Bitwa pod Clontarf
 Battle of Clontarf, płótno Hugh Frazera, 1826 | |||
| Czas |
23 kwietnia 1014 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo Irlandczyków z Munster | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Irlandii  | |||
| 53°21′54″N 6°11′51″W/53,365000 -6,197500 | |||
Bitwa pod Clontarf (irl.: Cath Chluain Tarbh) – starcie zbrojne pomiędzy wojskami arcykróla Irlandii Briana Śmiałego walczącymi przeciwko buntującym się władcom Leinster i wikingom ze skandynawskim królem Dublina, Sigtryggem Silkbeardem. Bitwa została stoczona w Wielki Piątek 23 kwietnia 1014 w okolicy Clontarf w Irlandii. Wojska wikingów dowodzone były przez Maela Mórdę, króla Leinster. W bitwie, której celem było przejęcie władzy nad całą Irlandią, wojska Briana zwyciężyły, jednakże on sam poległ.
Tło bitwy
[edytuj | edytuj kod]
Od 976 roku Brian rządził Irlandią jako król Munsteru, a od 1002 uznawany był za pierwszego wielkiego arcykróla Irlandii. Jego celem było zjednoczenie całego kraju pod swoimi rządami, łącznie z miastami wikingów. Wikingowie nie mieli jednak zamiaru opuszczać wyspy, a wprost przeciwnie, zamierzali rozszerzyć swoją obecność. Dla Briana stanowili istotne zagrożenie. Konieczna była walka zbrojna, w wyniku której wikingowie opuściliby wyspę.
Fakty dotyczące samego przebiegu bitwy są mało znane, lecz źródła historyczne rozsądzają jednoznacznie o losach bitwy[1][2][3].
Przebieg
[edytuj | edytuj kod]Armia Briana liczyła około 7000 ludzi, zaś wojska Maela Mórdy około 6600. W skład tych ostatnich poza wikingami wchodziły również wojska z Orkadów dowodzone przez Sigtrygga Silkbearda oraz najemnicy ze zbuntowanej prowincji Ulster. Wojskami Briana, ze względu na sędziwy wiek króla, dowodził jego syn Murchad (Murrogh). Bitwa rozegrała się w ciągu dnia, w Wielki Piątek 23 kwietnia. Linia starcia rozciągnęła się na znacznym obszarze. Pod koniec dnia siły wikingów w końcu zostały pokonane, a wojska królewskie wybijały resztki ludzi Mórdy, który także zginął.
Pod koniec bitwy zginął Brian Śmiały. Broder, jeden z wikingów, podczas ucieczki z pola walki skierował się do królewskiego namiotu. Zauważywszy, że w pobliżu nie ma straży, wpadł do namiotu i ruszył w kierunku króla ze swoim obosiecznym berdyszem. Brian Śmiały wyciągnął swój miecz i zadał znaczne obrażenia napastnikowi w okolicach nóg, lecz wiking osuwając się na ziemię zdążył jeszcze zadać królowi śmiertelny cios w głowę (niektóre źródła podają, że głowa króla została ścięta[4]). Straż, która przybyła do namiotu, odkryła, że obaj już nie żyją. W bitwie poległ także Murchad.
Znaczenie bitwy
[edytuj | edytuj kod]Mimo że bitwa była dla Irlandczyków zwycięska, ponieśli oni ogromne straty. Oprócz króla, zginął jego najstarszy syn Murchad, syn tegoż Toirdelbach oraz wielu członków rodziny królewskiej i szlachetnych rodów. Ciało króla i jego syna przekazano do Armagh. Tam pochowano ich na terenie katedry św. Patryka. Władzę nad całym krajem przejął Mael Sechnaill II (wcześniej obalony przez Briana Śmiałego) i pozostał arcykrólem aż do swej śmierci w 1022. Po śmierci Briana żaden władca nie cieszył się takim uznaniem jak on, aż do czasów królowej Elżbiety I.
Bitwa przyniosła oczekiwany skutek – wikingowie zaprzestali dążeń do przejęcia władzy nad Irlandią. Przeżył bitwę Sigtrygg Silkbeard, król Dublina, ożeniony z córką Briana Śmiałego, Sláine Ní Bhriain, a jego królestwo przetrwało do 1177. Pomimo olbrzymich strat w ludziach i śmierci króla Briana, zwycięstwo pod Clontarf symbolizuje ducha irlandzkiego oporu i poświęcenia w imię swojej ziemi oraz historycznie koniec epoki panowania wikingów na terenie Irlandii[3]. Bitwa pod Clontarf oznaczała też definitywny koniec wojen z wikingami, choć decydującym zwycięstwem była bitwa pod Tarą, w której w 980 Mael Sechnaill II pokonał Olafa Cuarana (Óláfa Sigtryggssona), ojca Sigtrygga Silkbearda. W istocie bitwa pod Clontarf była walką dwóch rywalizujących ze sobą dynastii irlandzkich[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ The Battle of Clontarf in Irish History and Legend. medievalists.net. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
- ↑ The Battle of Clontarf, From A Concise History of Ireland by P. W. Joyce. libraryireland.com. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
- ↑ a b Joseph McCullough: A Pocket History of Ireland. Dublin: Gill & Macmillan Ltd, 2010, s. 45. ISBN 978-0-7171-4729-8.
- ↑ Neil Hegarty: Story of Ireland. Londyn: BBC Books, 2011, s. 48. ISBN 978-1-849-90246-5.
- ↑ Michał Kozłowski: Wikingowie w Irlandii – bitwa pod Clontarf (1014). Histmag, 2014-04-23. [dostęp 2014-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-26)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- The Battle of Clontarf, From A Concise History of Ireland by P. W. Joyce. libraryireland.com. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
- Joseph McCullough: A Pocket History of Ireland. Dublin: Gill & Macmillan Ltd, 2010. ISBN 978-0-7171-4729-8.
- F.X. Martin Theo W. Moody: Historia Irlandii. Poznań: Zysk i spółka, 1988. ISBN 83-7150-384-9.