Eislan

L Eislan (de l árabe الإسلام, transl. al-Islān) ye ua religion monoteísta que apareciu na Península Arábica ne l seclo VII, baseada ne ls ansinamientos religiosos de l porfeta Maomé (Muhammad) i nua scritura sagrada, l Alcoron. La religion ye coincida inda por Eislamismo.

Na bison muçulmana, l Eislan apareciu zde la criaçon de l home, ó seia, zde Adon, sendo este l purmeiro profeta dentre muitos outros, pa dibersos pobos, sendo l redadeiro deilhes Maomé.

Cerca de duzientos anhos apuis de Maomé, l Eislan yá se tenie difundido an todo l Médio Ouriente, ne l Norte de África i na península Eibérica, bien cumo na direçon de la antiga Pérsia i Índia. Más tarde, l Eislan atingiu la Anatólia, ls Balcanas i la África susaariana. Recentes mobimientos migratórios de populaçones muçulmanas ne l sentido de la Ouropa i de l cuntinente amaricano lhebórun al aparecimiento de quemunidades muçulmanas nestes territórios.

La mensaige de l Eislan carateliza-se pula sue simplecidade: pa atingir la salbaçon basta acraditar nun único Dius, rezar cinco bezes por die, submetener-se al ayuno anual ne l més de l Ramadon, pagar dádibas rituales i fazer, se possible, ua peregrinaçon a la cidade de Meca.

L Eislan ye bisto puls sous aderentes cumo un modo de bida que anclui anstruçones que se relacionan cun todos ls aspetos de la atebidade houmana, séian eilhes políticos, sociales, eiquenomicos, lhegales, melitares ó anterpessonales. La çtinçon oucidental antre l spritual i temporal ye, an teorie, alhena al Eislan.

Eitimologie

Eislan proben de l árabe islām, que por sue beç deriba de la quarta forma berbal de la raiç SLM, aslama, i quier dezir "submisson (la Dius)". Segundo l arabista i filólogo José Pedro Machado la palabra "Eislan" nun tenerie aparecido na lhéngua pertuesa antes de 1843, anho an que aparece ne l capítalo IX de la oubra Eurico, l Presbítero de Alexandre Heirculano.

L Eislan ye çcrito an árabe cumo un "diin", l que senefica "modo de bida" i/ó "religion" i ten ua relaçon eitimológica cun outras palabras árabes cumo Salaan ó Shalan, que segnefican "paç".

Muçulmano, por sue beç, deriba de la palabra árabe muslin (plural, muslimún), particípio atibo de l berbo asmala, chamando "aquel que se submete". L bocábulo puode tener antrado ne l pertués a partir de l castelhano, sendo probable que esta lhéngua l tenga tomado de l eitaliano ó de l francés, lhénguas an que l palabra aparece an 1619 i 1657, respetibamente (ne l purmeiro causo cumo mossulmani na obra Biaggi de Pietro della Balle i ne l segundo cumo mousulmanes na obra Boyages de Le Gouç de la Boullaye).

An testos más antigos, ls muçulmanos éran coincidos cumo "maometanos", esta palabra ten benido a caier an zuso porque amplica, ancorretamente, que ls muçulmanos adóran Maomé (cumo, durante alguns seclos, por cumpleto çconhecimiento, l Oucidente pensou), l que torna l termo oufensibo pa muitos muçulmanos. Durante la Eidade Média i, por stenson, nas lendas i narratibas populares crestianas, ls muçulmanos éran tamien chamados cumo sarracenos i tamien por mouros (anque este redadeira palabra chamasse más cuncretamente ls muçulmanos naturales de l Magrebe que stában na Península Eibérica).

Eislan puode se referir tamien al cunjunto de países que síguen esta religion (la jurisprudéncia Eislámica outeliza neste causo la spresson Dar-al-Eislan, "casa de l Eislan").

Crenças

L Eislan ansina seis crenças percipales:

• La crença an Alá (Allah), único Dius eisistente;
• La crença ne ls Anjos, seres criados por Alá;
• La crença ne ls Lhibros Sagrados, antre eilhes stan la Torá, ls Salmos i l Eibangeilho. L Alcoron ye l derradeiro i cumpleto lhibro sagrado, custituindo la coletánea de l ansinamientos rebelados por Alá al porfeta Maomé;
• La crença an bários porfetas ambiados a la houmanidade, an que Maomé ye l redadeiro;
• La crença ne l die de l Julgamiento Final, ne l qual las açones de cada pessona seran abaluadas;
• La crença na preçtinaçon: Alá todo sabe i ten l poder de decidir subre l que acuntece a cada pessona.

Dius

Alá (Allah) an árabe.

La piedra basilar de la fé Eislámica ye la crença strita ne l monoteísmo. Dius ye cunsidrado único i sin eigual. Cada capítalo de l Alcoron (cula sceçon dun) ampeça cula frase "An nome de Dius, l beneficente, l misericordioso". Ua de las passaiges de l Alcoron muito ousadas pa eilustrar ls atributos de Dius ye la que stá ne l capítalo (sura) 59:

"El ye Dius i nun hai outro dius senó El, Que conhece l ambesible i l besible. El ye l Clemente, l Misericordioso!

El ye Dius i nun hai outro dius senó el. El ye l Soberano, l Santo, la Paç, l Fiel, l Bigilante, l Poderoso, l Fuorte, l Grande! Que Dius seia loubado arriba de l que ls homes Lhe associan!

El ye Dius, l Criador, l Einobador, l Formador! pa el ls epítetos más guapos" (59, 22-24).

Ber Nobenta i nuobe nomes de Alá pa ua bison muçulmana subre ls atributos de Dius.

Ls Anjos

Ls anjos son, segundo l Eislan, seres criados por Alá a partir de la luç. Nun ténen libre arbítrio, dedicando-se solo a oubedecer la Dius i a loubar l sou nome. Maomé nada dixe subre l sexo de l anjos, mas rejeitou la crença de ls habitantes de Meca de acordo cula qual estes serien las filhas de Dius. Zampengan bários papéis, antre ls quales l anúncio de la rebelaçon debina als profetas, portégen ls seres houmanos i regístran todas las sues açones. L anjo más famoso ye Gabriel, que fui l antermediário antre Dius i l profeta.

Para alhá de l anjos, l Eislamismo reconhece la eisisténcia de l jinnis' ', spritos que habitan l mundo natural i que puoden anfluenciar ls acuntecimientos. Al cuntrário de l anjos, ls jinnis ténen buntade própia; alguns son buonos, mas dua forma giral son malos. Un desses spritos malos ye Iblis (Satanás), tamien el un jinn, segundo la crença Eislámica, que zoubedeciu a Dius i dedica-se a fazer l mal.

Ls Lhibros sagrados

Ls muçulmanos acradítan que Dius outelizou profetas pa rebelar scrituras als homes. La rebelaçon dada la Moisés fui la Taura (Torá), la Dabi fúrun dados ls Salmos i la Jasus, l Eibangeilho. Dius fui rebelando la sue mensaige an scrituras cada beç más abrangentes que culminórun cul Alcoron, l derradeiro lhibro rebelado la Muhammad.

Ls Profetas

L Eislamismo ansina que Dius rebelou la sue bontade a la houmanidade atrabeç de profetas. Eisisten dous tipos de profeta: ls que recebírun de Dius a misson de dar a coincer als homes la bontade dibina (anbiya; singular nabi) i ls que pa alhá desta funçon les fui antregue ua scritura rebelada (rusul; singular rasul, "mensageiro")

Cada porfeta fui ancarregado de relembrar a ua quemunidade la eisisténcia ó a unicidade de Dius, squecida puls homes. pa ls muçulmanos la lista de l profetas anclui Adon, Abraon (Ibrahin), Moisés (Musa), Jasus (Isa' ') i Maomé (Muhammad), todos eilhes pertencentes a ua sucesson de homes guiados por Dius. Maomé ye bisto cumo l 'Redadeiro Mensageiro', trazendo la mensaige final de Dius a toda la houmanidade debaixo de la forma de l Alcoron, sendo por esso chamado cumo l "Selo de ls Profetas". Quando Maomé ampeçou a rebelar l Alcoron, el nun acraditou que esto tenerie proporçones mundiales, mas si que solo reforçarie la fé ne l Dius.

Estes profetas éran houmanos mortales quemuns; l Eislan eisige que l crente aceite todos ls profetas, nun fazendo çtinçon antre eilhes. Ne l Alcoron ye feita mençon la binte i cinco profetas specíficos.

Ls muçulmanos acradítan que Maomé fui un home leal, cumo todos ls profetas, i que ls profetas son ancapazes de açones erradas (ó mesmo testemunhar açones erradas sin falar contra eilhas), por buntade de Alá.

L Die de l Julgamiento Final

Segundo las crenças Eislámicas, l die de l Julgamiento Final (Yaun al-Qiyamah) ye l momiento an que cada ser houmano será ressucitado i julgado na presença de Dius pulas açones que praticou. Ls seres houmanos libres de pecado seran ambiados diretamente pa l Paraíso, anquanto que ls pecadores deben permanecer algun tiempo ne l Anfierno antes de podéren tamien antrar ne l Paraíso. Las únicas pessonas que quedórun pa siempre ne l Anfierno son ls heipócritas religiosos, esto ye, aqueilhes que se dezien muçulmanos mas de fato nunca l fúrun.

Segunda la mesma crença, antes de la chegada de l Julgamiento Final haberá bários senhales, cumo l nacimiento de l sol ne l poente, l sonido dua trompeta i l aparecimiento dua béstia. D'acordo cul Alcoron l mundo nun acabará berdadeiramente, mas sofrerá antes ua altaraçon perfunda.

La Preçtinaçon

Ls muçulmanos acradítan ne l qadar, ua palabra giralmente traduzida cumo "preçtinaçon", mas cul sentido más perciso ye "medir" ó "decidir cantidade ó culidade". Ua beç que, pa l Eislamismo, Dius fui l criador de todo, ancluindo de ls seres houmanos, i sendo ua de las sues caratelísticas la omnisciéncia, el yá sabie quando procediu a la criaçon las caratelísticas de cada eilemiento de la sue obra tenerie. Assi sendo, cada cousa que acuntece a ua pessona fui determinada por Dius. Esta crença nun amplica la rejeiçon de l libre arbítrio, pus l ser houmano fui criado por Dius cula faculdade de la rezon, pul que puode scolher antre praticar açones buonas ó malas.

Ls cinco pilares de l Eislan

La peregrinaçon (Hajj) a Meca ye un de l "cinco pilares de l Eislan"

Ls cinco pilares de l Eislan son cinco deberes básicos de cada muçulmano:

• La recitaçon i aceitaçon de l credo (Chahada ó Shahada);
• Rezar cinco bezes al lhargo de l die (Salá,Salat ó Salah);
• Pagar smola (Zakat ó Zakah);
• Ouserbar l ayuno ne l Ramadon (Saun ó Siyan)
• Fazer la peregrinaçon a Meca (Haj) se tubir denheiro i cundiçones físicas.

Ls muçulmanos xiitas cunsidéran inda trés práticas cumo eissenciales a la religion Eislámica; pa alhá de la jihad, que tamien ye amportante pa ls sunitas, hai l Amr-Bil-Ma'rūf, "Eisortar l Bien", que cumboca todos ls muçulmanos a bibir ua bida birtuosa i ancorajar ls outros a fazer l mesmo, i l Nahi-Anil-Munkar, "Porbir l Mal", que ourienta ls muçulmanos a se abstener de l bício i de las malas açones, i tamien ancorajar ls outros a fazer l mesmo.

Alguns grupos kharijitas eisistentes na Eidade Média cunsidrában la jihad cumo l "sesto pilar de l Eislan". Atualmente alguns grupos de l xiismo ismaelita antenden la "fidelidade al Eiman" cumo sesto pilar de l Eislan.^{[sin fuontes]}

La porfisson de fé (Chahada)

La porfisson de fé cunsiste nua frase - que debe ser dita cula mássima sinceridade - atrabeç de la qual cada muçulmano atesta que "nun hai outro dius senó Alá i Maomé ye sou serbo i mensageiro". Inda assi, ls muçulmanos xiitas ténen por questume acrecentar "i Eilhi ibn Abi Talib ye amigo de Alá"^{[sin fuontes]}. Esta frase tamien ye dita quando se chama a la ouraçon (adhan).

D'acordo cula maiorie de las scuolas Eislámicas^{[sin fuontes]}, pa se cumbertener al Eislan ye neçairo proclamar trés bezes la chahada ("testemunho") perante dues testemunhas: Achadu ala eilaha eila Allah. Achadu ana Mohammad Rassululah ("Testemunho que nun hai outra Debindade senó Dius. Testemunho que Maomé ye sou porfeta mensageiro").

L Salá (la ouraçon)

La ouraçon ne l Eislan (coincida cumo Salá) ye cumpuosta por 5 partes, todas spalhadas durante l die i la nuite ampeçando pula alborada até a la nuite. cunsidrada l punto más próssimo que puode-se chegar de Dius. Ne l Eislan nun hai oubrigatoriamente heierarquie antre ls adetos, mas la quemunidade, coincida cumo ummah scuolhe ua pessona cun conhecimiento suficiente pa derigir la adoraçon.

Durante estas preces son recitadas suratas de l Alcoron, normalmente ditas an árabe, cunduzida pul scolhido antre la quemunidade. Nun eisiste restriçon pa que l crente reze fuora de la mesquita, tampouco esso ye ua çbonificaçon de sue ouraçon que puode ser feita an qualquiera lhugar, zde que tenga feito antes sue purificaçon.

La purificaçon ye rializada atrabeç de la higiene specifica i detalhada, que cunsisten basicamente an labar las manos, ls antebraços, la boca, las narinas, la face, an passar auga pulas oureilhas, pula nuca, pul pelo i puls pies.

Se un muçulmano stubir nua ária sin auga ó nua ária adonde l uso de la auga nun ye acunselhable (porque poderie causar ua malina), puode sustituir las abluçones pul uso simbólico de arena ó tierra (tayammun). La ouraçon abre-se cula ourientaçon de l crente na direçon de Meca (qibla).

La Cuntribuiçon de Purificaçon (Zakat)

L Eislan stablece que cada muçulmano debe pagar anualmente ua cierta quantie, calculada a partir de ls sous rendimientos, que será çtribuída puls pobres ó por outros beneficiários definidos pul Alcoron (prisioneiros, biajantes, andebidados…). Esta cuntribuiçon ye ancarada cumo ua forma de purificaçon i de culto. La quantie corresponde a 2,5% de l balor de ls benes an denheiro, ouro i prata, mas l balor puode bariar se se tratar, por eisemplo, de perdutos agrícolas (neste causo la cuntribuiçon puode chegar a 10% de la colheita agrícola).

Quien tubir possiblidades puode inda cuntribuir, de forma beluntária, cun outras donaçones (sadaqa), mas ye amportante que l faga an segredo i sin ser mobido pula baidade. L anúncio destas donaçones solo poderá ser feito se esto cuntribuir pa que outras pessonas séian motibadas a fazer l mesmo (causo de personalidades i pessonas proeminentes de la sociadade), i este ato debe ser sincero, mesmo que an público.

L Ayuno ne l Més de l Ramadon (Saun)

Durante l Ramadon (l nono més de l calendário Eislámico) cada muçulmano adulto debe abstener-se de quemido, de bubida, de fumar i de tener relaçones sexuales zde l nacer até al poner-de l-sol. Ls malos, ls bielhos, ls biajantes, las grábidas stan çpensados de l ayuno. An cumpensaçon estas pessonas deben alimentar un pobre por cada die que faltórun al ayuno ó anton rializá-lo noutra altura de l anho. L ayuno ye anterpretado cumo ua forma de purificaçon, de daprendizaige de l outo-cuntrolo i de zambolbimiento de la ampatie por aqueilhes que pássan fame ó outras necidades.

L més de Ramadon acabar cul die de celebraçon coincido cumo Eid ul-Fitr, an que ls muçulmanos agradécen la Dius la fuorça que les fui dada pa lhebar la cabo l ayuno. Las casas son decoradas i ye hábito besitar ls familiares. Esta comemoraçon sirbe tamien pa l perdon i la recunciliaçon antre pessonas zabindas.

La Peregrinaçon (Hajj)

Este pilar cunsiste na peregrinaçon la Meca, oubrigatória pul menos ua beç na bida pa todos ls que gózen de salude i çpóngan de meios financeiros. Acuntece durante l décimo segundo més de l calendário Eislámico.

Ls muçulmanos bísten-se cun un traje special todo branco, antes de chegar a Meca, pa que todos stéian bestidos d'eigual i nun haba çtinçon de classes. Durante to la peregrinaçon nun se preocúpan cul sou aspeto físico. Depuis de praticáren siete buoltas alredror de la Kaaba, ls peregrinos córren antre las dues colinas de Safa i Marwa. Na redadeira parte de l Hajj ls muçulmanos dében passar ua tarde na planice de Arafat, adonde Maomé dixo l sou "Redadeiro Sermon". Ls rituales chégan a la fin cul sacrefício de canhonas i beches.

L Alcoron

Ber artigo percipal: Alcoron

La purmeira sura de l Alcoron, chamada Al-Fatiha ("La Abertura")

Ls ansinamientos de Alá (Allah, la palabra árabe pa Dius) stan cuntidos ne l Alcoron (Qur'an, "recitaçon"). Ls muçulmanos acradítan que Maomé recebiu estes ansinamientos de Alá por antermédio de l anjo Gabriel (Jibrel) atrabeç de rebelaçones que acuntecírun antre 610 i 632 d.C.. Maomé recitou estas rebelaçones als sous cumpanheiros, muitos de ls quales se diç tenéren memorizado i scrito ne l material que tenien a la çposiçon (omoplatas de camelo, fuolhas de palmeira, piedras…).

Las rebelaçones la Maomé fúrun más tarde reunidas an forma de lhibro. Cunsidra-se que la struturaçon de l Alcoron cumo lhibro acunteciu antre 650 i 656 durante l califado de Otman.

L Alcoron stá struturado an 114 capítalos chamados suras. Cada sura stá por sue beç subdebidida an bersíclos chamados ayat. Ls capítalos ténen tamanho zeigual (l mais pequeinho ten solo 3 bersíclos i ls más grande 286 bersíclos) i la sue çposiçon nun reflite la orde de la rebelaçon. Cunsidra-se que 92 capítalos fúrun rebelados an Meca i 22 an Medina. Las suras son eidanteficadas por un nome, que ye an giral ua palabra çtintiba ne l ampeço de l capítalo ("La Baca", "La Abeilha", "L Figo").

Ua beç que ls muçulmanos acradítan que Maomé fui l redadeiro dua longa linha de profetas, eilhes tóman la sue mensaige cumo un depósito sagrado, i tóman muito cuidado assegurando que la mensaige tenga sido recolhida i trasmetida dua maneira a nun trair esse hardança. Esta ye la percipal rezon pula qual las traduçones de l Alcoron pa las lhénguas bernáculas son zancorajadas, perferindo-se ler i recitar l Alcoron an árabe. Muitos muçulmanos memorízan ua porçon de l Alcoron na sue lhéngua oureginal; aqueilhes que memorizórun l Alcoron por anteiro son coincidos cumo hafiç (traduzido a la lhetra "guardian").

La mensaige percipal de l Alcoron ye la de la eisisténcia dun único Dius, que debe ser adorado. Cuntén tamien eisortaçones éticas i morales, stórias relacionadas culs profetas anteriores a Muhammad (que fúrun rejeitados puls pobos als quales fúrun ambiados), abisos subre la chegada de l die de l Juízo Final, bien cumo regras relacionadas cun aspetos de la bida diária cumo l casamiento i l dibórcio.

pa alhá de l Alcoron, las crenças i práticas de l Eislan baseian-se na literatura hadith, que pa ls muçulmanos clarefica i splica ls ansinamientos de l profeta.

Outoridade religiosa

Nun hai ua outoridade oufecial que decide se ua pessona ye aceita ó scluída de la quemunidade de crentes. L Eislan ye abierto a todos, andependientemente de raça, eidade, género, ó crenças prébias. Chega acraditar na doutrina central de l Eislamismo, ato formalizado pula recitaçon de la chahada, l einunciado de crença de l Eislan, sin l qual ua pessona nun puode ser cunsidrada un muçulmano.

Anque nun eisista ne l Eislamismo ua strutura clerical parecida a la eisistente nas chamamientos crestianas, eisiste inda assi un grupo de pessonas recoincidas pul sou coincimiento de la religion i de la lhei Eislámica, chamadas ulemás. Ls homes que se çtácan pul sou grande coincimiento de la lhei Eislámica puoden recebir l títalo de mufti, sendo respunsables pula eimisson de pareceres subre determinada queston de la lhei Eislámica; an teorie estes pareceres (fatwas) solo deben ser seguidos pula pessona que ls pediu.

Ramos de l Eislan

Hai bárias chamamientos ne l Eislan, cada ua cun defrenças al nible legal i teológico. Ls maiores ramos son l Eislan sunita i l Eislan xiita.

L porfeta Maomé morriu an 632 sin deixar claro quien deberie ser l sou sucessor na lhiderança de la quemunidade muçulmana (la Umma). Abu Bakr, un de l purmeiros cumbertidos al Eislamismo i cumpanheiro de l profeta, fui eileito cumo califa ("repersentante"), funçon que zampenhou durante dous anhos. Depuis de la sue muorte la lhiderança coube durante dieç anhos a Omar i lougo a seguir a Otman durante duoze anhos.

Quando Otman morriu nua çputa alredror de quien deberie ser l nuobo califa. pa alguns essa honra deberie recaier subre Eilhi, primo de Maomé que era tamien casado cula sue filha Fátima. pa outros, l califa deberie ser l primo de Otman, Muawiyah. Quando Eilhi ye eileito califa an 656 Muawiyah cuntesta la sue eileiçon, l que ouregina ua guerra cebil antre ls partidários de las dues façones. Eilhi acabarie por ser assassinado an 661 i Muawiyah cunquista l poder pa si i pa la sue família, fundando la dinastie de l Omíadas. Inda assi, l cunflito antre ls dous campos cuntina i an 680 Hussein, filho de Eilhi, ye massacrado pulas tropas de Yazid, filho de Muawiyah.

Estas luitas stan na ourige de l dous percipales ramos an que atualmente se debide l Eislan. Ls partidários de Eilhi (shiat eilhi, ó seia, xiitas) acradítan que ls trés purmeiros califas fúrun lhadrones que retirórun a Eilhi l sou dreito lhegítimo a la lhiderança. Esta crença ye justeficada an "hadiths" anterpretados cumo rebeladores de que quando Maomé staba ausente el nomeaba Eilhi cumo lhíder momentáneo de la quemunidade.

L Eislamismo sunita cumprende atualmente cerca de 90% de todos ls muçulmanos. Debide-se an quatro scuolas de jurisprudéncia (madhabs), que anterprétan la lei Eislámica de forma defrente. Essas scuolas tóman l nome de ls sous fundadores: maliquita (fuorte persença ne l Norte de África), shafiita (persente ne l Médio Ouriente, Andonésia, Malásia, Filipinas), hanefita (persente na Ásia Central i de l Sul, Turquia) i hanbalita (dominante na Arábia Saudita i Qatar).

L muçulmanos xiitas acradítan que l lhídere de la quemunidade muçulmana - l eimana - debe ser un decendente de Eilhi i de sue mulhier Fátima.

L Eislan xiita puode por sue beç ser subdibedido an trés ramos percipales, d'acordo cul númaro de eimanas que reconhécen: xiitas duodecimanos, eismailitas i zaiditas. Todos estes grupos stan d'acordo an relaçon a la lhegitimidade de ls quatro purmeiros eimanas. Mas, çcórdan an relaçon al quinto: la maiorie de l xiitas acradita que l nieto de Hussein, Muhammad al-Baquir, era l eimana legítimo, anquanto que outros síguen l armano de al-Baquir, Zayd bin Eilhi (zaiditas).

Ls xiitas que nun reconhecírun Zayd cumo eimana permanecírun ounidos durante algun tiempo. L sesto eimana, Jafar al-Sadiq (702-765), fui un grande eirudito que ye tenido an cunsidraçon puls teólogos sunitas. La percipal scuola xiita de lhei religiosa recibe l nome de jafarita por causa del.

Apuis de la muorte de Jafar al-Sadiq acunteciu ua debison ne l grupo: uns reconhecian cumo eimana l filho más bielho de al-Sadiq, Ismail bin Jafar (n. 765), anquanto que pa outros l eimana era l filho más nuobo, Musa al-Kazin (n. 799). Este redadeiro grupo cuntinou a seguir ua cadeia de eimanas até al décimo segundo, Muhammad al-Mahdi (falecido, ó de acordo cula bison religiosa, zaparecido an 874 pa retornar na fin de l mundo). Ls purmeiros quedórun coincidos cumo ismailitas, anquanto que ls que seguírun ua cadena de duoze eimanas quedórun coincidos cumo ls xiitas duodecimanos; l termo "xiita" ye giralmente ousado hoije an die cumo un sinónimo de l xiitas duodecimanos, que son maioritários ne l Eiran.

Pa ls eismailitas, Ismail nomeou l sou filho Muhammad ibn Ismael cumo sou sucessor, tenendo la linha sucessória de ls eimanas cuntinado cun el i ls sous decendentes. L eismalismo dibediu-se por sue beç an bários grupos.

Outra chamamiento que ten ourige ne ls tiempos stóricos de l Eislan ye la de l kharijitas. Storicamente, cunsidrában que qualquiera home, andependientemente de la sue ourige familiar, poderie ser lhídere de la quemunidade Eislámica, ouponendo-se a las polémicas de sucesson antre sunitas i xiitas. Ls nembros deste grupo hoije son más coincidos cumo muçulmanos ibaditas. Un grande númaro de muçulmanos eibaditas bibe hoije ne l Ouman.

Mobimientos Atuales

Un mobimiento atual ne l Eislan sunita ye l de l wahhabitas, assi chamados por oucidentales i por pessonas de fuora desta corriente eideológica. L wahhabismo ye un mobimiento fundado por Muhammad ibn Abd al Wahhab ne l seclo XVIII, naqueilho que hoije ye la Arábia Saudita. Ls wahhabitas cunsidírun-se sunitas i alguns afirman seguir la scuola hanbalita. L wahhabismo ten ua grande anfluéncia ne l mundo Eislámico pul fato de l goberno saudita financiar muitas mesquitas i scuolas muçulmanas eisistentes an outros países.

Mesticismo

Ber artigo percipal: Sufismo

Sufis de la orde Melebi, más coincidos ne l Oucidente cumo derbixes rodopiantes.

Muitas bezes bisto puls própios muçulmanos cumo un ramo separado de l Eislan, l sufismo ye antes ua forma de Mesticismo que quier tener un cuntato direto cun Dius atrabeç dua série de práticas que giralmente ancluen l ascetismo i la meditaçon.

Çconhece-se d'adonde deriba la palabra sufismo (an árabe: tasawwuf). La palabra poderá probenir de sūf, "lana", l que stá relacionado cul fato de l purmeiros sufis bestiren roupas feitas cul material, eimitando ls ascetas crestianos de la Síria i de la Palestina. Outra teorie percura relacionar sufismo cula palabra árabe safa, que senefica "pureza".

L sufismo yá eisistie cumo mobimiento ne l purmeiro seclo de l Eislan. Pa ls sufis l própio porfeta Maomé serie un deilhes, yá que lhebarie ua bida stremamente simples, tenendo por hábito retirar-se de Meca pa meditar nua caberna, tenendo stablecido ua relaçon próssima cun Dius. Un de ls purmeiros repersentantes de l sufismo fui al-Hasan al-Basri (642-728), que rejeitou l materialismo de l mundo i craticou ls soberanos omíadas. Saliente-se inda deste período einicial ua mulhier, Rabi'ah al-Adawiyah (? - 801), an que l amor por Dius lhieba-la a scluir l apego al mundo.

Zde l seclo XIII, ls sufis ourganízan-se an ordes ó armandades (tariqas) que síguen ls métodos ansinados por un determinado mestre (ls xeques ó pirs). Las ordes sufis puoden ser ancontradas quier ne l sunismo, quier ne l xiismo. L sufismo fui por bezes antendido pulas outoridades ortodoixas muçulmanas cumo ua amenaça, tenendo ls sous líderes i adetos sido albo de perseguiçones. L sufismo ten sido eigualmente craticado por bies de alguns de ls sous mestres tenéren alcançado un statuto de santo, tenendo sido arguidos santuários ne ls locales adonde nacírun ó morrírun que se tornórun lhocales de peregrinaçones.

Comemoraçones

L calendário Eislámico (tamien chamado calendário heigírico an funçon de la sue ourige remontar a la Hégira ó migraçon de l purmeiros muçulmanos de Meca pa Medina an 622 d.C.) sigue l anho lunar, que ye cerca de onze dies más cúrtio que l solar. Cunsequentemente, las comemoraçones muçulmanas acában por circular por todas las staçones de anho.

Las dues comemoraçones de l Eislan son l Eid ul-Fitr, que celebra l fin de l ayuno de l Ramadon, i l Eid ul-Adha que marca l fin de la peregrinaçon la Meca (Hajj).

L die 10 de l més de Muharran (l purmeiro més de l calendário Eislámico) ye un die de particular amportáncia pa ls muçulmanos xiitas. Neste die comemora-se l martírio de l terceiro eimana xiita, Hussein, morto an Karbala an 680 por aqueilhes que ls xiitas cunsidírun usurpadores de la liderança de la quemunidade muçulmana. Ne l ampeço deste més las pessonas ambolben-se an atibidades cumo oubir cuntadores de stórias relatar l martírio de Hussein ó assistir la peças de triato que pretenden recustituir ls acuntecimientos. L die ye marcado cun procissones, que ancluen atos de outo-flagelaçon cumo bater ne l peito ó cortar-se cun ua lámina (ls nembros de l clero xiita zamcorájan estas práticas).

Outras comemoraçones populares ancluen l Mawlid, que celebra l anibersário de Maomé (12 de l més de Rabi al-Awwal), la Nuite de la Ascenson (Laylat al-Micraj, ne l die 27 de Rajab), quando se lhembra l die an que Maomé chubiu al cielo pa falar cun Dius i la Nuite de l Poder (Laylat al-Qadr, na nuite de l 26 pa 27 de l més de l Ramadon), que marca l anibersário de la purmeira rebelaçon de l Alcoron i durante la qual muitos muçulmanos acradítan que Dius decide l que acuntecerá durante l anho.

Lhugares Sagrados

La Cúpula de la Peinha, an Jarusalen, cidade sagrada pa la religion muçulmana

La Caaba ("L Cubo"), un eidifício que queda drento de la mesquita percipal de Meca (Al Masjid Al-Hórun) na Arábia Saudita, ye l local más sagrado de l Eislan. De acordo cul Alcoron, eilha fui custruída por Abraon (Ibrahin) pa que todas las pessonas fússen eilhi celebrar ls ritos de la Hajj. Ne l tiempo de l porfeta Maomé l monoteísmo anstituído por Abraon tenie sido corrumpido pul politeísmo i pula idolatria. Segundo l Eislamismo, Maomé nun percurou fundar ua nuoba religion, mas antes restablecer l culto monoteísta que eisistie ne l passado. Ua beç que l Eislan se eidantifica cula tradiçon religiosa de l patriarca Abraon ye por esso classeficado cumo ua religion abraámica. L Eislamismo nun nega diretamente l judaísmo i l crestianismo, pul cuntrário cunsidra ua berson antiga i perdida dessas religiones monoteístas cumo parte de la sue hardáncia; las sues bersones atuales tenerien sido altaradas, l própio Eislan cunsidrando-se ua restouraçon de la berdade debina.

L segundo local sagrado de l Eislamismo ye Medina, cidade pa la qual Maomé i ls purmeiros muçulmanos fugírun (nun mobimiento coincido cumo Hégira), i adonde stá l sou túmulo.

La cidade de Jarusalen ye l terceiro local sagrado de l Eislan. Este statuto adbén de la sue associaçon als profetas anteriores la Maomé i subretodo pul fato de l muçulmanos acraditáren que l porfeta tenerie biajado pa este local durante la nuite, cabalhgando un ser chamado Buraq, nua biaige coincida cumo Isra. Ua beç an Jarusalen el tenerie ascendido al cielo (Mi’raj), adonde dialogou cun Dius i outros profetas, antre ls quales Moisés. Ne l local de Jarusalen adonde se acradita que Maomé chubiu al cielo fui custruída la Cúpula de la Peinha an cerca de 690, subre las ruínas de l antigo Templo de Salomon de l judius.

Ls muçulmanos xiitas cunsídrun inda cumo sagradas las cidades de Karbala i Najaf, ambas ne l Eiraque. Na purmeira acunteciu l martírio de Hussein (filho de Eilhi i nieto de Maomé) i de ls sous cumpanheiros quando este cuntestaba l califado omíada. Ne l Eiran, dében tamien ser salientadas dues cidades sagradas pa ls xiitas, Mashhad i Qon.

Lhei Eislámica (Xariá)

Ber artigo percipal: Xariá

Mulhier eiemenita cun un niqab bestido.

La lei Eislámica chama-se Xariá. L Alcoron ye la más amportante fuonte de la jurisprudéncia Eislámica, sendo la segunda la Suna ó eisemplos de l profeta. La Suna ye coincida grácias als ahadith' ', que son narraçones acerca de la bida de l porfeta ó l que el aprobaba, que chegórun até nuolos grácias a ua cadeia de trasmisson oural a partir de l Cumpanheiros de Maomé' '. La terceira fuonte de jurisprudéncia ye l itjihad ("raciocínio andibidual"), a la qual se recorre quando nun hai respuosta clara ne l Alcoron ó na Suna subre un dado tema. Neste causo l jurista puode raciocionar por analogie (qiyas) pa ancuntrar la seluçon.

La quarta i redadeira fuonte de jurisprudéncia ye cunsenso de la quemunidade (ijma). Alguas práticas tamien chamadas de "charie" ténen tamien alguas raízes ne ls questumes lhocales (Al-urf).

La jurisprudéncia Eislámica chama-se fiqh i stá dibedida an dues partes: l studo de las fuontes i metodologie (usul al-fiqh, raízes de la lhei) i las regras práticas (furu' al-fiqh, ramos de la lhei).

L Eislan ne l Mundo Atual

Ber tamien: [[Aneixo:Lista de muçulmanos por paíç]]

L Eislan ne l mundo cuntemporáneo: an berde países adonde eisiste ua maioria sunita, i l azul adonde hai maioria xiita.

L Eislan ye la segunda religion cun maior númaro de fiéles, atrás solo de l crestianismo, segundo l CIA World Fatbok de 2005. De acordo cul World Network of Religious Feturists, i l U.S. Centener fur World Mission l Eislamismo starie crecendo más debrebe an númaro de crentes de qualquiera outra religion.

L Eislan reúne hoije antre 1 a 1,3 bilhon de crentes. Solo 18% de l muçulmanos bibe ne l mundo árabe, un quinto stá spalhado pula África susariana, cerca de 30% bibe ne l Paquiston, Índia i Bangladesh, i a maior quemunidade nacional stá na Andonésia. Hai segnificantes populaçones Eislámicas na China, Ásia Central, i Rússia.

La Áustria fui l purmeiro paíç ouropeu a reconhecer l Eislan cumo ua religion oufecial (1912), anquanto que la Fráncia ten atualmente la populaçon más eilebada de muçulmanos de la Ouropa Oucidental (antre 5 a 10%).

An Pertual eisiste eigualmente ua quemunidade muçulmana, que nada ten a ber culs muçulmanos que bibírun ne l paíç durante la Eidade Média; son na sue maiorie naturales de las antigas quelónias pertuesas de Moçambique i Guiné-Bissau, que se fixórun an Pertual apuis de la andependéncia desses territórios. L Eislan xiita eismailita tamien stá persente an Pertual, tenendo la sue sede ne l Centro Eismaili de Lisboua, custruído pula Fundaçon Aga Khan. Stima-se que l númaro de muçulmanos an Pertual ronde ls 30 mil. Segundo l censo de 2000, l Brasil registra 27239 muçulmanos. Porén, pa la Federaçon Eislámica Brasileira l númaro de muçulmanos ne l Brasil ronda ls 1,5 milhones.^{[sin fuontes]} La maioria de l muçulmanos brasileiros bibe ne ls stados de l Paraná i Riu Grande de l Sul, mas tamien eisisten quemunidades segnificatibas ne l Mato Grosso de l Sul i San Paulo. Grande parte destes muçulmanos son çcendentes de emigrantes sírios i libaneses que se fixórun ne l Brasil durante la Purmeira Guerra Mundial.

Na Guiné-Bissau l Eislan antrou na Eidade Média, tenendo las ordes sufistas zampenhado un amportante papel na sue difuson. Reúne hoije cerca de 45% de la populaçon. Outro paíç africano de lhéngua oufecial pertuesa cun un númaro seneficatibo de muçulmanos ye Moçambique (17,8%).

L Eislamismo cuntemporáneo ye dominado pul tradecionalismo, preacupado cula manutençon de rituales i práticas antigas, cumo l uso de l béu pulas mulhieres. Eisisten inda corrientes que quieren cunciliar l Eislan cun aspetos de la modernidade, que son percipalmente atibas ne ls Stados Ounidos de la América. A la semelhança de l que acuntece ne l judaísmo i ne l crestianismo, l Eislamismo ye tamien marcado pula eisisténcia de mobimientos ditos antegristas ó fundamentalistas.

Las tradiçones Eislámicas baseian-se ne l Alcoron, ne ls ditos de l porfeta (hadith) i nas anterpretaçones destas fuontes puls teólogos. Al longo de l redadeiros seclos, ten-se berificado ua tendéncia pa l cunserbadorismo, cun anterpretaçones nuobas bistas cumo andeseables.

La xariá antiga tenie un caráter mui más flexible de l que aquel hoije associado cula jurisprudéncia Eislámica (fiqh), i muitos académicos muçulmanos Eislámicos acradítan que eilha deba ser renobada, i que ls juristas clássicos deberian perder l sou statuto special. Esto amplica la necidade de formular ua nuoba fiqh que seia praticable ne l mundo moderno, cumo perpuosto puls defensores de la Eislamizaçon de l coincimiento, i eirie lidar cul cuntesto moderno. Este mobimiento nun pretende altarar ls puntos fundamentales de l Eislamismo, mas si eibitar malas anterpretaçones i lhibertar l camino pa la renobaçon de l prébio statuto de l mundo Eislámico cumo un centro de pensamiento moderno i de libardade.

Perspetiba Eislámica D'outras Religiones

Ber artigo percipal: Eislan i outras religiones

L Eislamismo reconhece eilemientos de berdade ne l judaísmo i ne l crestianismo. Todos ls profetas de l judaísmo son reconhecidos tamien cumo profetas ne l Eislan, assi cumo Jasus Cristo, que d'acordo cula perspetiba muçulmana tenerie anunciado la benida de Maomé. Pa ls seguidores destas dues crenças l Alcoron reserbou la noçon de "Pobos de l Lhibro" (Ahl al-Kitab), stablecendo que deben ser tolerados por bies de tenéren scrituras sagradas. A la medida que ls muçulmanos tomórun cuntato cun outras religiones detentoras de rebelaçones scritas, acabórun an alguns causos por dar-les tamien esse statuto (causo de l zoroastrismo).

Mas, se l Eislan reconhece l papel preparatório de l judaísmo i de l crestianismo, cunsidra eigualmente que ls seguidores destas religiones acabórun por seguir caminos eirrados. Ls judius atuórun mal al adoráren l bezerro de ouro, tenendo-se tornado eidólatras, anquanto que ls crestianos anganhórun-se al cunsidrar Jasus filho de Dius i a defender doutrinas cumo la de la Santíssema Trindade.

Bibliografie

• CARMO, António - Antropologie de las Religiones. Lisboua: Ounibersidade Abierta, 2001. ISBN 972-674-359-1.
• ELIAS, Jamal J. - Eislamismo. Lisboua: Eidiçones 70, 2000. ISBN 972-44-1054-4
• GUELLOUZ, Azzedine - "L Eislan" in Las Grandes Religiones de l Mundo, direçon de Jean Delumeau. Lisboua: Eiditorial Persença, 1997. ISBN 972-23-2241-9.
• MOMEN, Mojan (1987). An Antrodution to Shi`i Eislan: The Story and Dotrines of Twelber Shi`isn. Yale University Press. ISBN 978-0-300-03531-5.
• SCHUON, Frithjof - pa antender l eislan. Riu de Janeiro, 2006. ISBN 85-7701-046-5.
• SOARES DE AZEBEDO, Mateus - Ampeçaçon al Eislan i Sufismo. Riu de Janeiro, 2001. ISBN 85-01-04181-5
• STODDART, Willian - L Sufismo: doutrina metafísica i bie spritual ne l Eislan. Lisboua, Eidiçones 70, 1980.
• The Encyclopaedie of Islam^{[lhigaçon einatiba]}, Brill.

Ber tamien

• Spanson Eislámica
• Eislan ne l Brasil
• Mesquita Central de Lisboua

Lhigaçones sternas

• Commons
• Wikiquote

An pertués

• Centro Eislámico ne l Brasil
• Al Furqan - Dibulgaçon i Eidiçon de Studos Eislámicos an Pertual
• Islamboy Arquibado an 2017-09-20 ne l Wayback Machine. - Dibulgaçon i Eidiçon de Studos Eislámicos ne l sul de l Brasil

An anglés

• Modelo:Dmoz
• Recursos pa l studo de l Islam Arquibado an 2006-07-08 ne l Wayback Machine. - Departamiento de Studos Eislámicos de la Ounibersidade de la Geórgia
• BBC Religion & Ethics - Islam
• Beliefnet - cacho Islam
• & Science