Baskça
| Baskça | |
|---|---|
| Euskara | |
| Ana dili olanlar | İspanya, Fransa |
| Konuşan sayısı | 751.000 (2016)[1] Fransızca |
| Dil ailesi | Proto Baskça
|
| Yazı sistemi | Latin |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | eu |
| ISO 639-2 | baq |
| ISO 639-3 | eus |
Baskça (euskara), Baskların konuştuğu izole dil. Baskça, dil bilimcileri tarafından Hint-Avrupa dilleri Avrupa'ya yayılmadan önce Avrupa'da konuşulan dillerden arta kalan biri olarak kabul edilir.[2] Bu sebepten bu dilin dünyada konuşulan başka hiçbir dille yakından akraba olmayan çok eski bir dil olduğu düşünülür. Hint-Avrupalılar buraya gelmeden önce çok geniş bir bölgede, tüm İber yarımadasında (İspanya ve Fransa) ve Gaskonya/Akitanya bölgesinde (Güneybatı Fransa), konuşulmakta idi.[2]
Köken
[değiştir | kaynağı değiştir] | Bu maddenin doğruluğu sorgulanmalı. |
Sınıflandırması bir sorun oluşturan Baskça bu yüzden izole dil konumunda bulunan Baskçanın kökenine ve ilişkili olabileceği diller konusunda bazı görüşler vardır. Son yapılan birçok araştırmaya göre Gürcü diliyle büyük bağlantıları bulunmuştur. Gürcü dilinden gelmiş olabileceği de bu şekilde kanıtlanmıştır. Kendilerini Gürcistan'dan göçen halk olarak tanımlayan Baskları tanıyan tek ülke de Gürcistan'dır.
Bir diğer araştırma da Baskça ile dünya üzerinde konuşulan bazı diller arasındaki fonetik ilişkinin ve yakınlığın belirlenmesidir. Bu araştırma sonucunda Baskçanın fonetik olarak Avrupa kıtasında yaygın Hint-Avrupa dil ailesinden daha çok diğer dillere benzediği sonucuna ulaşılmıştır.
Fonetik açıdan Baskça "0" ise diğer dillerin ona uzaklığı şu şekildedir.[3]
|
Dil Bilgisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Baskça, tek heceli diller grubunda yer alır.
Baskça Bazı Kelimeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Evet: Bai
Hayır: Ez
Merhaba!: Kaixo!
Hosçakal!: Agur!/Aio!
Görüşmek üzere!: Ikusi arte!
Teşekkürler!: Eskerrik asko!
Swadesh listesinden örnek Baskça sözcükler:
Ben: ni
Sen: hi, zu
O: hura, bera
Biz: gu
Siz: zuek
Onlar: haiek
Bu: hau
Şu: hori, hura
Bura(da/sı): hemen, hon-
Ora(da/sı): hor, han
...
Sorular n'li:
Kim: nor
Ne: zer
Nerede: non
Ne zaman: noiz
Nasıl: nola
...
Bir: bat
İki: bi
Üç: hiru
Dört: lau
Beş: bost
...
Ağır: astun
Küçük: txiki (okunuş: çiki)
Kadın: emakume
Erkek: gizon
Kişi: gizaki
Çocuk: haur, ume, sein
Anne: ama
Baba: aita
...
Kuş: txori (okunuş: çori)
Köpek: txakur (okunuş: çakur)
Yumurta: arrautza
...
Deri: larru
Kulak: belarri
Göz: begi
Burun: sudur
Ağız: aho
Diş: hortz (okunuş: horş), hagin
Dil: mihi
Tırnak: azkazal
Ayak: oin
...
Gör-/Gözle-(mek): ikusi-
İşit-(mek): entzun- (okunuş: enşun)
Öl-(mek): hil-
Öldür-(mek): erahil-
...
Beyaz: zuri
Siyah: beltza
Kırmızı: gorri
Yeşil: berde, orlegi
Sarı: hori
Yıl: urte
Gece: gau
Gün: egun
...
-de eki: -n, -an, -ean, -etan
-lı/li eki: -ekin, -arekin
ve: eta, ta
eğer: ba, baldin ba
çünkü: -elako, bait-
Baskça'nın Konuşulduğu Coğrafyalar
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Basque Country in Spain and France -
Baskça lehçelerinin konuşulduğu bölgeler -
Baskçanın, 1000-2000 yılları arasında konuşulduğu coğrafya
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 21 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2018.
- ^ a b Anderson, Stephen R. (2012). Languages : a very short introduction (1. bas.). Oxford, B.K.: Oxford University Press. ISBN 978-0199590599.
- ^ Tambovtsev Y. Phonological similarity between Basque and other world languages based on the frequency of occurrence of certain typological consonantal features Novosibirsk Pedagogical University 11 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
