Don Cheadle

Don Cheadle
	; Don Cheadle (2011)
Imię i nazwisko	Donald Frank Cheadle Jr
Data i miejsce urodzenia	29 listopada 1964 ; Kansas City
Zawód	aktor, producent filmowy, reżyser, scenarzysta, autor
Lata aktywności	od 1984
	; Podpis aktora
	Multimedia w Wikimedia Commons

Donald Frank „Don” Cheadle Jr.^[1] (ur. 29 listopada 1964 w Kansas City) – amerykański aktor, reżyser i scenarzysta.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Kansas City w Missouri jako drugie z trojga dzieci Bettye (z domu North), nauczycielki, i Donalda Franka Cheadle Sr., psychologa klinicznego. Dorastał wraz z siostrą Cindy i bratem Colinem. W dzieciństwie jego rodzina przenosiła się z miasta do miasta. W latach 1970–1974 uczęszczał do Hartley Elementary School w Lincoln w stanie Nebraska. W 1982 ukończył East High School^[2] w Denver w Kolorado. W 1986 otrzymał licencjat ze sztuk pięknych na wydziale teatralnym California Institute for the Arts (CalArts)^[3]^[4] w Valencia w Kalifornii. Uczęszczał także do Red Rocks Community College^[2] w Lakewood.

Kariera

W 1984 zadebiutował przed kamerami jako Anioł w biblijnym filmie krótkometrażowym Trzy dni (3 Days). Rok potem wystąpił jako pracownik „Juicy Burgers” w komedii Akademia ruchu (Moving Violations, 1985) z Jennifer Tilly, Sally Kellerman i Jamesem Keach. Pojawiał się też gościnnie w serialach: Prawnicy z Miasta Aniołów, Posterunek przy Hill Street, Bajer z Bel-Air i Gdzie diabeł mówi dobranoc.

Po występie w dramacie wojennym Johna Irvina Hamburger Hill (1987) i dramacie kryminalnym Dennisa Hoppera Barwy (1988) jako gangster „Rocket”, zbudował swoją karierę w latach 90. grając w dramacie kryminalnym W bagnie Los Angeles (1995) z Denzelem Washingtonem, dramacie historycznym Johna Singletona Rosewood w ogniu (1997) i dramacie Paula Thomasa Andersona Boogie Nights (1997)^[4]. Jego współpraca z reżyserem Stevenem Soderbergh zaowocowała występami w filmach: Co z oczu, to z serca (1998), Traffic (2000) i Ocean’s Eleven: Ryzykowna gra (2001)^[2].

Był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę dyrektora hotelu w Rwandzie – Paula Rusesabaginy w dramacie historycznym ludobójstwa Hotel Ruanda (2004). W latach 2012–2016 występował jako Marty Kaan w serialu Showtime Kłamstwa na sprzedaż, a za rolę w 2013 zdobył Złoty Glob^[3].

Grał także w produkcjach Filmowego Uniwersum Marvela: Iron Man 2 (2013), Avengers: Czas Ultrona (2015), Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów (2016), Avengers: Wojna bez granic (2018) i Avengers: Koniec gry (2019).

Grał na scenie Joseph Papp Public Theater w spektaklach off-broadwayowskich: komedii szekspirowskiej Cymbelin (1989) jako Arwiragus, syn Cymbelina z Joan Cusack i Jeffreyem Nordlingiem oraz Topdog/Underdog (2001) jako Booth^[5] u boku Jeffreya Wright.

Życie prywatne

W 1992 związał się z aktorką Bridgid Coulter^[4], z którą ma dwie córki: Ayanę Tai (ur. 1995) i Imani (ur. 1997)^[4].

Filmografia

Obsada

1984: 3 Days jako Angel
1985: Akademia ruchu jako pracownik „Juicy Burgers”
1986: Punk
1987: Hamburger Hill jako szer. Washburn
1988: Barwy jako Rocket
1992–1996: Gdzie diabeł mówi dobranoc jako prokurator okręgowy John Littleton
1992–1993: The Golden Palace jako Roland Wilson
1992: Roadside Prophets jako menedżer Happy Days
1993: Trąbka Clifforda Browna jako Jack
1993: Człowiek-meteor jako Goldilocks
1995: W bagnie Los Angeles jako Mouse
1995: Rzeczy, które robisz w Denver, będąc martwym jako Rooster
1996: Rebound: The Legend of Earl 'The Goat' Manigault jako Earl Manigault
1997: Boogie Nights jako Buck Swope
1997: Wulkan jako Emmit Reese
1997: Rosewood w ogniu jako Sylvester Carrier
1998: Ludzie rozrywki jako Sammy Davis Jr.
1998: Senator Bulworth jako L.D.
1998: Co z oczu, to z serca jako Maurice 'Snoopy' Miller
1999: Lekcja przed egzekucją jako Grant Wiggins
2000: Misja na Marsa jako Luke Graham
2000: Traffic jako Montel Gordon
2000: Family Man jako Cash
2000: Ocalić Nowy Jork jako por. Jimmy Pierce
2001: Kod dostępu jako agent A.D. Roberts
2001: W głąb siebie jako dr Monroe
2001: Ocean’s Eleven: Ryzykowna gra jako Basher Tarr
2001: Things Behind the Sun jako Chuck
2002: The Hire: Ticker jako pasażer
2003: Ostry dyżur jako Paul Nathan
2003: Odmienne stany moralności jako pan Pearl
2004: Po zachodzie słońca jako Kingpin
2004: Miasto gniewu jako Graham
2004: Zabić prezydenta jako Bonny Simmons
2004: Hotel Ruanda jako Paul Rusesabagina
2004: Ocean’s Twelve: Dogrywka jako Basher Tarr
2005: Tishomingo Blues jako Robert Taylor
2006: The Other Side of Simple
2006: The Dog Problem jako dr Nourmand
2007: Ocean’s Thirteen jako Basher Tarr
2009: Brooklyn’s Finest jako Tango
2009: Hotel dla psów jako Bernie
2010: Iron Man 2 jako James Rhodes/War Machine
2012: Lot jako Hugh Lang
2013: Iron Man 3 jako James Rhodes/Iron Patriot
2015: Miles Davis i ja jako Miles Davis
2015: Avengers: Czas Ultrona jako James Rhodes/War Machine
2016: Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów jako James Rhodes/War Machine
2018: Avengers: Wojna bez granic jako James Rhodes/War Machine
2019: Kapitan Marvel jako James Rhodes
2019: Avengers: Koniec gry jako James Rhodes/War Machine
2021: Falcon i Zimowy Żołnierz jako James Rhodes/War Machine
2021: Kosmiczny mecz: Nowa era jako AI-G Rhythm

Występy gościnne

1986: Fame jako Henry Lee
1986: Prawnicy z Miasta Aniołów jako Julian Tatoon
1987: Posterunek przy Hill Street jako Darius Milton
1987: The Bronx Zoo jako Carver
1988: Night Court jako Jack
1988: Hooperman jako on sam
1989–1990: Booker jako on sam
1990: China Beach jako Angel
1990: Bajer z Bel-Air jako Ice Tray
1992–1993: Hangin’ with Mr. Cooper jako Bennie
1995: Mad TV jako Perry
2000: Simpsonowie jako Brother Faith (głos)
2001: The Bernie Mac Show jako Kuzyn D
2018: Kacze opowieści jako Kaczor Donald z modulatorem głosu (głos)

Zdjęcia archiwalne

2005: Cinema mil jako on sam

Występy niewymienione w czołówce

2001: Godziny szczytu 2 jako Kenny

Przypisy

↑ Personalidade: Don Cheadle (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-02-18]. (port.).
↑ ^a ^b ^c Don Cheadle Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2017-01-12]. (ang.).
↑ ^a ^b Don Cheadle Actor, Director, Musician. TV Guide. [dostęp 2019-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-18)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Don Cheadle Biography – Facts, Birthday, Life Story. Biography.com. [dostęp 2019-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-19)]. (ang.).
↑ Don Cheadle. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2019-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-18)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Don Cheadle w bazie IMDb (ang.)
Don Cheadle w bazie Filmweb
Don Cheadle w bazie Notable Names Database (ang.)

[1] Personalidade: Don Cheadle (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-02-18]. (port.).

[fanpix.famousfix-2] Don Cheadle Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2017-01-12]. (ang.).

[tvguide-3] Don Cheadle Actor, Director, Musician. TV Guide. [dostęp 2019-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-18)]. (ang.).

[bio-4] Don Cheadle Biography – Facts, Birthday, Life Story. Biography.com. [dostęp 2019-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-19)]. (ang.).

[lortel-5] Don Cheadle. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2019-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-18)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

1960–1979	Dan Dailey (1969) Flip Wilson (1970) Carroll O’Connor (1971) Redd Foxx (1972) Jack Klugman (1973) Alan Alda (1974) Alan Alda (1975) Henry Winkler (1976) Ron Howard / Henry Winkler (1977) Robin Williams (1978) Alan Alda (1979)
1980–1999	Alan Alda (1980) Alan Alda (1981) Alan Alda (1982) John Ritter (1983) Bill Cosby (1984) Bill Cosby (1985) Bruce Willis (1986) Dabney Coleman (1987) Michael J. Fox / Judd Hirsch / Richard Mulligan (1988) Ted Danson (1989) Ted Danson (1990) Burt Reynolds (1991) John Goodman (1992) Jerry Seinfeld (1993) Tim Allen (1994) Kelsey Grammer (1995) John Lithgow (1996) Michael J. Fox (1997) Michael J. Fox (1998) Michael J. Fox (1999)
2000–2019	Kelsey Grammer (2000) Charlie Sheen (2001) Tony Shalhoub (2002) Ricky Gervais (2003) Jason Bateman (2004) Steve Carell (2005) Alec Baldwin (2006) David Duchovny (2007) Alec Baldwin (2008) Alec Baldwin (2009) Jim Parsons (2010) Matt LeBlanc (2011) Don Cheadle (2012) Andy Samberg (2013) Jeffrey Tambor (2014) Gael García Bernal (2015) Donald Glover (2016) Aziz Ansari (2017) Michael Douglas (2018) Ramy Youssef (2019)
2020–2039	Jason Sudeikis (2020) Jason Sudeikis (2021) Jeremy Allen White (2022) Jeremy Allen White (2023)

1970–1979	James Brolin (1970) Ed Asner (1971) James Brolin (1972) McLean Stevenson (1973) Harvey Korman (1974) Ed Asner / Tim Conway (1975) Ed Asner (1976) Nie przyznano (1977) Norman Fell (1978) Danny DeVito / Vic Tayback (1979)
1980–1999	Pat Harrington Jr. / Vic Tayback (1980) John Hillerman (1981) Lionel Stander (1982) Richard Kiley (1983) Paul LeMat (1984) Edward James Olmos (1985) Jan Niklas (1986) Rutger Hauer (1987) Barry Bostwick / John Gielgud (1988) Dean Stockwell (1989) Charles Durning (1990) Louis Gossett Jr. (1991) Maximilian Schell (1992) Beau Bridges (1993) Edward James Olmos (1994) Donald Sutherland (1995) Ian McKellen (1996) George C. Scott (1997) Don Cheadle / Gregory Peck (1998) Peter Fonda (1999)
2000–2019	Robert Downey Jr. (2000) Stanley Tucci (2001) Donald Sutherland (2002) Jeffrey Wright (2003) William Shatner (2004) Paul Newman (2005) Jeremy Irons (2006) Jeremy Piven (2007) Tom Wilkinson (2008) John Lithgow (2009) Chris Colfer (2010) Peter Dinklage (2011) Ed Harris (2012) Jon Voight (2013) Matt Bomer (2014) Christian Slater (2015) Hugh Laurie (2016) Alexander Skarsgård (2017) Ben Whishaw (2018) Stellan Skarsgård (2019)
2020–2039	John Boyega (2020) O Yeong-su (2021) Paul Walter Hauser / Tyler James Williams (2022) Matthew Macfadyen (2023)