Nadżd
| |||
| Państwa | |||
|---|---|---|---|
| Stolica | |||
| Ważniejsze miejscowości | |||
Położenie na mapie Region Nadżd na mapie Arabii Saudyjskiej | |||
Nadżd (arab. نجد, Naǧd) – kraina historyczna i region geograficzny, obejmująca swym zasięgiem środkową część Arabii Saudyjskiej, leży na pustynnym płaskowyżu (średnia wysokość 610–914 m n.p.m.) podzielonym pasmami gór Dżabal Tuwajk i Dżabal Szammar. Główne miasta to: Rijad – stolica Arabii Saudyjskiej, Ha’il i Burajda.
Geografia
[edytuj | edytuj kod]Nadżd zajmuje środkową część Arabii Saudyjskiej[1]. Jest to pustynny płaskowyż (średnia wysokość 610–914 m n.p.m.[2] – od ok. 1500 m na zachodzie do ok. 600 m na wschodzie[3]), opadający z zachodu na wschód, ograniczony od zachodu masywem gór zrębowych Dżabal al-Hidżaz a od północy, wschodu i południa pustyniami piaszczystymi: Wielkim Nefudem, Małym Nefudem i Ar-Rab al-Chali[1][3]. Nadżd podzielony jest pasmami gór Dżabal Tuwajk, Dżabal Szammar i Al-Dżubajl i pocięty siecią suchych dolin wadi[3]. Nie ma tu rzek stałych[3].
Region jest słabo zaludniony, ludność skupia się w oazach wzdłuż przecinającego region pasma Dżabal Tuwajk i płaskowyżu Al-Uruma, m.in. w Al-Chardż, Al-Kasim i Dżabal Szammar[1]. Koczowniczo hodowane są owce, kozy, wielbłądy i konie[3]. W oazach uprawiana jest pszenica, jęczmień, sorgo, palmy daktylowej i drzewa cytrusowe[3].
Główne miasta na płaskowyżu to: Rijad – stolica Arabii Saudyjskiej[2], Ha’il i Burajda[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Do połowy XVIII w. Nadżd pozostawał w strefach wpływu rywalizujących ze sobą plemion[1]. Następnie stał się kolebką wahhabizmu – radykalnego, reformatorskiego prądu islamu sunnickiego stworzonego przez Muhammada ibn Abd al-Wahhaba (1703–1792)[1]. Abd al-Wahhab zaczął nauczać ok. 1740 roku w oazie Hurajmila a w 1744 roku przybył do miasta Ad-Dirijja, gdzie znalazł wsparcie emira Muhammada ibn Su’uda – założyciela dynastii Saudów[4] i pierwszego państwa wahhabitów w Nadżdzie[5]. Odtąd wahhabizm był ściśle związany z polityczną działalnością Saudów[4]. Pod koniec XVIII w. Saudowie wraz z wahhabitami podporządkowali sobie cały obszar Nadżdu, najechali święte miasto szyitów – Karbalę oraz zajęli Mekkę i Medynę w zachodniej Arabii[4]. Osmanowie położyli kres pierwszemu państwu wahhabitów w 1818 roku[4].
Wahhabizm odżył w okresie drugiego państwa saudyjskiego za panowania Fajsala (1785–1865) i umocnił się po utworzeniu przez Abd al-Aziza ibn Su’uda (1880–1953) Arabii Saudyjskiej[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Najd, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-07-29] (ang.).
- ↑ a b Hunt Janin, Margaret Besheer: Saudi Arabia. Marshall Cavendish, 2003, s. 9. ISBN 978-0-7614-1666-1. [dostęp 2017-07-29]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Nadżd, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-07-29].
- ↑ a b c d e Wahhabi, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-07-29] (ang.).
- ↑ Arabia Saudyjska. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-07-29].