Alkuna
Alkuna hartina hidrokarbon nu mibanda paling saeutik hiji beungkeut rangkep tilu antara atom-atom karbonna. Sacara tradisional alkuna dipikawanoh salaku asetilén, najan ngaran asetilén ogé dipaké pikeun nujul sacara husus ka anggota nu pangbasajanna, nyaéta étuna.
Pasipatan fisik
[édit | édit sumber]Béda ti alkana, alkuna teu stabil jeung réaktif pisan. Watek ieu nu jadi sabab leuwih panasna seuneu asetilén nu sok dipaké matri.
Conto
[édit | édit sumber]Alkuna pangbasajanna nyaéta étuna (asetilén):
Réaksi
[édit | édit sumber]- Réaksi Diels-Alder
- Réaksi Diels-Alder Piron → spésiés aromatik
- Réaksi alkuna-azida → Triazol
- énédiuna (alkuna - alkéna - alkuna) → aromatik (siklisasi Bergman)
Alkuna terminal
[édit | édit sumber]- alkuna terminal + basa kuat → anion alkuna terminal
- anion alkuna terminal + métil atawa alkil halida primér → beungkeut karbon-karbon anyar
- anion alkuna terminal + keton → sanyawa adisi karbonil tétrahédral (alkoksida)
- alkoksida + cai asam → hidroksialkuna
- alkuna terminal + dialkilboran + hidrogén peroksida → aldehida