Fohrrad
Een Fohrrad, kort Rad, ook Fiets(e) oder ooldmoodsch ook Velozepee oder Flietz(e)pee(d) is een Fohrtüüg, dat een Minsch med Pedalen andrivt un uut enen Ramen un twee Räder achter een ander besteet. Sik up enen Fohrrad wegtobewegen, sitt de Fohrer up enen Sadel un beweegt de Räder, in dem dat he up de Pedalen tridd. De Radfohrer stüürt de Richte un de Bremsen an de Stüürstangen. Faken givt’t man ook Bremsen an den Pedalen.
Dat eerste Maal kemen Fohrräder inn 19. Johrhunderd in Eurupa up, vandage givt’t meer as ene Milliarde Fohrräder up de Welt. In enigen Regionen sind Fohrräder dat wichtigste Middel sik wegtobewegen, to’n Bispeel in enigen Regionen in China, in den Nederlanden un velen groten Städen weltwied. Fohrräder sind ook för Sport geern bruukt un worden för vele Gebede in den minschlike Leven passlik maket, to’n Bispeel as Kinnerspeeltüüg, för Training, för de Polizei oder dat Militeer, Bodeendeenste un verscheden Sportaarden.
De Grundform van ene typschen Fohrradramen, den Rädern, de Pedalen, den Sadel un de Stüürstangen het sik sinds dat’t eerste Fohrradmodell med Kedenandrivt ümme 1885 upkemen is nich groots afwandelt, ofschoonst vele wichtige Details middelwiel better maakt worden sind, sunderlik sied dat moderne Materialien upkemen. Düsse maket dat mögelik bettere un spetschelle Modelle för bestimme Radsportvarianten to produzeren. Dat villicht wichtigste Uutdenksel in den verleden Johren sind de Mountainbikes, de enen breiden un starken Rahmen un Räder as ook ene kumplex Gangschaltwärk hebbet, dat Fohren över twärs Land, Feld un Bärge lichter maket.
Dat Fohrrad het groten Inflood up de Historie, Kultuur un Industurie nomen. In den eersten Johren het de Fohrradproduktschoon Techniken bruukt, de ol daar weren, in jüngste Tied het de Fohhradtechnik ook niege Ideen bistüürt. In velen Ländern is dat Radfohren up bestimmten Straten verlövt, up den ander Kraftffartüge nich fohren dörvet, vandage ook meer un meer in Binnenstäden, wo et Versöke givt de Taal Autos to verringern. Man up Snellstraten oder Autobahnen is dat Radfohren verboden, denn de grote Tempounderscheed könne anderster sware Malöörs veroorsaken.
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]
- Smolik Velotech (hoogdüütsch)
- Sheldon Brown (engelsch)
- Wikipedalia (hoogdüütsch)
- Fahrradmonteur.de (hoogdüütsch)