Lu Xun (escrivan)
| Lu Xun | |
|---|---|
 Lu Xun en 1930 | |
| Nom de naissença | (zh-hant) 周樹人  |
| Naissença | 25 de setembre de 1881, Shaoxing, China |
| Decès | 19 d'octobre de 1936, Shanghai, China |
| Ocupacion | escrivan |
| Genre | novèlas, ensags, poèsias |
Lu Xun (en chinés simplificat: 鲁迅; en chinés tradicional: 魯迅 o Lou Sin, del seu nom de naissença Zhou Shuren (en chinés simplificat: 周树人, tradicional: 周樹人) nascut lo 25 de setembre de 1881 a Shaoxing, província de Zhejiang, e mòrt lo 19 d'octobre de 1936 a Shanghai, èra un escrivan chinés, un dels « fondators de la literatura chinesa contemporanèa[1] ».
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Una enfança tradicionala
[modificar | Modificar lo còdi]Lu Xun nasquèt dins una familha de letrats sul declin. Se lo grand, Zhou Fuqin (1838-1904), passèt amb succès le mai naut gra dels examens imperials e obtenguèt una plaça d'estudiant a l’Acadèmia imperiala de Hanlin de la dinastia dels Qing, sa carrièra de foncionari demorèt mediòcre. Lo paire, Zhou Boyi, nascut en 1861, capitèt pas los examens provincials e, sens emplec a la fin de la seuna vida, los seus revenguts venent de la locacion de las tèrras familhalas[2].
Lu Xun èra l'ainat de tres fraires: Lu Xun, del seu nom de naissença Zhou Shuren, nascut en 1881, Zhou Zuoren en 1885, e Zhou Jianren en 1888. Abant l'edat de un an, recebèt, segon la tradicion, un prenom bodic, Changgeng, «qu'afiblèt al maganhat de la meuna novèla Al cabaret»[3].
Enfant, Lu Xun grandiguèt amb una governanta, Ah Chang que li faguèt descobrir las legendas e istòrias popularas[4]. «Me contava sovent d'istòriras suq aquel de Long Pel. E aqueles del Long Pel que me decriviá, èra pas sonque las tropas de Hong Xiuquan, mas i èran totes los brigands e totes los revoltats apareguts mai tard[5]». Foguèt ela que li ofreguèt lo seu primièr libre que possedava, una edicion illustrada del Libre dels monts e dels mars. Las representacions mòstran que l'obratge l'impressionèt fòrça. Colleccionava las editions illustradas de classicas[6]. Las representacions teatralas donadas dins las fèstas son una autra font del seu interès per la cultura populara[7]. Evòca fòrça tèxtes los esperits e demònis que marquèron la seuna enfança: Wu Chang[8], lo Serp Femmba[9], la Femna penjada[10]…
Lu Xun comencèt la seuna educacion a l'edat de sièis ans dins una escóla primària, e a ontze ans, dintrèt dins una escòla privada, lo cabinèt de las tres sentors [11] ». Recebèt dis aqueles doas escòlas una educacio tradicionala[12], basasada subretot su las Conversacions de Confuci e le Classic dels verses al primari, puèi los Quatre Libres e los Cinq Classics a las « Tres Sentors »[13]. Ma l'an seguent lo seu grnad paire foguèt implicat dins un afar de frafec d'influéncias e condemnat a èsser decapitat. Empresonat, Zhou Fuqin foguèt graciat en 1901. SLo seu paire vengut depressiu, alcoholic e opioman, tombèt malaut malade moriguèt dos ans aprèp, en 1896[14]. Lu Xun conservèt d'aquel periòde lo sovenir de mètges tradicionals ignorants e cupids[15]. Aqueles eveniments apauriguèron la familha.
La descobèrta de lass idèas occidetalas
[modificar | Modificar lo còdi]
De 1898 a 1902 Lu Xun contunhèt lo seu percors a l'escòla navala de Nanquin, perque se pagava pas l'escolarizacion, puièi l'escòla dels camins de fèrre e de las minas[16]. L'ensenhament donat èra de tipe occidental, amb de corses d'alamand, de geologia, de quimia, eca[17]. es alara que « venguèt pauc a auc a la concluson que los mètges chineses, conscientament o non, èran pas que d'arpalhans[18]. A aquela epòca, demandèt per li fabricar tres sagèls, lo primièr amb l'inscripcion « Las paraulas m'enganèron », lo segond « L’òme sortís l’espasa », lo tresen « Estudiant sus un caval de batalha », traçant lo retrach d'un jove determinat a se batre[19].
Pendent los seus estidis a Nanquin, Lu Xun descobriguèt la teoria de l'evolucion de Darwin e lo darwinisme social, mejans l'òbra de Thomas Henry Huxley, Evolution and Ethics[20], que la traduccion de Yan Fu es acompanhada de comentaris sus la situacion chinesa. Atal descobriguèt la literatura occidentala mercé a las traduccions Lin Shu. Lu Xun s'interessava subretot a d'òbras que lo tèma èra aisidamnet transposable a al contèxte chinés de la somission dels Hans als manchós coma Ivanoe de Walter Scott o la Cabana de l'oncle Tom de Harriet Beecher Stowe[21].
La demorança en Japon
[modificar | Modificar lo còdi]Diplomat de l'Escóla dels camins de fèrre e des las minas en 1902, Lu Xun quitèt China per Japon[22] e estudiguèt lo japonés dins una escòla preparatòria, l’institut Kobun de Tokyo[23]. Decidiguèt en 1903, coma fòrça autre estudiants, de copar la trena, simbòl de l'opression manchoa sus los Hans[24]. Traduguèt Jules Verne, escriguèt d'ensags sus las descobèrtas geologicas[25], e descobriguèt, en japoéis e alemand, las òbras de Byron, Shelley, Heine, Pushkin, Lermontov, Mickiewicz, Petőfi Sándor…
Estudiant la medecina a Sendai de 1904 a 1906, ont foguèt en general plan aculhit, e qu'èra quand arribèt lo primièr estudiant estrangièr[26]. Pasmens malgrat l'ostilitat de qualques estudiants japoneses se liguèt a un des professors, M. Fujino[27].
En 1906, a la fin d'un cors, foguèron projectadas de diapositivas d'actualitats sus la guèrra chinojaponesa[28]. Una d'aquelas mostrava una execucion publica d'un chinés accusat d'espionatge, e que conta dis la prefàcia de cridas lo trebolum que li causèt, li faguent prene consciència que «la medecina es pas tant importanta malgrat tot. Tan vigorosa e sana que siá la populacion d'un país flac e atrasat, podava pas que servir […] de public per un espectacle tan absurde. […] La primièra causa de far èra de cambiar las ments.» E concluguèt, «la literatura èra lo mejan melhor per i capitar»« Prefàcia a Cridas à le Cri ». Abandonèt los estudis de medecina. A Tokyo, pendent tres ans escriguèt diverses ensags en chinés classic sus l'istòria de la sciéncia, la literatura europèa, la societat chinesa e traduguèt d'auteurs estragièrs.
En 1908, Lu Xun se liguèt a la Societat de Restauracion, una organizacion chinesa antiQing[29]. Amb d'autres estudiants chineses, Lu Xun segava los eveniments ligats al movements revolucionaris contra la dinastia Qing dins la premsa japonesa.
Shaoxing e Pequin
[modificar | Modificar lo còdi]En 1909, Lu Xun tornèt en China e ensenhèt la filosafia e la chimia a l'escòla normala d'Hangzhou, puèi a l'escòla de la seuna vila natala de Shaoxing[30]. En 1911 assistèt a la [[Revolucion chinesa de 1911-revolucion republicana: «en aparéncia tot aviá cambiat, jos la superfícias, tot contunhava coma abans.» Venguèt lo director de l'escòla normala superiora de Shaoxing e publiquèt la novèla En remenbre d'un passat alunhat, redigida en chinés classic e ridiculizant lo feudisme. Sostenguèt la creacion d'un jornal lançat per un grop de jove opausats a la nòva administracion e demissionèt dels seu trablh[31].
A l'instauracion del govèrn provisòri aprèp la casuda desl Quings, sus l'intervencion del ministre de l'educacion Cai Yuanpei, venguèt ligat al meteis minstèri.
Lu Xun demorèt de 1912 a 1919 a l'albérga de Shaoxing a Pequin. Traversèt un periòde de depression e se donèta de trabalhs d'erudicion [32]: colleccion d'inscripcions de l'epòca de la Sièis Dinastias, publicacion de l'òbra de Ji Kang[33]... .
L’an 1918 es aquela de publicacion dins la revista 新青年 Novèla joinessa de la seuna primièra òbra e lenga partlada o baihua, lo Jornal d’un fòl, que coneguèt un vam. La novèla es considerada coma un tèxte fondator pel Movement del 4 de mai de 1919[34]. CEs a aquela escasença que Lu Xun adoptèt pel primièr còp lo pseudonim qu'es comegut, Lu essent lo mon de la familha mairala.
En 1920, Lu Xun, opausat a l'orientacion radicala volguda per Chen Duxiu, daissèt, amb Hu Shi, lo comitat de redaccion de la revista Novèla Joïnessa[35]. Venguèt mèstre de conferéncia a l'universitat de Pequin[36] e a l'esòla normala superiora nacionala.
Lu Xun traduguèt en 1924 lo simbòl de la sofrença del Japonés Kuriyagawa Hakuson, tractat de teoria literària influenciat per la psicanalisa. Creèt la revista Yu si (« Al fial de las paraulas ») amb entre autres lo seu fraire Zhou Zuoren, Yu Dafu, Lin Yutang, Qian Xuantong en 1924, puèi La Plana esterila: « Vaquí longtemps que jvolgava que la joïnessa de China se maste e comece a criticar sens aver paur la societat e la civilizacion chinesas, e es perque editèt la revista La Plana esterila}}»
En 1925, sostenguèt la revòlta dels estudiants de l'escòla normala de jovas filhas de Pequin. licenciat del ministèri de l'educacion faguèt un procès que ganhèt e tornèt al seu trbalh. En 1926 pareguèt lo recuèlh Jol pali florit, amb los ensags consacrats a aquel afar. Fondèt una associacion avent per tòca de promòure la literatura russa en China amb la traduccion de classics.
Los darrièrs ans
[modificar | Modificar lo còdi]
D'agost a decembre de 1926, èra professor de literatura a Xiamen. En 1927, Lu Xun esposaèt Xu Guangping, anciana estudianta de l'escòla normala de las jovas filhas de Pequin. En genièr de 1927, venguèt lo degan de l'universitat de Sun Yat-sen a Canton e responsable de la seuna facultat de lenga e de literatura chinesas. En julhet pareguèt lo seu recuèlh de poèmas en prosa L'èrba marrida. A la fin de l'an venguèt professor a l'universitat del trabalh d'obediéncia anarquista a Shanghai[37].
En 1928 Lu Xun fondèt la revista Lo Torrent. Aara qu'en 1928 e 1929 encore, criticava a l'ecòp desl escrivans refusant de s'engatjar e la partida mai radicala dels intellectuals, en 1930 jonhèt aqueles, dont Qu Qiubai, en participant a la creacion de la Liga dels escrivans d'esquèrra, qu'èra un dels principals dirigeats fins a 1936, tot demorant isolat al sen del comitat director, pròche dels comunistas[38]. En 1930 encara, foguèt un dels fondators de la Liga chinesa per la libertat. En 1933 fondèt, en collaboracion amb Song Qingling e fòrças intellectuals, la Liga chinesa dels drechs de l’òme. Pendent los darrièrs meses de la seuna vida, al sen de la liga dels escrivans d'esquèrra, Lu Xun s'opausèt a la politica de reconciliacion amb lo Guomindang preconizada per la direccion du partit comunista chinés e a la somession de la creacion a la poloica del aprtit, e sobretot a Zhou Yang, representant del partit a la liga de Shanghai[39]. Criticat per Guo Moruo, pròche del partit, reçcebet lo sosten de Mao Dun e Feng Xuefeng.
Los eus darrièrs dètz ans traduguèt fòça obratges, subretot d'autors russes: los ensags literaris de Plekhanov, Lounatcharsky, dels contes de Gorki, las Amnas mòrtas de Gogol… trabalhèt a la promocion de la gravadura sus fusta e contribuguèt a far tornar descobrir de Frans Masereel, Käthe Kollwitz, Carl Meffert o George Grosz[40],[41],[42],[43].
Moriguèt de tuberculsi en 1936.
Agachs sur l'òbra
[modificar | Modificar lo còdi]«Lu Xun es subretot l'autor de novèlas, d'ensags breus , d'articles polemics que valan per lor ironia e una sensibilitat sovent amagada» — Lucien Bianco[44].
Los ans 1921 a 1927 son la mai fecondas de la carrièra de Lu Xun, aprèp que se consacrèt subretot al combat politc, escrivent subretot d'ensags[45]. La seuna òbra, fòra dels ensags, es fòrça pauc abondanta e revèla un monde interior marcat pel pessimisme[46]. La seuna denoncia de la Tradicion s'acompanha d'una coneissença prigonda d ela cultura classica[47].
Novèlas
[modificar | Modificar lo còdi]Lu Xun es l'autor de tres recuèlh de novèlas: Cridas, Barrutlages (1926) e Contes ancians a la nòstra mèna.
- Cridas, pareguda en 1923, reculhís quatorze novèlas amb prefàcia[48]. Lo Jornal d'un fòl, (1918) in Novèla de Joïnessa, primièra del recuèlh, e primièra òbra de la literatura chinesa modèrna escricha en chinés vernacular (levat la prefàcia, en chinés literari). Seguisson Kong Yiji, lo Remèdi[49], Deman, Un incident, Istòria de cavals, Tempèsta dins une tassa de tè, Mon vilatge, la Vertadièra istòria d'Ah Q, satira de la Revolucion de 1911, la Fèsta del solstici d'estiu, la Lutz blanca, Conilhs e Gats, la Comèdia dels guits, lo Teatre dels dieus.
Lu Xun explica le títol dins la prefàcia: {{cita|Me ven de temps a autre de lançar una crida per estimular los combatents que galaupan dins la solitud, per que pèrdan pas coratge[50]. » En 1926 escriguèt: {{cita|Ai, entre autres, un feble que me fa prejudici, e que consistís a lançar de temps a autre una crida, per far las causas mai viventas per cadun dels nosaltres[51]. »
- Contes ancians a la nòstra mena, paregut en 1935, amasssa uèit novèlas, que lo subjècte ven de la mitologias o de l'istòria antica e fa ecò als evenements de la seuna epòca per ne far la critica[52].
Ensags
[modificar | Modificar lo còdi]Lu Xun es l'autor de sièis a set cents ensags, tèxtes corts generalament publicats en revista, puèi amassats en recuèlh. Critica la civilizacion e la societat chinesa, l'imperialisme, i defend la joïnessa e l'emancipacion des femnas.
Aquela activitat de journalista es d'una granda diversitat tantper la forma (articles polemics, soscadissas, criticas...) que pels subjèctes tractas. Mas aquela divesitat aprenta empacha pas una uniformitat prigonda, que se manifesta mejans de tèrmes domonants, coma l'iterrogacion sul « caractèr dels Chineses » ont la mission de la literatura, concebuda coma una crida per desrevelhar las consciéncias. Se la literatura a en comun amb la revolucion lo refús de l'òrdra de las causas, se ne distria un còp que la revolucion, victoriosa, ven un poder novèlr[53],[54].
- La Tomba, 1927, amb de tèxtes de 1907 e d'autres escrichs entre 1918 e 1925.
- Jol pali florit, 1926, ensags de 1925 e tracta, entre autres, del Movement del 30 de mai e de la revòlta de las estudiantas de l'Escòla de las jovas filhas de Pequin.
- Jol pali florit II, 1927, ensags de 1926 e un tèxte de 1927.
S'i trapa entre autre los tèxtes que Lu Xun consacrèt al massèl del 18 de març de 1926. Aprèp un incident provocat per l'armada japonesa sus las broas chinesas, una manifestacion contra l'imperialisme japonés foguèt organizada lo 18 de març de 1926 a Pequin. Las tropas de Duan Qirui, alara al poder a Pequin, tirèron sls manifestants, faisent de centenas de ferrits e 47 mòrts que doas escolanas de l'Escòla normala de jovas filhas, que Liu Hezhen. Lu Xun denoncièt e faguèt omenatge a l'anciana escolana dins Al remembre de madomaisèla Liu Hezhen «Aquelas jovas filhas qu'ensejava de portar secors jos las balas que pluèjava, al mesprès de la lor pròpia seguretat, testimoniant fòrça del coratge de las femnas chinesas que demorèt tot lo long dels milennis de manipòlis e de repression exercidas contra elas[55].»
- La Literatura en dentèlas, (1936), sesenta e dos ensags de 1934. Pareguts jos de pseudomins per tornar la censura del Guomindang. Lo títol utilisa l'expression d'un membre del partit comonista chinés, acusant Lu Xun d'èsser del partit dels Occisentals: en efècte la opinions publicadas dins los jornals èra sovent ornada d'un motiu de dentèla[56].
Poesia
[modificar | Modificar lo còdi]
Lu Xun es l'autor d'un recuèlh de poèmas en prosa, l'èrba marrida, publicada en julhet de 1927. Le recuèlh es compausat de vint e tres poèmas en prosa de tonalitat perssimista, (1924 a 1926), e paregut d'en primièr dins la revista Al fial de las paraulas (Yu si).
Lo recuèlh foguèt fòrça criticat per la Joïnessa leninista, jornal oficial de la joïnessa comunista chinesa, en 1929, a causa del pessimisme e desfachisme[57].
Tanben escriguèt sesenta dètz e set poèmas en verses, sovet d'estíl classic.
Lista de las òbras
[modificar | Modificar lo còdi]- Lo Jornal d'un fòl (狂人日記, Kuángrén Rìjì) (1918) — Nouvèla
- La Vertadièra Istòria d'Ah Q (阿Q正傳, A Q Zhengzhuan ) (1921) — Nouvèla
- Cridas (呐喊, Na han) — Nouvèla
- Barrutlage (1925) — Nouvèla
- Vents cauds (1925) — Ensag
- Jol pali florit (Huagaiji) (1926) — Ensag
- Flors del matin culhida lo ser (1927) — Ensag
- La Tomba (1927) — Ensag
- Jol pali florit II (1927) — Ensag
- L'èrba marrida (野草 Ye Cao) (1927) — Poèmas en prosa
- E vaquí tot (1928) — Ensags
- Una brèva istòria del roman chinés (1930) — Ensag
- Triples lésers (1932) — Ensags
- Contes ancians de la nòstra mena (1935) — Novèlas
- La Literatura en dentèlas (1936) — Ensag
Posteritat
[modificar | Modificar lo còdi]Aprèp la Liberacion de 1949, Lu Xun foguèt celebrat pel regime maoïsta: ancianas demoras transformadas en musèu, pargues e estatuas del seu nom... e mai, dintre la spersonalitats encargadas de lo celebrar figuran d'enemics ancians, venguts oficials del nòu regime, coma Guo Moruo o Zhang Shizhao[58]. Al contrri lo silenci es fach suls seus ligams amb Qu Qiubai o Lin Yutang, alara que d'ancians amics de Lu Xun son victimas d'epuracions, coma Hu Feng en 1955, Feng Xuefeng pendent la campanha de las cent flors[59]. Totes los musèus consacrats a Lu Xun demorèron tancats pendent la Revolucion culturala[60]. Mai recetament, a la dintrada escolar de 2010, gaireben totes tèxtes de Lu Xun que figuravan dins los manuals chineses ene foguèron tirats[61].
Lo pargue Lu Xun, a Shanghai, conten la seuna tomba e un musèu que li es dedicat. Sus l'estatua de Lu Xun ergit dins lo pargue, Zhou Zuoren, lo seu fraire, escriguèt: «Cossí aquel personatge tronant poiriá constituir lo portrait d'un òme qu'aviá precisament orror d'aquelas pausas solemnas?»[62].
L'ostal de Lu Xun, a Shaoxing[63], dona l'ambiant d'una demora de fonccionari aisit demorant en província. Foguèt dins aquel encastre que l'escrivan passèt la seuna enfança. En fàcia, l'Ostal de las Tres Sentors es l'escòla privada ont Lu Xun foguèt escolan.
L'ostal de Lu Xun, a Shanghai, es situada dins l'ancian lilong The Continental Terrace. Aquí passèt los tres darrièrs ans de la seuna vida (1933 a 1936).
Lu Xun donèt lo seu a un dels cratèris de Mercuri e a l'asteroíd (233547) Luxun[64].
-
Muséu dins lo pargue Lu Xun -
Tomba dins lo parque Lu Xun — Inscripcion calligraficada per Mao Zedong -
Estatua dins lo pargue Lu Xun
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Òbras causidas I.
- ↑ Pollard 2002 p 2-3 .
- ↑ « Mon primièr mèstre ».
- ↑ "FM1_DeCent" « De Cent plantas de Tres sentors », Lu Xun 2003 .
- ↑ « Ah Chang e lo Libre dels monts e dels mars» , Lu Xun 2003 .
- ↑ Pollard 2002 p 11 .
- ↑ (fr)Feng Xuefeng, « Lu Xun, sa vie, son œuvre », p. 2.
- ↑ « Wu Chang o La vida es passatgièra », Lu Xun 2003 .
- ↑ "FM1_DeCent"
- ↑ « La divessa de la pendeson »,.
- ↑ Las « tres sentors » son los classics, l'istòria e la filosofia
- ↑ "FM1_DeCent"
- ↑ Pollard 2002 p 11 e 14}}.
- ↑ Pollard 2002 p 4-7 .
- ↑ « La malautia del seu paire », Lu Xun 2003 .
- ↑ Feng Xuefeng, « Lu Xun, sa vda, son òbra »
- ↑ Pollard 2002 p 16-18 .
- ↑ prefàcia à Cridas, Luxun 1995 .
- ↑ Pollard 2002 p 18 .
- ↑ (fr)Feng Xuefeng, « Lu Xun, sa vie, son œuvre », p. 4,.
- ↑ Pollard 2002 p 19-20.
- ↑ Pollard 2002 p 20 .
- ↑ Pollard 2002 p 21 .
- ↑ Pollard 2002 p 22 .
- ↑ Pollard 2002 p 26 .
- ↑ Pollard 2002 p 28 .
- ↑ « Monsieur Fujino », Lu Xun 2003 .
- ↑ "FM1_Fujino"
- ↑ "FX2">Feng Xuefeng, « Lu Xun, sa vie, son œuvre »
- ↑ name="FX2"
- ↑ name="FM1_FanA"
- ↑ Ryckmans 1975 p 22
- ↑ Feng Xuefeng, « Lu Xun, sa vie, son œuvre », p. 6.
- ↑ (fr)Lucien Bianco, Les Origines de la révolution chinoise, 1915-1949, Gallimard, Folio-Histoire, 1967, pp. 71, 79-80.
- ↑ (fr)Lucien Bianco, Les Origines de la révolution chinoise, 1915-1949, p. 90.
- ↑ Lo sagèl actual de l'universitat de Pequin foguèt dessenhat per Lu Xun.
- ↑ (fr)Jean-Jacques Gandini, « L'anarchisme, face cachée de la révolution chinoise », Perspectives chinoises, junh de 1993, p. 40. en linha
- ↑ (fr)Lucien Banco, Les Origines de la révolution chinoise, 1915-1949, p. 92.
- ↑ (fr)Gilhem Fabre, « Lu Xun devant la guerre : la littérature de défense nationale et la question de l'esprit critique », Études chinoises, n° 2, pp. 47-49.
- ↑ Feng Xuefeng, « Lu Xun, sa vie, son œuvre », p. 9.
- ↑ (fr) Patrick Destenay, « Zhang Guangyu, caricaturiste et imagier », Extrême-Orient, Extrême-Occident, vol. 8, n° 8, 1986, p.25. en linha
- ↑ (en) Roar China! Lu Xun, Frans Masereel and the Chinese avant-garde art.
- ↑ {{fr}Éric Janicot, 50 ans d'esthétique moderne chinoise : tradition et occidentalisme 1911-1949, Publications de la Sorbonne, 1997. en linha
- ↑ Les Origines de la révolution chinoise, 1915-1949, p. 79, n. 2.
- ↑ (fr)Simon Leys, « Introduction à Lu Xun », Essais sur la Chine, p. 442.
- ↑ (fr)Simon Leys, « Le feu sous la glace : Lu Xun », Essais sur la Chine, p. 632.
- ↑ (fr)Simon Leys, « Introduction à Lu Xun », Essais sur la Chine, p. 444.
- ↑ (zh)(fr) Texte et traduction (partielle) de Brigitte Duzan.
- ↑ (zh)(fr) Texte et traduction de Brigitte Duzan.
- ↑ (fr)« Preface a le cri}}, Œuvres choisies I.
- ↑ (fr)« Comment a été écrite La Véritable Histoire de AhQ », Œuvres choisies II.
- ↑ (fr)Li Tche-houa, « Introduction » à Lou Sin, Contes anciens à notre manière.
- ↑ (fr)Simon Leys, « Le feu sous la glace : Lu Xun », Essais sur la Chine, pp. 632-633.
- ↑ Lu Xun, Les chemins divergents de la littérature et du pouvoir politique, conferéncia pronociada a l'universitat de Ji'nan de Shanghai lo de 21 decembre de 1927. [lien=http://agora.qc.ca/Dossiers/Lu_Xun en linha]
- ↑ (fr)« À la mémoire de Mlle Liu Hezhen », Œuvres choisies II, p. 292.
- ↑ « Avant-propos », La Littérature en dentelles, p. 21.
- ↑ (fr)Simon Leys, « Introduction à Lu Xun », Essais sur la Chine, p. 453.
- ↑ (fr)Simon Leys, « Introduction à Lu Xun », Essais sur la Chine, p. 437.
- ↑ (fr)Simon Leys, « Introduction à Lu Xun », Essais sur la Chine, p. 438.
- ↑ (fr)Simon Leys, « Introduction à Lu Xun », Essais sur la Chine, p. 440.
- ↑ (fr)« Ah Q » suprimit dels manuals escolars chineses.
- ↑ (fr)Lettre à Cao Juren, biographe de Lu Xun, citée par Simon Leys, « Introduction à Lu Xun », Essais sur la Chine, p. 436.
- ↑ https://web.archive.org/web/20201022200711/http://www.luxunhome.com/.
- ↑ http://www.minorplanetcenter.org/iau/lists/NumberedMPs230001.html.
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- «Propos sur tāmāde» (en francés).
- «Lu Xun en Chine aujourd'hui» (en francés).