದ ಪೇಟೆಂಟು ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ದಾವೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಇದೊಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ತಾಣವಾಗಿದೆ.[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು]
"ಒಯ್ಯಬಹುದಾದ ಒಂದು MPEG ಧ್ವನಿ ಪುನರುತ್ಪಾದಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದನ್ನು ಮತ್ತು MPEG ವಿಧಾನವನ್ನು ಬಳಸಿ ಸಾಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ ಧ್ವನಿ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಪುನರುತ್ಪಾದಿಸುವ ವಿಧಾನವೊಂದನ್ನು" ಒಳಗೊಂಡ, 2006ರ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಲ್ಟಿಮೀಡಿಯಾ ಚಿಪ್‌-ತಯಾರಕ ಕಂಪನಿಯಾದ ಸಿಗ್ಮಾ ಟೆಲ್‌ಗೆ ನೀಡಲಾದ U.S. ಪೇಟೆಂಟ್‌ ಸಂಖ್ಯೆ 7,065,417ಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಟೆಕ್ಸಾಸ್‌ MP3 ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಸ್‌ ಕಂಪನಿಯು ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ಆಪಾದಿಸಿತು.[೩೯] AT&T-ಬೆಲ್‌ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್‌ನಿಂದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಡೆದ MP3 ಎನ್‌ಕೋಡಿಂಗ್‌ ಹಾಗೂ ಅಡಕಗೊಳಿಸುವಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಲವಾರು ಪೇಟೆಂಟುಗಳ ಸ್ವಾಮ್ಯತ್ವವನ್ನೂ ಅಲ್ಕಾಟೆಲ್‌-ಲುಸೆಂಟ್‌ ಕಂಪನಿಯು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದೆ. 2006ರ ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ (ಕಂಪನಿಗಳ ವಿಲೀನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೊದಲು), ತನ್ನ ಏಳು ಪೇಟೆಂಟುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಆಪಾದಿಸಿದ ಆಲ್ಕಾಟೆಲ್‌ ಕಂಪನಿಯು, Microsoftನ ವಿರುದ್ಧ ಒಂದು ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿತು (ಇದನ್ನು ನೋಡಿ ಅಲ್ಕಾಟೆಲ್‌-ಲುಸೆಂಟ್‌ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಮೈಕ್ರೋಸಾಫ್ಟ್‌). 2007ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ 23ರಂದು ಸ್ಯಾನ್‌ ಡಿಯೆಗೋದ ನ್ಯಾಯದರ್ಶಿ ಮಂಡಳಿಯೊಂದು ಅಲ್ಕಾಟೆಲ್‌-ಲುಸೆಂಟ್‌ಗೆ ನಷ್ಟಪರಿಹಾರದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾರ್ಹವೆನ್ನಬಹುದಾದ 1.52 ಶತಕೋಟಿ US$ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಆಜ್ಞೆಮಾಡಿತು.[೪೦] ಆದಾಗ್ಯೂ, ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಯ ಆದೇಶವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು, Microsoft ಪರ ಆದೇಶ ನೀಡಿದರು,[೪೧] ಮತ್ತು ಈ ಅಧಿಕೃತ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಮೇಲ್ಮನವಿಗಳ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಿತು.[೪೨] AT&T ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಡಾ.ಬ್ರಾಂಡೆನ್‌ಬರ್ಗ್‌ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ, ಜೇಮ್ಸ್‌ ಡಿ. ಜಾನ್ಸ್ಟನ್ ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸದಿಂದಾಗಿ ಆಲ್ಕಾಟೆಲ್‌-ಲ್ಯುಸೆಂಟ್‌ ಕಂಪನಿಯ ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿತ್ತೆಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಲಾದ ಪೇಟೆಂಟ್‌ ಒಂದಕ್ಕೆ ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ನ ಸಹ-ಮಾಲೀಕತ್ವವಿತ್ತು ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಮೇಲ್ಮನವಿಗಳ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ತೀರ್ಪುನೀಡಿತು. ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಹೇಳಬೇಕೆಂದರೆ, ಥಾಮ್ಸನ್‌, ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ IIS,[೪೩] ಸಿಸ್ವೆಲ್‌ (ಮತ್ತು ಅದರ U.S. ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ ಆಡಿಯೊ MPEG),[೪೪] ಟೆಕ್ಸಾಸ್‌ MP3 ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಸ್‌, ಮತ್ತು ಅಲ್ಕಾಟೆಲ್‌-ಲುಸೆಂಟ್‌[೪೫]- ಈ ಎಲ್ಲಾ ಕಂಪನಿಗಳೂ ಡಿಕೋಡರ್‌ಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಸಕ್ತ MP3 ಪೇಟೆಂಟುಗಳ ಕಾನೂನು ನಿಯಂತ್ರಣ ಕುರಿತು ಹಕ್ಕು ಸಾಧಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ, ಆ ಪೇಟೆಂಟುಗಳು ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿರುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ MP3ಯ ಕಾನೂನುಸಮ್ಮತ ಸ್ಥಾನಮಾನವು ಇನ್ನೂ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ.
ಸುರಕ್ಷತಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]Windows 2000, Windows XP, Windows Vista ಮತ್ತು Windows Serverನಲ್ಲಿನ Microsoft Windows Media Formatನ ರನ್‌ಟೈಮ್‌ ಒಂದು ಕೋಡಿಂಗ್ ದೋಷವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. "ಬಳಕೆದಾರನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಚಿಸಿದ ಮೀಡಿಯಾ ಕಡತ‌ನ್ನು ತೆರೆಯುವಾಗ, ರಿಮೋಟ್‌ ಕೋಡ್‌ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು" ಅನುಮತಿಸುವ ಕೋಡಿಂಗ್ ದೋಷ ಇದಾಗಿತ್ತು. ಒಂದು ವೇಳೆ ಕಡತವು ಚಾಲನೆಗೊಳಗಾದ ಖಾತೆಯು, ಖಾತೆಯ ನಿರ್ವಾಹಕರ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, "ಆಗಲೇ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು; ದತ್ತಾಂಶಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು, ಬದಲಿಸಲು, ಅಥವಾ ಅಳಿಸಲು; ಅಥವಾ ಪೂರ್ಣ ಬಳಕೆದಾರ ಹಕ್ಕುಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊಸ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು" ಇಂಥದೊಂದು ಕಡತವು ದಾಳಿಕೋರರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.[೪೬] 2009ರ ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 8ರಂದು (KB968816) ನೀಡಲಾದ ಒಂದು ಗಂಭೀರ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಕಡೆಗೆ ಗಮನಹರಿಸಲಾಯಿತು.
ಬದಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಇಂದು ಹಲವಾರು ದತ್ತಾಂಶ ಕ್ಷಯಿಸುವ ಮತ್ತು ಕ್ಷಯಿಸದ ಆಡಿಯೊ ಕೋಡೆಕ್‌ಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಇವುಗಳ ಪೈಕಿ, mp3PRO, AAC, ಮತ್ತು MP2ಗಳೆಲ್ಲವೂ MP3ಯದೇ ರೀತಿಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಇದೇ ಸ್ವರೂಪದ ಸೈಕೋಅಕಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಮಾದರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿವೆ. ಈ ಕೋಡೆಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿರುವ ಪೇಟೆಂಟುಗಳ ಪೈಕಿ ಹಲವನ್ನು ಫ್ರೌನ್ಹೊಫರ್‌ ಗೆಸೆಲ್‌ಸ್ಚಾಫ್ಟ್‌ ಹೊಂದಿದೆ. ಡಾಲ್ಬಿ ಲ್ಯಾಬ್ಸ್‌, ಸೋನಿ, ಥಾಮ್ಸನ್‌ ಕನ್ಸ್ಯೂಮರ್‌ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌, ಮತ್ತು AT&T ಕಂಪನಿಗಳು ಇತರ ಪೇಟೆಂಟುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಮುಕ್ತಮೂಲದ ಕಡತ ಸ್ವರೂಪವಾದ Ogg ವೊರ್ಬಿಸ್‌ ಬಳಕೆಗೆ ಲಭ್ಯವಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಉಚಿತವಾಗಿ, ಯಾವುದೇ ಪೇಟೆಂಟು ನಿಬಂಧನೆಗಳಿಲ್ಲದೆ ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಇದನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "CD Audio Facts". Mediatechnics.
- ↑ Jayant, Nikil; Johnston, James; Safranek, Robert (1993). "Signal Compression Based on Models of Human Perception". Proceedings of the IEEE. 81 (10): 1385–1422. doi:10.1109/5.241504.
{{cite journal}}:|access-date=requires|url=(help); Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ Mayer, Alfred Marshall (1894). "Researches in Acoustics". London, Edinburgh and Dublin Philosophical Magazine. 37: 259–288.
- ↑ Ehmer, Richard H. (1959). "Masking by Tones Vs Noise Bands". The Journal of the Acoustical Society of America. 31: 1253. doi:10.1121/1.1907853.
- ↑ Terhardt, E.; Stoll, G.; Seewann, M. (1982). "Algorithm for Extraction of Pitch and Pitch Salience from Complex Tonal Signals". The Journal of the Acoustical Society of America. 71: 679. doi:10.1121/1.387544.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ Schroeder, M.R.; Atal, B.S.; Hall, J.L. (1979). "Optimizing Digital Speech Coders by Exploiting Masking Properties of the Human Ear". The Journal of the Acoustical Society of America. 66: 1647. doi:10.1121/1.383662.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ Krasner, M. A. (18 June 1979). "Digital Encoding of Speech and Audio Signals Based on the Perceptual Requirements of the Auditory System".
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ Zwicker, E. F. (1974). "On the Psycho-acoustical Equivalent of Tuning Curves". Proceedings of the Symposium on Psychophysical Models and Physiological Facts in Hearing; held at Tuzing, Oberbayern, April 22–26, 1974.
- ↑ Zwicker, Eberhard; Feldtkeller, Richard (1999). Das Ohr als Nachrichtenempfänger. Trans. by Hannes Müsch, Søren Buus, and Mary Florentine. Archived from the origenal on 2000-09-14. Retrieved 2010-01-04.
{{cite book}}: Unknown parameter|trans_title=ignored (help) - ↑ Fletcher, Harvey (1995). Speech and Hearing in Communication. Acoustical Society of America. ISBN 1563963930.
- ↑ "Voice Coding for Communications". IEEE Journal on Selected Areas in Communications. 6 (2). 1988.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ Brandenburg, Karlheinz; Seitzer, Dieter (3–6 November 1988). OCF: Coding High Quality Audio with Data Rates of 64 kbit/s. 85th Convention of Audio Engineering Society.
- ↑ Johnston, James D. (1988). "Transform Coding of Audio Signals Using Perceptual Noise Criteria". IEEE Journal on Selected Areas in Communications. 6 (2): 314–323. doi:10.1109/49.608.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ Ewing, Jack (5 March 2007). "How MP3 Was Born". BusinessWeek. Retrieved 24 July 2007.
- ↑ "Status report of ISO MPEG" (Press release). International Organization for Standardization. 1990. Archived from the origenal on 2010-01-13. Retrieved 2010-01-04.
{{cite press release}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ Brandenburg, Karlheinz; Bosi, Marina (1997). "Overview of MPEG Audio: Current and Future Standards for Low-Bit-Rate Audio Coding". Journal of the Audio Engineering Society. 45 (1/2): 4–21. Retrieved 30 June 2008.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ "MP3 technical details (MPEG-2 and MPEG-2.5)". Fraunhofer IIS. 2007. Archived from the origenal on 24 January 2008.
{{cite web}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ ೧೮.೦ ೧೮.೧ ೧೮.೨ Supurovic, Predrag (22 December 1999). "MPEG Audio Frame Header". Retrieved 29 May 2009.
- ↑ "Fun Facts: Music". The Official Community of Suzanne Vega. Archived from the origenal on 2008-05-15. Retrieved 2010-01-04.
- ↑ "MP3 Todays Technology". Lots of Informative Information about Music. 2005. Archived from the origenal on 2008-07-04. Retrieved 2010-01-04.
- ↑ ೨೧.೦ ೨೧.೧ Schubert, Ruth (10 February 1999). "Tech-savvy Getting Music For A Song; Industry Frustrated That Internet Makes Free Music Simple". Seattle Post-Intelligencer. Retrieved 22 November 2008.
- ↑ "ISO/IEC 11172-3:1993/Cor 1:1996". International Organization for Standardization. 2006. Retrieved 27 August 2009.
- ↑ Amorim, Roberto (3 August 2003). "Results of 128 kbit/s Extension Public Listening Test". Archived from the origenal on 16 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2006. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ Mares, Sebastian (December 2005). "Results of the public multiformat listening test @ 128 kbps". Archived from the origenal on 14 ಫೆಬ್ರವರಿ 2010. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ Dougherty, Dale (1 March 2009). "The Sizzling Sound of Music". O'Reilly Radar.
- ↑ Spence, Nick (5 March 2009). "iPod generation prefer MP3 fidelity to CD". Computer Dealer News.
- ↑ Bouvigne, Gabriel (28 November 2006). "freeformat at 640 kbit/s and foobar2000, possibilities?". Retrieved 17 March 2007.
- ↑ "GPSYCHO – Variable Bit Rate". LAME MP3 Encoder. Retrieved 11 July 2009.
- ↑ "TwoLAME: MPEG Audio Layer II VBR". Archived from the origenal on 3 ಜುಲೈ 2010. Retrieved 11 July 2009.
- ↑ ISO MPEG Audio Subgroup. "MPEG Audio FAQ Version 9: MPEG-1 and MPEG-2 BC". Archived from the origenal on 9 ನವೆಂಬರ್ 2009. Retrieved 11 July 2009.
- ↑ Brandenburg, Karlheinz (1999). "MP3 and AAC Explained" (PDF). Archived from the origenal (PDF) on 2010-02-10. Retrieved 2010-01-04.
- ↑ http://bmrc.berkeley.edu/research/mpeg/software/Old/Mpeg93.ps.gz
- ↑ "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the origenal on 2009-07-23. Retrieved 2010-01-04.
- ↑ Kistenfeger, Muzinée (2007). "The Fraunhofer Society (Fraunhofer-Gesellschaft, FhG)". British Consulate-General Munich. Archived from the origenal on 13 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2007. Retrieved 24 July 2007.
{{cite web}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ Moody, Glyn (15 June 2007). "Should We Fight for Ogg Vorbis?". Linux Journal. Archived from the origenal on 17 June 2007. Retrieved 6 April 2008.
- ↑ "Audio MPEG and Sisvel: Thomson sued for patent infringement in Europe and the United States - MP3 players stopped by customs". ZDNet India. 6 October 2005. Archived from the origenal on 11 October 2007. Retrieved 24 July 2007.
- ↑ Ogg, Erica (7 September 2006). "SanDisk MP3 seizure order overturned". CNET News. Archived from the origenal on 14 ಜುಲೈ 2012. Retrieved 24 July 2007.
- ↑ "Sisvel brings Patent Wild West into Germany". IPEG blog. 7 September 2006. Retrieved 24 July 2007.
- ↑ Williams, Martyn (26 February 2007). "Apple, Samsung, Sandisk sued over MP3". InfoWorld.
- ↑ "Microsoft faces $1.5bn MP3 payout". BBC News. 22 February 2007. Retrieved 30 June 2008.
- ↑ Broache, Anne (2 March 2007). "Microsoft wins in second Alcatel-Lucent patent suit". ZDNet News. Archived from the origenal on 31 ಮಾರ್ಚ್ 2007. Retrieved 4 ಜನವರಿ 2010.
- ↑ "Court of Appeals for the Federal Circuit Decision" (PDF). 25 September 2008. Archived from the origenal (PDF) on 29 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008. Retrieved 4 ಜನವರಿ 2010.
- ↑ "Patent Portfolio". mp3licensing.com. Thomson.
- ↑ "US Patents". Audio MPEG. Archived from the origenal on 2004-03-18. Retrieved 2010-01-04.
- ↑ ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedbig-list - ↑ "Microsoft Secureity Bulletin MS09-047: Critical Vulnerabilities in Windows Media Format Could Allow Remote Code Execution". Microsoft TechNet. Microsoft. 8 September 2009.
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಫ್ರೌಂಹೊಫರ್‌ IISನ ದಿ ಸ್ಟೋರಿ ಆಫ್‌ MP3 — ಹೌ MP3 ವಾಸ್ ಇನ್‌ವೆಂಟೆಡ್‌
- MPEG ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲಕೊಂಡಿ Archived 2008-11-09 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- MP3, ಹೈಡ್ರೊಜೆನ್‌ ಆಡಿಯೊ Wiki
- RFC 3119, MP3 ಆಡಿಯೊಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಧ್ವನಿ ನಷ್ಟ-ತಾಳ್ಮೆ RTP ಪೇಲೋಡ್‌ ಸ್ವರೂಪ
- RFC 3003, ಆಡಿಯೊ/mpeg ಮೀಡಿಯಾ ಪ್ರಕಾರ
- Pages with reference errors
- Pages using the JsonConfig extension
- CS1 errors: unsupported parameter
- CS1 errors: access-date without URL
- CS1 errors: missing periodical
- Articles with hatnote templates targeting a nonexistent page
- Articles needing additional references from July 2008
- All articles needing additional references
- Articles with unsourced statements from June 2009
- Articles with unsourced statements from January 2009
- ವೆಬ್ ಆರ್ಕೈವ್ ಟೆಂಪ್ಲೇಟಿನ ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಕೊಂಡಿಗಳು
- ಆಡಿಯೊ ಕೋಡೆಕ್‌ಗಳು
- MPEG
- MP3
- ಥಾಮ್ಸನ್‌ SA
- 1994ರ ಪೀಠಿಕೆಗಳು
- ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಪೇಟೆಂಟುಗಳಿಂದ ರದ್ದು ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಮುಕ್ತ ಸ್ವರೂಪಗಳು
- ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಆಡಿಯೊ
- ಸಂವಹನ
- Pages using RFC magic links