Bosaj
Bosaj veya bosajlı taş, bir binaya yerleştirilen, binadan dışarı doğru farklı boyut ve şekillerde çıkıntı yapan ve daha sonra dekoratif pervazlara, başlıklara, kollara vb. oyulacak olan kesilmemiş taştır. Bu taşlar, duvara hem estetik bir görünüm kazandırır hem de yapısal olarak duvara güç ve dayanıklılık sağlar.
Bosaj, taş duvarlarda kullanılan bir süsleme tekniğidir. Taşların dış yüzeyleri farklı şekillerde işlenerek duvara derinlik ve hareketlilik kazandırılır. Ayrıca çıkıntılar, girintiler veya birleşim yerlerinde bırakılan kanallar nedeniyle binanın yüzeyinin dışına doğru ilerliyormuş gibi görünen taşlardan oluşan rustik bir çalışmadır; esas olarak binaların köşelerinde kullanılır ve rustik quoins olarak adlandırılır. Boşluk veya girinti yuvarlak, kare, yivli, eğimli, baklava şeklinde olabilir veya bir ayna veya listeyle çevrelenmiş olabilir.[1]
Bosajın türleri, taşların çıkıntısının büyüklüğü, şekli ve işlenme derecesine göre değişir. Örneğin, rustik bosajda taşlar kaba işlenirken, pahlı dışbükey bosajda ise taşların köşeleri açılı kesilir. Bosaj, hem estetik bir görünüm sağlar hem de yapıya dayanıklılık kazandırır. Antik Yunan ve Roma mimarisinde sıkça kullanılan bosaj, özellikle sur, istinat duvarı ve tümülüs gibi yapılarda görülür.[2]
Uygulama amacı
[değiştir | kaynağı değiştir]Estetik Görünüm: Bosajlı duvarlar, özellikle tarihi ve doğal taş yapılarda sıkça kullanılır. Duvara hareketlilik ve derinlik katarak daha zengin bir görünüm sağlar.
Yapısal Güç: Bosajlı duvarlar, özellikle dış cephelerde, binanın rüzgar ve diğer dış etkenlere karşı daha dayanıklı olmasını sağlar. Taşların birbirine kenetlenmesi, duvarın bütünlüğünü güçlendirir.
Isı Yalıtımı: Bosajlı duvarlar, taşların arasında oluşan boşluklar sayesinde daha iyi bir ısı yalıtımı sağlar. Bu da binanın iç sıcaklığının daha stabil olmasına yardımcı olur.
Kullanım alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihi Yapılar: Özellikle orta çağ ve rönesans dönemi yapılarında sıkça kullanılır. Kaleler, kiliseler, köprüler gibi yapılarda sıkça görülür.
Modern Yapılar: Günümüzde de doğal taşların popüler olmasıyla birlikte, modern yapılarda da estetik bir detay olarak kullanılır.
Bahçe Duvarları: Bahçelerde doğal taş duvarlar oluşturulurken sıkça tercih edilir.
Bosajlı taş işçiliği veya Bosajlı duvar örgüsü
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çıkıntılı Kvadrat Taş: Bu taşların dış yüzeyinde bir kabartı (buckel) bulunur ve bu kabartının etrafı düz bir yüzey ile çevrelenir.
- Yastık Taş: Bu taşların çıkıntılı yüzeyi daha düz ve yastık şeklindedir.
- Elmas Taş: Bu taşların ön yüzü piramidal bir şekle sahiptir, yani çok yüzlüdür.
- Çok Yüzlü Duvar: Bu durumda, tamamlanan duvar üzerindeki bosajlar özel olarak yontularak çok yüzlü bir görünüm elde edilir.
- Bosaj örnekleri
-
Sinap Kalesi'nin bosajlı taş ile örülmüş duvarları -
Bosajlı taşlarla örülmüş bir duvar örgüsüne sahip La Tur Kalesi'nin köşesi. -
Duvar köşesi
Cagliatscha Kalesi -
Rustik döşeme. Strozzi Sarayı, Floransa -
Elmas taş bloklu devasa pilasterler. Katanya Üniversitesi -
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Patron (mimari)
- Fransa'da Bossage (mimari)
- Mimarlık sözlüğü
- Kaldırma patronu
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Richard Taylor, AIA (10 Nisan 2007). "Q & A about "heifunon."". All Experts, owned by About.com. 12 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2008.
- ^ "Bosaj haberi". Arkeolojik Haber. 16 Aralık 2017. 4 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2024.