Esteret

Struktura e formulës së përgjithshme

Esteret janë komponime kimike dhe që mund të jenë derivate të ujit ose të alkooleve.

Esteret

Esteret janë përbërje kimike që përftohen nga reagimi i një oskiacidi me një përbërje hidroksile si një alkool ose fenol. Esteret janë në përgjithësi te prejardhur nga një acid inorganik ose acid organik ku te paktën një grup OH (hidroksil) zëvendësohet nga një grup alkil –O-, dhe në shumicën e rasteve nga acidet karboksilike dhe alkoolet. Pra, esteret formohen duke kondensuar një acid me një alkool.

Esteret janë te kudogjendura. Me natyrisht yndyrat dhe vajrat janë acidet yndyror estere te glicerolit. Esteret me peshe te ulet molekulare përdorën përgjithësisht si aroma dhe gjenden në vajra esenciale dhe feromone. Fosfoesteret formojnë shtyllën e molekulës ADN. Esteret nitrat, si nitroglicerina, njihen për karakteristikat e tyre shpërthyese, ndërsa poliesteret janë plastike te rëndësishëm, me monomeret te lidhur nga pjesët e esterit.

Të gjitha esteret të cilat përbëhen prej radikaleve të njëjta quhen estere të thjeshta. Esteret që përbëhen prej radikalëve të përzier quhen estere të përbëra.emri sistematik i një esteri formohet nga emri i acidit,kusene vend te prapasheses "oik"shtohet prapashtesa "oat"dhe pas kesaj emri i radikalit te alkoolit perkates.

Përdorimet e Estereve

Esteret janë te përhapur gjerësisht në natyre. Ata ndodhin në mënyre natyrale tek bimët dhe kafshët. Esteret e vegjël, në kombinim me përbërje te tjera te paqëndrueshme (volatile), prodhojnë aromën e këndshme te frutave. Në përgjithësi, një simfoni e përbërjeve kimike është e përgjegjshme për aromat specifike te frutave. Gjithsesi, shpesh vetëm një përbërje luan rolin kryesor. Për shembull, një arome e një ananasi artificial përmban me shumë se 20 përbërës por butirati i etilit është komponenti me I madh që është përgjegjës për aromën dhe shijen e ananasit. Është e jashtëzakonshme se si mund te merren shumë aroma dhe shije te ndryshme vetëm duke ndryshuar numrin e karboneve dhe hidrogjeneve (grupet R) tek esteri.

Disa estere luajnë rolin kryesore në komunikimin e insekteve. Acetati izoamil, komponenti kryesor i aromës se babanes, është gjithashtu feromoni alarm për bletat. (Z)-6-dodecen-4-olide, një ester rrethor, është “parfumi shoqëror” për drerin. Esteret rrethore (te quajtura laktone) gjenden gjithashtu në sekretimin vajor helmues te termiteve.

Esteret gjithashtu kane një rol sinjifikant në aplikimet e jetës se përditshme. Pleksiglasi është një material plastik i ngurte dhe transparent i ndërtuar nga një zinxhir i gjate esteresh. Dakroni, një fibër e përdorur për fabrikat, është një poliester ("shumë estere").Për shkak te eres se mir esteret përdoren për perfitimin e parfumeve,sapuneve,ne industrine ushqimore etj.