Dokter (Medizin)

Doktersche bi't Unnersöken

En Dokter oder en Doktersche (vun Latiensch doctor, Lehrmeester, Lehrer) befaat sik mit dat Afwennen (Prävention), Utfinnen (Diagnose) un Behanneln (Therapie) vun Krankheiten un Wunnen un kickt ok achterna, wie dat fudder gahn deit. De unbannig grote Tahl vun verscheden Krankheiten hett mit sik brocht, dat de Medizin updeelt is in en grode Tahl vun Fackrebeeden. Vundeswegen gifft dat ok ganz verscheden Fackdokters, de ehre Upgaven sik duchtig verscheelt. En sunnerliche Rull speelt de Tahnmedizin.

Wo dat Woort herkummt

Dat plattdüütsche Woort for den Dokter kummt directemang ut de Latiensche Spraken, wo dat doctor heten deit un een meent, de wat kann un dat, wat he kann, wieter geven deit. Dor geiht dat nich blot um Mediziners oder akadeemsche Lehrers bi, man ok Fechtmeesters un annere weert in düssen Sinn doctor nömmt. In de plattdüütsche Spraken un de Hoochdüütsche Ümgangsspraak is dat Woort woll kamen, vunwegen dat de Docter de Aart vun Akademikers weer, wo de meisten Lüde mal wat mit to doon harrt hefft. Dat hoochdüütsche Woort Arzt un dat nedderlannsche arts sünd beide Lehnwöör ut dat Greeksche: ιατρός (Hiatros) heet dor Dokter. Un vun Hiatros is denn Arzt/arts maakt wurrn mit de Tied. Dat greeksche Woort sülms kummt een in de hüdige Medizin ok hen un wenn in'e Mööt, t.B. bi den Psychiater.

Dat ole germaansche Woort for den Heelberoop weer dat ooldhoochdüütsche lâchi. Dat dükert hüdigendags blot noch in dat sweedsche läkare, in dat engelsche leech (Blootegel), in dat tschechische lékař un in den düütschen Tonaam Lachmann up.

Historie

De Beroop vun den Dokter is en vun de ollsten, de dat gifft. Na de Medizingeschicht sünd dat toeerst de Heelkunnigen ween, de sik mit Gesundmaken vun Kranke befaat hefft. So'n Heelkunnigen hett dat al bi de Preesters in de Ole Tiet geven. Ok Schamanen un Medizinlüde höört to de Vörgeschicht vun den Dokterberoop.

Dokters un dat Recht in Düütschland

Dat en Dokter in Düütschland (un ok in annere EU-Länner) tolaten warrt to't Utöven vun sien Beroop (Approbatschoon) dor hett de Staat en Oog up. Ok dat he wiethen keen Warv bedrieven draff un nich eenfach Böker un Schriften rutgahn laten kann, dor sitt de Staat achter her (Dokter-Warvrecht). Dokters mütt dor woll nich for instahn, dat en Patient wedder gesund warrt, man se mütt dat unner Umstänn wedder goot maken, wenn se wat verkehrt maakt hefft. Dor warrt denn vun Arzthaftung bi spraken.

As Dokters dröövt in Düütschland blot Lüde arbeiden, de en Approbatschoon vor to wiesen hefft. Binnen klare Grenzen dröövt ok Heelpraktikers sik mit Kranke befaten, so, as dat vun den Gesettgever nipp un nau fastleggt wurrn is. Utnahmen gifft dat ok in sunnerliche Gemarken vun de Diagnostik un de Therapie. Dor scheert sik denn Mitarbeiders ut de Gesundheitsfackberoope um de Kranken. Meist hett denn avers en Dokter den Updrag dor to geven.

For de Approbatschoon as Dokter is dat nödig, eerst mol sess Johre up Dokter to studeern. In de Approbatschoonsordnung is dat for de ganze Bundsrepubliek eenheitlich regelt, wie lang un wat in de enkelten Rebeeden vun de Medizin lehrt weern mutt un wie de Studenten twuschendör un to'n Afsluss pröövt weern schöllt. Toenne geiht dat Studium mit dat Staatsexamen. Vun Oktober 1988 bit Oktober 2004 weer dat denn na dat Studium nödig, as en „Dokter in't Praktikum“ 18 Maande lang unner Upsicht vun en approbeerten Dokter to arbeiden. Hüdigendags is dat begäng, dat de Dokter na dat Studium en poor Johre as Assistenzdokter arbeiden deit. Dat is mööglich in en Krankenhuus oder in en Praxis, de vun de Landesärztekammer dor for tolaten wurrn is. Dor fummelt sik de junge Dokter denn in een oder in en Reeg vun Spezialrebeede vun de Medizin rin. Wenn he sik mit en Praxis sülms enerwegens dallaten will, mutt he denn sien Fackdokter maken. Wie he dat anstellen mutt, dat is in de Wieterbildungsordnung akraat regelt.. Dokters, de sik dallaten hefft, arbeit in free Praxis, unner Umstänn ok mit annere Dokters tosamen in en Doktergemeenschop (fröher Praxisgemeinschaft nömmt). Honorardokters arbeit bi verscheden dallaten Dokters oder Krankenhüser un kriegt dor en Honorar for.

Elkeen Dokter is verplicht, Liddmaat vun de Kamer vun de Dokters (Landesärztekammer) vun dat Bundsland to weern, wo he as Dokter togange is. In Düütschland gifft dat hüdigendags (Stand vun’n 31. Dezember 2008) 421.686 Dokters, de anmellt sünd. 101.989 vun jem arbeit avers nich as Dokter. Wenn en Dokter Lüde behanneln will, de bi de Krankenversekerung na dat Gesett versekert sünd, mutt de Dokter tolaten ween (as Dokter in egen Praxis), oder Verlööv hebben (as Dokter in en Krankenhuus oder en annere in Richtung vun de Aart). Denn unnerliggt he ok de Plicht, Liddmaat vun de Vereenigung vun Kassendokters in sien Bezirk to ween. Tolaten as Kassendokters sünd 135.388 Dokters alltohopen (Stand 31. Dezember 2008): 58.095 Huusdokters un 77.293 Fackdokters. In de Sükenhüser sünd 146.300 Dokters togange. Anfang 2008 hefft 21.784 Dokters ut dat Utland in Düütschland arbeit.. Na dat Straafrecht weert Ingreepe vun de Dokters mit Liefversehren overeen sett. Dor gifft dat keen Strafen for, wenn de Person, de behannelt warrt, na en Upklärung vun den Dokter verklaart hett, dat he inverstahn is. Bovenhen mutt dat, wat de Dokter unnernümmt, na den aktuellen Stand vun dat mediziensche Weten vornahmen weern. (§§ 223 ff StGB). Utnahmen gifft dat, wenn de Patient vunwegen den Tostand vun siene Gesundheit nich kloor ütern kann, wat he will (wenn he t.B. keen Bewusstsien hett) un wenn de Gefohr besteiht, dat he to Schaden kummt, wenn nix unnernahmen warrt. Ok könnt Lüde, de blot to’n Deel oder rein gor nich kloor maken könnt, dat se inverstahn sünd, gegen ehrn Willen behannelt weern. Dat gellt unner annern for Kinner oder for Lüde, de an de Psyche krank wurrn sünd. Dat is avers na dat Gesett streng regelt. De Weg, wie dat liekers maakt weern kann, is ok ganz kloor fast leggt. Dor hefft neven den Dokter ok annere Institutionen, as dat Amtsgericht oder de Vertreder na dat Gesett bi mit to maken.