Język lamaholot
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
180 tys. (2010) | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 3 środek szerszej komunikacji↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | slp | ||
| IETF | slp | ||
| Glottolog | lama1277 | ||
| Ethnologue | slp | ||
| BPS | 0153 1 | ||
| WALS | lmh | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język lamaholot, także solor – język austronezyjski używany w indonezyjskiej prowincji Małe Wyspy Sundajskie Wschodnie, m.in. na wyspie Flores oraz na wyspach Solor. Według danych z 2010 roku posługuje się nim 180 tys. osób[1].
Dzieli się na trzy dialekty (zespoły dialektów) – zachodni, środkowy i wschodni[2][3]. Jest silnie rozdrobniony wewnętrznie, tworzy złożoną sieć pomniejszych odmian, o różnym stopniu wzajemnej zrozumiałości – i zawiłej klasyfikacji[4][5]. Na podstawie analizy leksykostatystycznej G. Keraf (1978) wyróżnił 33 dialekty składające się na język lamaholot[5][6]; autorzy Ethnologue (wyd. 16) omówili je jako 11 języków[5].
Nie jest zbyt blisko spokrewniony z językami centralnego i zachodniego Flores. Bliższe związki łączą go z językami sika, kedang i alorskim[7]. Ten ostatni uchodzi czasem za dialekt lamaholot, niemniej są to zdecydowanie odrębne języki – dzielą jedynie 50–60% podstawowej leksyki, a lamaholot odróżnia się bogatą morfologią derywacyjną i fleksyjną[8]. Lamaholot nie przeszedł wielu zmian strukturalnych właściwych dla alorskiego[9].
Wykazuje pewne cechy języka mieszanego. Połowa jego słownictwa, w tym znaczna część leksyki podstawowej, nie wywodzi się ze rdzeni austronezyjskich[10][11]. Cechy strukturalne lamaholot i alorskiego sugerują, że ich prajęzyk znajdował się pod wpływem papuaskim[12].
Jest zagrożony wymarciem, gdyż występuje silna presja ze strony języka narodowego[13][14]. Dodatkowo odnotowano, że w okolicach miasta Larantuka został częściowo wyparty przez malajski Kupangu[15]. Według innych doniesień (2017) pozostaje w powszechnym użyciu, a ludność wysp Solor ma pozytywny stosunek do swojego języka. Niemniej zaobserwowano redukcję jego znaczenia społecznego i zanik elementów rodzimej leksyki. W wielu sferach życia, zwłaszcza w edukacji i sytuacjach formalnych, dominuje język indonezyjski. Częste są zjawiska przełączania i mieszania kodów (code switching i code mixing)[16].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Lamaholot, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-05-07] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-26] (ang.).
- ↑ Barnes 1984 ↓, s. 437.
- ↑ Kroon 2016 ↓, Map 1.2, s. 5.
- ↑ Kroon 2016 ↓, s. 4.
- ↑ a b c Nagaya 2012 ↓, s. 9.
- ↑ Keraf 1978 ↓.
- ↑ Nagaya 2012 ↓, s. 8.
- ↑ Klamer 2017 ↓, s. 6.
- ↑ Klamer 2012 ↓.
- ↑ Hanna Fricke, The mixed lexicon of Lamaholot [online], 11th International Austronesian and Papuan Languages and Linguistics Conference (APLL11), 13-15 June 2019, Leiden University, Universiteit Leiden, 2019, s. 11 [dostęp 2022-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-16] (ang.).
- ↑ Hanna Fricke: The Mixed Lexicon of Lamaholot (Austronesian): A Language with a Large Lexical Component of Unknown Origin. W: Marian Klamer, Francesca R. Moro (red.): Traces of Contact in the Lexicon: Austronesian and Papuan Studies. Leiden: Brill, 2023, s. 140–179, seria: Brill Studies in Language Contact and the Dynamics of Language 44. DOI: 10.1163/9789004529458_006. ISBN 978-90-04-52945-8. OCLC 1359048711. (ang.).
- ↑ Klamer 2012 ↓, s. 103.
- ↑ Kroon 2016 ↓, s. 1.
- ↑ Nagaya 2012 ↓, s. 14.
- ↑ Florey 2005 ↓, s. 53.
- ↑ Michels 2017 ↓, s. 10.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- R.H. Barnes: Lamaholot. W: Richard V. Weekes (red.): Muslim Peoples: Acehnese. Wyd. 2. T. 1. Westport: Greenwood Press, 1984, s. 436–441. ISBN 978-0-313-24639-5. OCLC 9970261. (ang.).
- Margaret Florey: Language shift and endangerment. W: Alexander Adelaar, Nikolaus P. Himmelmann (red.): The Austronesian languages of Asia and Madagascar. Abingdon–New York: Routledge, 2005, s. 43–64. DOI: 10.4324/9780203821121. ISBN 0-7007-1286-0. OCLC 53814161. (ang.).
- Gorys Keraf: Morfologi dialek Lamalera. Ende: Arnoldus, 1978. OCLC 63299466. (indonez.).
- Marian Klamer: Papuan-Austronesian language contact: Alorese from an areal perspective. W: Nicholas Evans, Marian Klamer (red.): Melanesian Languages on the Edge of Asia: Challenges for the 21st Century. Honolulu: University of Hawaiʻi Press, 2012, s. 72–108, seria: Language Documentation & Conservation Special Publication No. 5. ISBN 978-0-9856211-2-4. OCLC 8930533500. (ang.).
- Marian Klamer: The Alor-Pantar languages: Linguistic context, history and typology. W: Marian Klamer (red.): The Alor-Pantar languages: History and typology. Wyd. 2. Berlin: Language Science Press, 2017, s. 1–48, seria: Studies in Diversity Linguistics 3. DOI: 10.5281/ZENODO.569386. ISBN 978-3-944675-94-7. OCLC 1030820272. (ang.).
- Yosep Bisara Kroon: A grammar of Solor – Lamaholot: a language of Flores, Eastern Indonesia. School of Humanities, University of Adelaide, 2016. DOI: 10.4225/55/5823CD4C017F4. OCLC 1059115712. [dostęp 2023-04-10]. (ang.).
- Marc Michels: Western Lamaholot: A cross-dialectal grammar. Leiden University, 2017. [dostęp 2024-07-31]. (ang.).
- Naonori Nagaya: The Lamaholot Language of Eastern Indonesia. Rice University, 2012. OCLC 1031100272. [dostęp 2023-04-10]. (ang.).