Archipèla
Un archipèla (/artʃiˈpɛlɑ, -la/) es un ensemble d'illas pron pròchas leis unas deis autrei ; lo pus sovent, an una origena geologica comuna.
Dins lo drech internationau e lo drech de la mar, la nocion d’Estat archipèla designa un Estat qu'es constituit entierament d'un archipèla o mai, e eventualament d'autreis illas.
En geografia, la nocion d'archipèla evòca tanben de fenomèns que s'inscrivon dins quauqueis espacis limitats. Per exemple, dins l'estudi de l'economia mondializada actuala, de geografs coma Pierre Veltz parlan d'una « economia d'archipèla » : l'economia mondiala es contrarotlada a partir d'un nombre limitat de metropòlis ben reliadas entre elei per de mejans de comunicacion performants, dei rotas maritimas ai telecomunicacions. Aquelei metropòlis apareisson coma un archipèla d'illas isolat sus una mar.
Dins son libre Archipèla dau Golag, Aleksandr Solzhenitzyn aviá designat lo Golag coma archipèla. D'efècte, lei camps de presoniers sovietics èran tant isolats en Siberia coma o pòt èsser una illa sus l'ocean.
Lo mot Archipèla vèn dau grèc Archipelagos, literalament « mar principala ». D'efècte, a l'origena, aqueu mot designava la mar Egèa, caracterizada per son grand nombre d'illas (lei Cicladas, leis Esporadas, Salamina, Eubèa, Samotràcia, Lèmnos, Samos, Lèsbos, Quio, Ròdes, etc.). Quand la màger part d'aqueleis illas foguèron levadas a l'Empèri Bizantin au començament dau sègle XIII per Marco Sanudo, generau venecian, aquest foguèt fach duc de l'Archipèla.