Livkkáreh
| Livkkáreh Muscicapidae (Fleming, 1822) |
|
|---|---|
 |
|
Tieđâlâš luokittâllâm |
|
| Doomeen | Sellâvááimusliih Eucarya |
| Kodde | Elleekodde Animalia |
| Uáiviráiđu | Savosuonâsiih Chordata |
| Vyeliráiđu | Čielgitávtáliih Vertebrata |
| Luokka | Lodeh Aves |
| Lahko | Varbuslodeh Passeriformes |
Livkkáreh (Muscicapidae, suomâkielân siepot) lii varbusluudij hiäimu, moos kuleh 58 suuhhâd já 306 šlaaijâd.[1]
Aanaar kuávlu šlaajah
[mute | mute käldee]Aainâs-uv käävci livkkáršlaaijâd láá meiddei Aanaar kuávlu šlaajah. Toh láá:
- Čuovjispoođâs (suom. sinipyrstö)
- Keđgirástágâš (suom. kivitasku)
- Kiirjâgloddááš (suom. kirjosieppo)
- Kielâviälgu (suom. sinirinta)
- Kuávsuilodde (suom. punarinta)
- Leibiloddááš (suom. leppälintu)
- Miestârástágâš (suom. pensastasku)
- Ränislivkkár (suom. harmaasieppo)
Ränislivkkár já kiirjâgloddááš láá kuohtuuh viehâ táváliih pessimlodeh Aanaar pirrâsijn.[2]
Nomâttâsah
[mute | mute käldee]Livkkárij almosnommâ lii valdum lovnân pajekiel noomâst livkkár. Táválâšvuođâst huolâhánnáá tai nommâ lii kuittâg šoddâm esken tai aigij. Kiirjâgloddáá nommâ lii šoddâm ton ohtâvuođâst, ko biologia oppâkirjeh jurgâluvvojii anarâškielân, já taan šlaajân tarbâšui nommâ. Eidu ton muddoost ep lam vala keččâm loddenomâttâsâid toin čolmijn, et ubâ suuhân ličij pyeri adeliđ siämmááloppâsâš noomâ. Taat loddenomâttâs rahtui talle tuš ovtâskâs nommân, já tagarin tot lii pááccám kielân eidu biologia oppâkirjij peht. Ränislivkkár lii finnim nommâs maŋeláá, esken systemaatlâš loddenommâpargo ääigi. Taat nommâ lii uássin jurgâluslovnâ suomâkielâst já uássin pajekielâst.[2]
Álguálgulávt kiirjâgloddááš lii lamaš čuovjis siähálâsmeecij ässee. Ko majemui aigij loddekuáđáážij falâldâh lii lasanâm, tot lii asâškuáttám meiddei kuácceevuovdijn já tuodârrođoin. Nuuvtpa šiev kuáđáá kavnum lii-uv tääl toos tehálub pessimkriiteer ko tiätulágán mecci. Lode aassâmpirrâs muttuumáin lii čielgiimist, mondiet taan šlaajâst ij ovdil lah lamaš nommâ. Ränislivkkár vist lii häämis peeleest räänis, ige tot ennuv láávlugin nuuvt et ij lah komme, jis tot lii pááccám nomâttáá. Kiirjâgloddááš lii taggaar lodde, mii táválávt finnee eidu tom kuáđáá ko haalijd: jis pyeidicissááš lâš monnim jo monijdis ton kuáđáážân, moos kiirjâgloddááš-uv lii mielâstum, te ij tot maiden häittid: ijhân mihheen eesti kiirjâgloddáá monniimist jieijâs moonijd veikâ toos oolâ![2]
Kielâviälgust, mii muččâdvuođâs já mučis lávlumis tiet lii ain kiddim huámášume, lii puáris nommâ. ILWB addel kielâviälgun noomâ loddeäđijâš, mii Nordlingist lii lamaš leibiloddáá nommân (eres varianteh loddärrijâš já loddeđjigâš). Puáris noomâs lii siäiluttâm meiddei keđgirástágâš.[3]
Puáris kielâst ij lah kavnum nommâ čuávuváid luddijd: kuávsuilodde já čuovjispoođâš. Taah šlaajah láá Aanaar kuávlust härvinâšah, já tondiet toh láá esken tai ivij uážžum noomâs. Taah noomah láá jurgâlusloovnah suomâ- já orjâlâškielâst.[3]
Fáádást eres soojijn
[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Livkkáreh.
Käldeeh
[mute | mute käldee]- ↑ Maailman lintujen suomenkieliset nimet web.archive.org. 22.2.2018. BirdLife Suomâ. Čujottum 21.2.2023. (suomâkielân)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Olthuis, Márjá-Liisá: Livkkáreh. Anarâš-kalender 2006, 2006. Anarâškielâ servi ry.
- ↑ 3,0 3,1 Olthuis, Márjá-Liisá: Rástágááh. Anarâš-kalender 2006, 2006. Anarâškielâ servi ry.