Albius Tibullus

Tibullus apud Deliam. Pictura olearia a Laurentio Alma-Tadema anno 1866 picta. Museum Bellarum Artium Bostoniae.

Tibullus (genere equestri Gabiis in oppido Italico natus circiter annum 50 a.C.n.; circiter annum 19 a.C.n. mortuus) fuit poeta elegiacus Romanus.

De vita

Vita brevis ignota, auctoritate dubia, quae in libris manu scriptis post carminibus Tibulli nobis traditur, nomen plenius Albius Tibullus praebet; Horatius autem duo poemata (Car. 1.33, Epis. 1.4) cuidam Albio dedicat, quem plurimi eundem Albium Tibullum poetam fuisse credunt.

In tertio primi libri poemate apparet Tibullus in cohorte Marci Valeri Messallae in Graeciam profectum esse, sed Corcyrae in insula Ionica morbo laborans, remanere coactus est. Utrum Messallam in Aquitaniam comitatus sit necne, non liquet. In quinto poemate secundi libri Tibullus filium Messallae, Messalinum nomine, tempore quo ille adulescens in collegium Quindecimvirum Sacris Faciundis inducebatur, laudavit.

Constat Tibullum eodem fere tempore quo Vergilius mortuum esse. Nam in fine libri tertii hoc epigramma, quod Domitius Marsus poeta composuisse creditur, additum est:

Te quoque Vergilio comitem non aequa, Tibulle,

Mors iuvenem campos misit ad Elysios,

ne foret aut elegis molles qui fleret amicos

aut caneret forti regia bella pede.

De operibus

Tibullus in operibus suis amores suos erga Deliam Nemesinque amicas, necnon etiam erga Marathum quendam puerum cantat. Idem de Messalla Corvino, patrone et amico suo scripsit. Laudat Tibullus in elegiis vitam rusticam et pacem. Elegia septima libri primi a Messallae triumpho de Aquitanis initium capit. Secundum Apuleium, verum Deliae nomen Plania erat.

Carmina Tibulli libros primum alterumque constituunt Corporis q.d. Tibulliani. Libro tertio eiusdem corporis invenies carmina aliorum poetarum, qui in circulo Messallae fuisse dicuntur (e.g. Lygdamus, Sulpicia). Tibullum auctorem carminum 3.8–3.12 et 3.19–3.20 fuisse alii docti homines affirmant, alii negant.

Quintiliani et Ovidi sententiae

Quintilianus Tibullum inter quattuor elegiographos claros Romanos numerat. Nam scripsit:

Elegia quoque Graecos provocamus, cuius mihi tersus atque elegans maxime videtur auctor Tibullus. sunt qui Propertium malint. Ovidius utroque lascivior, sicut durior Gallus.

Ovidius quoque, qui carmine pulchro mortem Tibulli in libro Amorum deploraverat (Amores 3.9), in libro suo Remedia Amoris eosdem quattuor poetas maximos elegiographos Romanos agnoscit (Rem. Am. 763–6). Idem in Tristium libro quarto scripsit:

Vergilium vidi tantum, nec avara Tibullo

tempus amicitiae fata dedere meae.

successor fuit hic tibi, Galle, Propertius illi;

quartus ab his serie temporis ipse fui.

Nexus interni

• Domitius Marsus, amicus qui finxit epigramma, Tibullo moriente

Nexus externi

• Tibulli opera cum commentarii Latinis, ex editione Golbéry et Lemaire in Vicifonte (ipsa editio in Internet Archive)
• Vita Tibulli (ex antiquo codice) in Vicifonte
• Elegiarum Tibulli argumenta a Ludolpho Dissenio scripta in Vicifonte (editio Dissenii in Internet Archive)

Bibliographia

• Iohannes Albertus Fabricius, Bibliotheca Latina (Hamburgi: Schillerus, 1712) (Textus apud Google Books) pp. 256–57.