Machu Pikchu
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| Machu Pikchu | |||
| Mama llaqta |  Piruw
| ||
| Tinkurachina siwikuna | 13°09′47″S, 72°32′44″O | ||
| Laya | Yachay tarpuy / Sallqa pacha | ||
| Akllanasqa watapi | 1983 | ||
| Kritiryukuna | i, iii, vii, ix | ||
| Llika tiyanan | |||
| Machu Pikchu (Wayna Pikchumanta rikusqa) | |||
 | |||
Machu Pikchu icha Machupíkchu [1] icha Patallaqta[2] nisqaqa (QSHKS qillqaypi: Machu Piqchu icha Machu Pijchu), Piruwpi, Qusqu suyupi kaq mawk'a llaqtam, Inkakunap qhipaq pukaranmi karqan.
Hacha hacha sumaqkay rankachikuqyuq, Machupíkchu pukara [3] tiyaykan hatikasa Qosqo chawpi Antikunapi. Kaykan 2.430 t. q. s. h. [4]. Qusqu (Qosqo) [5] llaqtamantaqa 70 km. [6] karum.
Manam hayk'appas Ispañamanta awqakuna chay llaqtata tarirqaptinku, chinkaykurqan. 1911 watapi USA-manta wiñay kawsay yachaqmi, Hiram Bingham, tarirqan; llapan Pacha runakuna musyananpaq. Kunanqa tukuy tiksi muyumanta Piruwman hamuykuq karu puriqkunap lliwmanta aswan watukusqanmi llaqta.
1986 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan.
2007 watapi 7 ñiqin anta situwa killapi p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Machu Pikchutaqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan.
Saywitukuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]-
Piruwpi tiyay -
Machu Pikchup saywitun -
Willkamayu qhichwapi tiyay
Kaypipas qhaway
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu
- Wayna Pikchu
- Inka
- Pachakutiq Inka Yupanki
- Wayna Pikchu
- Chuqik'iraw
- Willkamayu
- Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna
Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Piruw):
- Naska siq'ikuna
- Wantar Chawin
- Muchik
- Lima (Mawk'a llaqta)
- Ariqipa (Mawk'a llaqta)
- Karal
- Chan Chan
Pukyukuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- ↑ Lira y Mejía: Diccionario quechua -castellano (2008) URP, Lima.
- ↑ «Machu Picchu se llamaba Patallaqta: Una historiadora basa en un documento del siglo XVI el descubrimiento del primer nombre de la ciudad inca», El País, 2012-03-19.
- ↑ Escritura de Mario Mejía en Diccionario quechua castellano ISBN 978-9972-236-70-9
- ↑ Tatkikuna qucha s'iqin hananpi.
- ↑ Qheswa-español-qheswa / Simi taqe; Qosqo - Perú, 1995
- ↑ 1 km = huk waranqa tatkikuna
Hawa t'inkikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Machu Pikchu.
