Karl II av England
| Karl II av England | |||
 | |||
| Regjeringstid | 29. mai 1660-6. februar 1685 | ||
|---|---|---|---|
| Fullt namn | Charles II | ||
| Fødd | 29. mai 1630 | ||
| Fødestad | London | ||
| Død | 6. februar 1685 | ||
| Dødsstad | London | ||
| Gravstad | Westminster Abbey | ||
| Føregangar | Karl I av England | ||
| Etterfølgjar | Jakob II/VII | ||
| Gift med | Katarina av Braganza | ||
| Dynasti | Huset Stuart | ||
| Far | Karl I av England | ||
| Mor | Henrietta Maria av Frankrike | ||
| Born | Charles Lennox, 1. hertug av Richmond og Lennox, George FitzRoy, 1. hertug av Northumberland, James Scott, 1. hertug av Monmouth, Charles FitzRoy, 2. hertugen av Cleveland, Henry FitzRoy, 1. hertug av Grafton, Charlotte Lee, grevinne av Lichfield, Charles Beauclerk, 1. hertug av St Albans, Charles FitzCharles, Mary Tudor, Barbara FitzRoy, Charlotte Jemima FitzRoy, Catherine FitzCharles, James de la Cloche, Mary Crofts, Anne Lennard, grevinne av Sussex, Cecelia FitzRoy, unnamed son Stuart, second stillborn child Stuart, third stillborn child Stuart, James Beauclerk, Lord Beauclerk | ||
Karl II (29. mai 1630–6. februar 1685) var konge av England, Skottland og Irland frå 29. mai 1660 til han døydde.
Liv og gjerning
[endre | endre wikiteksten]Karl var eldste sonen til Karl I, som blei avretta i 1649. Under den framhaldande borgarkrigen hevda han kongsmakt. Etter slaget ved Worcester 3. september 1651, der kongshæren tapte for parlamentshæren og Oliver Cromwell, rømde Karl til det europeiske fastlandet. I tida 1651-60 heldt han til i så vel Frankrike, som Dei sameinte nederlanda og dei sørlege Nederlanda.
Då Richard Cromwell i 1660 gav opp å styre riket, byrja generalen George Monck å forlike dei ulike maktgrupperingane i England. Etter forhandlingar med det såkalla lange parlamentet og løynd kontakt med Karl, vart Karl den 1. mai 1660 kalla tilbake til trona. Dermed var kongedømmet gjenoppretta (restaurert). På 30-årsdagen sin reid Karl inn i London.
Til liks med faren var Karl tilhengar av eineveldet, men bøygde lettare unna press frå Parlamentet. I 1672 erklærte han fridom for katolikkar og protestantiske dissentarar i religiøse spørsmål. Dette førte til strid med Parlamentet, som gjennom ei lov av 1673 tvinga Karl til å stengje katolikkar ute frå militæret og embetsverket. Bror hans vart då avsett som riksadmiral.
Utanriks styrkte Karl England si stilling som kolonimakt. Den franskvennlege utanrikspolitikken møtte motbør i riket, og førte i 1665 England ut i ein to år lang krig med Nederland. År 1670 gjekk Karl og den franske kongen Ludvig 14 saman i ein allianse.
Striden med Parlamentet tok på ny fyr i samband med Habeas Corpus Act av 1679. Sterke krefter i underhuset arbeidde for å hindre at kongsbroren Jakob skulle kunne ta styringa i kongedømet. Karl hadde minst 14 barn, men ingen legitim arving med dronninga, Katarina frå Bragança. Broren Jakob, som hadde vorte katolikk, var derfor tronarving. Då Parlamentet ville stengje Jakob ut frå tronfylgja, løyste Karl i 1681 opp Parlamentet og styrte eineveldig til han døydde. På dødsleiet konverterte Karl til katolisismen.
