Norga

Norgga gonagasriika Kongeriket Norge Kongeriket Noreg
Leavga	Vearjogovva
Kárta
Stáhtahápmi	Vuođđolágalaš monarkiija
Gonagas	Harald V
Stáhtaministtar	Jonas Gahr Støre
Oaivegávpot	Oslo
Viidodat	385 207 km²
Olmmošlohku	5 550 203(2024)
– ássečoahkkisvuohta	14,4/km²
Virggálaš gielat	girjedárogiella, sámegielat, ođđadárogiella, dárogiella
Valuhta	Norgga ruvdno (NOK)
BÁB	276 400 millejovnna USD
HDI	0,966
Áigi	UTC+1
– geasseáigi	UTC+2
Nationálabeaivi	miessemánu 17.
Nationálalávlla	«Ja, vi elsker dette landet»
Interneahtta-TLD	.no

Norga dahjege Norgga gonagasriika (girjedárogillii Kongeriket Norge, ođđadárogillii Kongeriket Noreg) lea gonagasriika Davvi-Eurohpás. Stáhta gullá Davviriikkaide ja Skandináviai. Norggas lea eananrádji nuortan Ruoŧain, lullin Suomain ja Finnmárkku nuortaoasis maid Ruoššain. Norga lea Davviriikkaid goalmmádin stuorámus stáhta viidodaga ektui ja njealjádin stuorámus olmmošlogu ektui. Norga vuođđuduvvui guovtte álbmoga guvlui, dáža ja sámi álbmoga. Norgii gullet maid Svalbárda, Jan Mayen ja Bjørnøya. Riikka oaivegávpot ja stuorámus gávpot lea Oslo.

Geografiija

Norgga kárta

Norggas oarjin lea Norggamearra, lullin Skagerrak ja davvin Barentsmearra. Norgga oaivegávpot lea Oslo ja eará stuorra gávpogat leat Bergen, Trondheim, Stavanger, Kristiansand ja Romsa.

Norgga viidodat lea 323 802 km². Várit leat váldooassi viidodagas. Norgga alimus várri lea Galdhøpiggen.

Historjá

Norga historjá ovtta riikan álggii sullii 100 jagi dássái, vaikko dálá Norgga guovllus lea orron olbmot juo guhká; muhtin báikkiin juo jiekŋaáiggi nohkama rájes. Go Norggas leat ollu várit ja vuonat leat leamaš ollu unna olmmošjovkkožat ja olbmot eai leat sáhttán johtit ollu.

Politihkka

Stuorradiggi

Norgga lea vuođđolágalaš monarkiija ja dien jođiheaddji lea gonagas. Dálá gonagas lea Harald V. Politihkalaš váldi gonagasas ii leat. Stuorámus váldi lea Stuorradikkis (dárogillii Stortinget).

Hálddahuslaš juohkin

Fylkkat

Norga lea hálddahuslaččat juhkkojuvvon 11 fylkii.

Dás lea listu fylkkain:

• Romsa ja Finnmárku
• Nordlánda
• Trøndelága
• Møre ja Romsdal
• Vestlánda
• Rogalánda
• Agder
• Vestfolda ja Telemárku
• Viken
• Innlandet
• Oslo

Gielddat ja gávpogat

Norgga dálá gielddahálddahusa ovttadat lea gielda dahje suohkan (dárogillii kommune). Norggas leat dál (2020) 356 gieldda.

Ekonomiija

Norgga valuhta lea Norgga ruvdno, mii juhkkojuvvo 100 evrii.

Norgga ekonomiija váldooassi vuođđuduvvá olje- ja gássabuvttadeapmái ja guollebivdái.

Veahkadat

Golggotmánus 2019 Norggas ledje 5,3 miljovnna ássi. Jagis 2007 94,4 ássiin ledje norgalaččat, geaidda rehkenastojuvvojit mielde maiddái Norgga sullii 60 000 sápmelačča.

Kultuvra

Norgga leavga

Dážaid nationála symbolat leat leavga, nationáladreassa ja nationálabeaivi. Máŋgasiin lea iežas guovllu nationáladreassa ja Norgga leavga.

Unesco máilmmiárbelistu

UNESCO máilmmiárbelisttus leat Norggas čuovvovaš gávcci máilmmiárbesaji.

• 
  Bergena Bryggen (1979)
• 
  Urnesa stáhpegirku (1979)
• 
  Plassje báktegávpot ja Circumferensa (1980)
• 
  Álttá báktedáidda (1985)
• 
  Nordlándda Vegasullot (2004)
• 
  Struve meridiánadávgi (2005)
• 
  Geirangervuotna Møre ja Romsdalas (2005)
• 
  Nærøyvuotna Sogn ja Fjordanes (2005)
• 
  Rjukan–Notodden industriijaguovlu (2015)

Geahča maid

• Máilmme riikkat
• Norgga gielddat
• Norgga fylkkat

Do not click any button if you do not speak Sami!

---

Dát artihkal lea okta Sámegiel Wikipedia deháleamos artihkkaliin, ja danne mii sihtat Du árvvoštallat dan. Deaddil dan boalu mii čájeha du oaivila artihkkala birra.

Hui buorre  Oalle buorre  Oalle heittot  Hui heittot 

Eurohpá riikkat Albánia • Andorra • Belgia • Bosnia ja Hercegovina • Bulgária • Čeahkka • Davvi-Makedonia • Dánmárku • Duiska • Durka • Estteeana • Frankriika • Georgia • Greika • Irlánda • Islánda • Itália • Kroatia • Kypros • Latvia • Liechtenstein • Lietuva • Luxemburg • Malta • Moldova • Monaco • Montenegro • Norga • Nuortariika • Ovttastuvvan gonagasriika • Polska • Portugal • Románia • Ruošša • Ruoŧŧa • San Marino • Serbia • Slovakia • Slovenia • Spánia • Suopma • Sveica • Ukraina • Ungára • Vatikána • Vilges-Ruošša • Vuolleeatnamat

Davvi-Atlántta bealustušlihttu (NATO) Albánia • Amerihká ovttastuvvan stáhtat • Belgia • Bulgária • Čeahkka • Davvi-Makedonia • Dánmárku • Duiska • Durka • Estteeana • Frankriika • Greika/Hellas • Islánda • Itália • Kanáda • Kroatia • Latvia • Lietuva • Luxemburg • Montenegro • Norga • Ovttastuvvan gonagasriika • Polska • Portugal • Románia • Slovakia • Slovenia • Spánia • Ungára • Vuolleeatnamat