Lampart (film)

Lampart
Il Gattopardo
	; Scena z filmu: Claudia Cardinale, Burt Lancaster i Alain Delon
Gatunek	dramat historyczny
Data premiery	1963
Kraj produkcji	Włochy; Francja
Czas trwania	od 161 do 205 min
Reżyseria	Luchino Visconti
Scenariusz	Giuseppe Tomasi di Lampedusa (powieść); Suso Cecchi D’Amico; Pasquale Festa Campanile; Enrico Medioli; Massimo Franciosa; oraz Luchino Visconti
Główne role	Burt Lancaster; Claudia Cardinale; Alain Delon
Muzyka	Nino Rota
Zdjęcia	Giuseppe Rotunno
Scenografia	Laudomia Hercolani; Giorgio Pes
Kostiumy	Piero Tosi
Montaż	Mario Serandrei
Produkcja	Giorgio Adriani; Enzo Provenzale
Wytwórnia	Titanus; S.N. Pathé Cinéma; S.G.C.
Dystrybucja	Titanus
	Nagrody
	1963: Złota Palma na 16. MFF w Cannes
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lampart (wł. Il Gattopardo) – włosko-francuski dramat historyczny z 1963 roku w reżyserii Luchino Viscontiego. Ekranizacja wydanej pięć lat wcześniej powieści Giuseppego Tomasiego di Lampedusy o tym samym tytule^[1]. Zdjęcia kręcono w Palermo i w Rzymie.

Fabuła

Film zachowuje wszystkie najważniejsze wątki powieści. Jego akcja rozgrywa się na Sycylii w latach 60. XIX wieku. Główną postacią Lamparta jest don Fabrizio Corbera, książę Salina (Burt Lancaster), głowa możnego sycylijskiego rodu, tytułowy Lampart. Na wyspie triumfują żołnierze Giuseppego Garibaldiego (zob. Wyprawa tysiąca), a arystokracja stopniowo podupada i traci wpływy^[2]. Salina próbuje znaleźć miejsce dla siebie i swojej rodziny w nowych, jednoczących się Włoszech. Zachodzące zmiany symbolizuje małżeństwo cynicznego i sprytnego siostrzeńca księcia, Tancrediego Falconeriego (Alain Delon), z pochodzącą z mieszczaństwa, acz bogatą i piękną Angeliką Sedarą (Claudia Cardinale).

Długość filmu waha się od 151 (wersja hiszpańska) do 205 minut (wersja premierowa). Najczęściej spotykaną jest jednak wersja 187 minutowa^[3].

Obsada

Burt Lancaster jako don Fabrizio Corbera, książę Salina
- Corrado Gaipa jako don Fabrizio Corbera, książę Salina (głos)
Claudia Cardinale jako Angelica Sedara
- Solvejg D’Assunta jako Angelica Sedara (głos)
Alain Delon jako Tancredi Falconeri
- Carlo Sabatini: Tancredi di Falconeri (głos)
Paolo Stoppa jako don Calogero Sedara
Rina Morelli jako księżna Maria Stella Salina
Romolo Valli jako ojciec Pirrone
Terence Hill^[4] jako książę Cavriaghi
- Franco Fabrizi jako książę Cavriaghi (głos)
Pierre Clémenti jako Francesco Paolo
Lucilla Morlacchi jako Concetta
Giuliano Gemma jako generał wojsk Garibaldiego
- Gianni Bonagura jako generał wojsk Garibaldiego (głos)
Ida Galli jako Carolina
Ottavia Piccolo jako Caterina
Carlo Valenzano jako Paolo
Brook Fuller jako mały książę
Anna Maria Bottini jako mademoiselle Dombreuil
- Isa Bellini jako mademoiselle Dombreuil (głos)
Olimpia Cavalli jako Mariannina
Rina De Liguoro jako księżna Presicce
Ivo Garrani jako pułkownik Pallavicino
Leslie French jako kawaler Chevalley
- Ferruccio De Ceresa jako kawaler Chevalley (głos)
Pierre Clémenti jako don Francesco Paolo di Salina
- Pino Colizzi jako don Francesco Paolo di Salina (głos)
Serge Reggiani jako don Francisco „Ciccio” Tumeo
- Lando Buzzanca jako don Francisco „Ciccio” Tumeo (głos)
Lou Castel jako gość
Tina Lattanzi jako kucharz
Marcella Rovena
Maurizio Merli
Halina Zalewska

Nagrody i wyróżnienia

Złota Palma na 16. MFF w Cannes (1963).
W roku 1995, z okazji stulecia narodzin kina, film znalazł się na watykańskiej liście 45 filmów fabularnych, które propagują szczególne wartości religijne, moralne lub artystyczne^[5]^[6].
W plebiscycie krytyków filmowych, zorganizowanym w 2012 r. przez czasopismo Brytyjskiego Instytutu Filmowego „Sight & Sound”, Lampart na 250 ocenianych filmów zajął 57. miejsce^[7].

Przypisy

↑ Giuseppe Tomasi di Lampedusa, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2015-07-14] (ang.).
↑ Norman Davies: Europa. Rozprawa historyka z historią. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1999, s. 876-877. ISBN 83-7006-883-9.
↑ The Leopard Blu-ray Burt Lancaster [online], dvdbeaver.com [dostęp 2017-11-24] (ang.).
↑ W napisach jako: Mario Girotti
↑ Niektóre ważne filmy czyli tzw. lista watykańska. kultura.wiara.pl. [dostęp 2010-05-01].
↑ usccb.org Film and Broadcasting –Vatican Best Films List (ang.)
↑ Critics’ Top 250 Films. [w:] Sight & Sound [on-line]. British Film Institute, 2012. [dostęp 2014-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-26)]. (ang.).

Bibliografia

Lampart w bazie IMDb (ang.)
Lampart w bazie Filmweb

[Britannica-1] Giuseppe Tomasi di Lampedusa, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2015-07-14] (ang.).

[2] Norman Davies: Europa. Rozprawa historyka z historią. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1999, s. 876-877. ISBN 83-7006-883-9.

[3] The Leopard Blu-ray Burt Lancaster [online], dvdbeaver.com [dostęp 2017-11-24] (ang.).

[4] W napisach jako: Mario Girotti

[5] Niektóre ważne filmy czyli tzw. lista watykańska. kultura.wiara.pl. [dostęp 2010-05-01].

[6] usccb.org Film and Broadcasting –Vatican Best Films List (ang.)

[7] Critics’ Top 250 Films. [w:] Sight & Sound [on-line]. British Film Institute, 2012. [dostęp 2014-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-26)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Lata 40.	Opętanie (1943) Dni chwały (1945) Ziemia drży (1948)
Lata 50.	Najpiękniejsza (1951) Jesteśmy kobietami (1953, segment) Zmysły (1954) Białe noce (1957)
Lata 60.	Rocco i jego bracia (1960) Boccaccio ’70 (1962, segment) Lampart (1963) Błędne gwiazdy Wielkiej Niedźwiedzicy (1965) Obcy (1967) Zmierzch bogów (1969)
Lata 70.	Tadzio (1970) Śmierć w Wenecji (1971) Ludwig (1972) Portret rodzinny we wnętrzu (1974) Niewinne (1976)

1939–1959	1939: Union Pacific 1946: Czerwone łąki / Ludzie bez skrzydeł / Maria Candelaria / Miasto na dole / Ostatnia szansa / Rzym, miasto otwarte / Skandal / Spotkanie / Stracony weekend / Symfonia pastoralna / Wielki przełom 1947: Antoni i Antonina / Dumbo / Krzyżowy ogień / Potępieńcy / Rewia na Broadwayu 1949: Trzeci człowiek 1951: Panna Julia / Cud w Mediolanie 1952: Otello / Nadziei za dwa grosze 1953: Cena strachu 1954: Wrota piekieł 1955: Marty 1956: Świat milczenia 1957: Przyjacielska perswazja 1958: Lecą żurawie 1959: Czarny Orfeusz
1960–1979	1960: Słodkie życie 1961: Tak długa nieobecność / Viridiana 1962: Ślubowanie 1963: Lampart 1964: Parasolki z Cherbourga 1965: Sposób na kobiety 1966: Kobieta i mężczyzna / Panie i panowie 1967: Powiększenie 1969: Jeżeli... 1970: MASH 1971: Posłaniec 1972: Klasa robotnicza idzie do raju / Sprawa Mattei 1973: Najemnik / Strach na wróble 1974: Rozmowa 1975: Kronika lat pożogi 1976: Taksówkarz 1977: We władzy ojca 1978: Drzewo na saboty 1979: Czas apokalipsy / Blaszany bębenek
1980–1999	1980: Cały ten zgiełk / Sobowtór 1981: Człowiek z żelaza 1982: Zaginiony / Droga 1983: Ballada o Narayamie 1984: Paryż, Teksas 1985: Ojciec w podróży służbowej 1986: Misja 1987: Pod słońcem szatana 1988: Pelle zwycięzca 1989: Seks, kłamstwa i kasety wideo 1990: Dzikość serca 1991: Barton Fink 1992: Dobre chęci 1993: Żegnaj, moja konkubino / Fortepian 1994: Pulp Fiction 1995: Underground 1996: Sekrety i kłamstwa 1997: Smak wiśni / Węgorz 1998: Wieczność i jeden dzień 1999: Rosetta
2000–2019	2000: Tańcząc w ciemnościach 2001: Pokój syna 2002: Pianista 2003: Słoń 2004: Fahrenheit 9/11 2005: Dziecko 2006: Wiatr buszujący w jęczmieniu 2007: 4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni 2008: Klasa 2009: Biała wstążka 2010: Wujek Boonmee, który potrafi przywołać swoje poprzednie wcielenia 2011: Drzewo życia 2012: Miłość 2013: Życie Adeli 2014: Zimowy sen 2015: Imigranci 2016: Ja, Daniel Blake 2017: The Square 2018: Złodziejaszki 2019: Parasite
od 2020	2021: Titane 2022: W trójkącie 2023: Anatomia upadku 2024: Anora

Fabuła

Obsada

Nagrody i wyróżnienia

Przypisy

Bibliografia

pFad - (p)hone/(F)rame/(a)nonymizer/(d)eclutterfier! Saves Data!