Hamburg
| Hamburg | |
|---|---|
Hür ve Hansa Şehri Hamburg | |
 Bayrak  Arma | |
 | |
| Ülke |  Almanya |
| Başkent | Hamburg |
| İdare | |
| • Başkan | Peter Tschentscher (SPD) |
| Yüzölçümü | |
| • Şehir | 755 km² |
| Rakım | 38 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Şehir | 1.845,229 |
| • Yoğunluk | 2,400/km² |
| • Kent | 2,484,800 |
| • Metropol | 5,107,429 |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYS) |
| Posta kodu | 20095-21149, 22041-22769, 27499 (Neuwerk Adası) |
| Alan kodları | 040, 04721 (Neuwerk Adası) |
| Resmî kodu | 05111000 |
| Plaka kodu | HH |
Resmî site hamburg.de | |
Hamburg, resmî adıyla Hür Hansa Şehri Hamburg,[1] Almanya'nın ikinci büyük şehri olup kendi başına ayrı bir eyaleti oluşturur. Aynı zamanda Avrupa Birliği'ndeki en büyük 6. metropoldür. Almanya'nın Dünya'ya açılan kapısı da denilen bu şehir, Almanya'nın en büyük limanına da sahiptir. Rotterdam'dan sonra Avrupa'nın en büyük ikinci limanı olup Dünya'da da 9. sıradadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Şehir, adını İmparator Şarlman'ın MS 808 yılında yaptırdığı kaleden almaktadır. Alster ve Elbe nehirlerinin arasındaki bataklıktaki kayalık bir bölgede inşa edilen kale, Slav akınlarına karşı kurulmuştur. Hammaburg adındaki kalenin ismindeki burg kelimesi kale manasındadır. Hamma kelimesinin anlamı ise "hamme" kelimesinden gelmekte olup bataklık içindeki ağaçlık tepe, ağaçlık gibi anlamlara gelmektedir. Konumu Alster ile Bille arasında Petrikirche adındaki kilisenin güneyindedir.
Nazi Almanyası döneminde Hamburg, 1934 yılından itibaren 1945 yılına kadar bir Gau idi. II. Dünya Savaşı sırasında Hamburg'un liman alanları harap edilerek Müttefik hava akınlarına uğradı ve yangın bombalarıyla tahrip edilen şehirlerdendir. Bu yoğun nüfuslu işçi sınıfının yaşadığı ilçelerde alevler içinde can veren binlerce insanlar gibi bir sonucu olarak dramatik bir demografik değişimi yaşadı. II. Dünya Savaşı sırasında 23 Temmuz 1944 tarihinde İngiltere ve Kanada uçakları geceleri, ABD uçakları da gündüzleri Hamburg'u bombaladı. Kasım'da operasyon bittiğinde 9.000 ton patlayıcı atılmış, 30.000'den fazla insan ölmüş ve 280.000 bina yıkılmıştır. RAF tarafından Gomora Operasyonu kod adı ile en az 42.600 sivil öldü. Ölenlerin kesin sayısı bilinmemektedir. 1 milyon sivil baskınlar sonrasında tahliye edildi. 42.900 ölen insandan az olmamakla beraber savaş sonunda salgın hastalıklar nedeniyle Neuengamme toplama kampı (bataklıklar içinde şehrin dışında 25 km uzaklıkta bir yer) ve tahliye gemilerinin bombardımanı sırasında yok olduğu düşünülmektedir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Hamburg Almanya'nın kuzeyinde yer alır. Kuzey Denizi'ne akan Elbe Nehri kıyısındadır. Şehrin tam merkezinde Binnen ve Aussenalster Gölleri adıyla büyük iki iç göl yer alır. Ayrıca şehrin içinden bir sürü nehir akmakta olup bu özelliğinden dolayı şehirde tıpkı Amsterdam veya Venedik gibi çok sayıda irili ufaklı köprüler bulunmaktadır. Avrupa'nın en fazla köprüsüne sahip şehridir. Amsterdam ve Venedik'in köprülerinin toplamı bile Hamburg'un köprü sayısını geçmemektedir. Dünya genelinde bir kıyaslama daha hiç yapılmadığı için sadece Avrupa genelinde kıyaslamayla kalmıştır. Elbe Nehri genişletilerek Dünya'nın en büyük limanlarından biri yapılmıştır. Hamburg eyaleti, Schleswig-Holstein ve Niedersachsen eyaletlerinin arasında yer alır. Hamburg'dan Elbe'nin haricinde Alster, Bille, Düpenau, Eilbek, Este, Flottbek, İsebek, Kollau, Osterbek ve Wandse nehirleri de geçmektedir. Denize yakın bir konumda bulunmasının etkisinden dolayı iklimi nispeten diğer kuzey şehirlerine göre ılımandır. En sıcak ayı olan temmuzda hava sıcaklığı ortalama 25 °C civarındadır.
 Hamburg iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 14,4 | 17,2 | 23,0 | 29,7 | 33,5 | 34,6 | 36,9 | 37,3 | 32,3 | 26,1 | 20,2 | 15,7 | 37,3 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 3,5 | 4,4 | 8,0 | 12,3 | 17,5 | 19,9 | 22,1 | 22,2 | 17,9 | 13,0 | 7,5 | 4,6 | 13,2 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 1,0 | 1,6 | 4,6 | 7,8 | 12,5 | 15,2 | 17,4 | 17,4 | 13,7 | 9,5 | 4,9 | 2,3 | 9,0 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −1,4 | −1,2 | 1,1 | 3,3 | 7,4 | 10,5 | 12,7 | 12,5 | 9,6 | 6,0 | 2,4 | 0,0 | 6,2 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −22,8 | −29,1 | −15,3 | −7,1 | −5 | 0,6 | 3,4 | 1,8 | −1,2 | −7,1 | −15,4 | −18,5 | −29,1 |
| Ortalama yağış (mm) | 67,8 | 49,9 | 67,7 | 43,0 | 57,4 | 78,6 | 76,7 | 78,9 | 67,4 | 67,0 | 69,2 | 68,9 | 792,6 |
| Kaynak: DWD[2] | |||||||||||||
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hamburg, gerek ticarî, gerek hizmet sektörü açısından kuzey Almanya'nın en büyük sanayi kentidir. Özellikle havacılık sektörü, uçak üretiminde Dünya'nın en büyük 3. şehridir. Kimya, makine, gemi inşaatı ve bankacılık sektörleri oldukça önemli yer tutmaktadır. 2008 yılında Hamburg'un kişi başına düşen yıllık gelir ortalama 50.073 € olarak belirlenmiştir. Fakat Hamburg'un 2007 sonundaki borcu 21,8 milyar Avroyu geçmiştir.
Hamburg'daki en büyük işverenler (2006 senesi)
- Stadt Hamburg 70.000 (Hamburg Belediyesi)
- Airbus Deutschland GmbH 12.000 (Uçak Fabrikası)
- Deutsche Lufthansa AG 10.374 (Almanya'nın en büyük havayolu şirketi)
- Asklepios Kliniken Hamburg 10.200 (Asklepios Hastaneleri)
- Deutsche Bahn AG 8200 (Alman Tren Yolları)
- Deutsche Post AG 5800 (Alman Postaneleri)
- Universitätsklinikum Hamburg-Eppendorf 5600 (Üniversite hastanesi Hamburg-Eppendorf)
- Hamburger Sparkasse AG 5000 (Hamburg Bankası)
- Beiersdorf AG, 4700 (Beiersdorf Kimya şirketi)
- Hamburger Hochbahn AG 4303 (Hamburg Otobüsleri)
- HHLA 4215 (Hamburg Liman Şirketi)
- Otto Group 4200 (Otto Katalog Şirketi)
- Universität Hamburg 4160 (Hamburg Üniversitesi)
- Daimler AG 3906 (Daimler otomobilleri Mercedes, ...)
- Rewe Group 3854 (Rewe gıda şirketi)
- Allianz SE Gruppe 3700 (Allianz sigorta şirketi)
- Axel Springer AG 3418 (Axel Springer Almanya'nın en büyük medya gruplarından biri)
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]
Diğer kuzey Alman şehirleri gibi Hamburg'un da mimarisi Backsteingotik tarzından etkilenmiştir. Şehrin içinde bir sürü park bulunmaktadır. Ayrıca küçük turistik gezi tekneleri ile Binnen- ve Aussenalster göllerinde ya da limanda (Hafen) veya kanallarda tekne ile şehir gezilebilir. Alster tekne turları tarihî bir mekân olan Jungfernstieg'den kalkmaktadır. Hamburg'da Amsterdam'daki kırmızı lamba bölgesini (red light district) andıran St. Pauli bölgesinde Reeperbahn Caddesi bulunmaktadır. Bu bölgede çok sayıda gece kulübü ve diskotek bulunmaktadır. Turistik açıdan 22&nbso;m yüksekliğindeki Belediye Binası'nın (Rathaus) kulesine çıkarak şehrin güzelliğini tepeden de görebilirsiniz.
Şehirdeki başlıca müzeler ve görülecek yerler ise
- Fischmarkt; balık pazarı
- HafenCity; liman
- Speicherstadt (silolar)
- Miniatur Wunderland
- Planetarium
- Hafenmuseum; liman müzesi
- Das Feuerschiff; eski yangın söndürme gemisi
- Museum der Arbeit; Hamburg'un sanayi devrimi yılları ile ilgili müze
- Hamburger Kunsthalle; sanat müzesi
- Erotic Art Museum; erotik sanatlar müzesi
- Deutsches Zollmuseum; gümrük müzesi
- HSV Museum; HSV Hamburg futbol takımının müzesi
- Museum für Hamburgische Museum; Hamburg müzesi
- Hamburg Tren Terminali
- U-434 Denizaltı Müzesi
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]Hâlen Alman 1. Futbol Ligi'nde (Bundesliga) Hamburg şehrin en büyük takımıdır. Ayrıca FC St. Pauli futbol takımı da vardır. Sevilen bir başka spor dalı ise buz hokeyidir. Hamburg da 2006 Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmış olan şehirlerden biridir.
Mutfak
[değiştir | kaynağı değiştir]
Orijinal Hamburg yemekleri Birnen, Bohnen und Speck 'tir (armut ve pastırma ile pişirilmiş yeşil fasulye).[3]
Aalsuppe (Hamburg şivesiyle Oolsupp) sıklıkla Almancada "yılan balığı çorbası" (Aal/Ool, 'yılan balığı' olarak tercüme edilir) ile karıştırılır, ancak isim muhtemelen Aşağı Saksonya'da allns, "her şey ve mutfak lavabosu" anlamına gelen allns kelimesinden gelir ve mutlaka yılan balığı değildir. Bugün, şüphelenmeyen yemek yiyenlerin beklentilerini karşılamak için yılan balığı sıklıkla dahil edilmektedir.[4]
Bratkartoffeln (tavada kızartılmış patates dilimleri), Finkenwerder Scholle (Aşağı Saksonyalı Finkwarder Scholl, tavada kızartılmış pisi balığı), Pannfisch (hardal soslu tavada kızartılmış balık),[5] Rote Grütze (Aşağı Saksonyalı Rode Grütt, Danimarka rødgrød ile ilgili, çoğunlukla meyvelerden yapılan ve genellikle kremayla servis edilen bir tür yaz pudingi, Danimarka rødgrød med fløde gibi),[6] ve Labskaus (Norveç lapskaus'u ve Liverpool'un lobscouse'unun kuzeni olan konserve sığır eti, patates püresi ve pancar karışımı, hepsi açık denizlerde denizcilerin sıradan beslenmesinin ana bileşeni olan eski zamanların tek kaptaki yemeğinin yan ürünleridir.) vardır.[7]
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]
Almanya'nın ilk özel Hukuk Yüksekokulu Bucerius Law School burada kurulmuştur. Hamburg Üniversitesi, Hamburg-Harburg Teknik Üniversitesi, Hafen-City Üniversitesi ve Hamburg Fachhochschule adındaki üniversiteler de bu şehirdedir.
Hamburg'da 32 tane halk kütüphanesi vardır.[8]
Medya
[değiştir | kaynağı değiştir]Alman Die Zeit gazetesi Hamburg'da basılmaktadır. Almanya'nın resmî haber ajansı olan Deutsche Presse Agentur (DPA)'nın merkezi de bu şehirde bulunmaktadır. Almanya'nın en çok satılan Bild gazetesi ve ona ait Axel Springer Verlag bünyesindeki birçok gazete Hamburg'da basılmaktadır. Ayrıca şehir, film sektöründe çok gelişmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hamburg Anayasası "Verfassung der Freien und Hansestadt Hamburg" (Almanca). 6 Haziran 1952. 10 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2008.
- ^ "Ausgabe der Klimadaten: Monatswerte". 12 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2014.
- ^
“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^
“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^
“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^
“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^
“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^ Wir über uns (Hamburg Libraries about us) (Almanca), Bücherhallen Hamburg, 29 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Kasım 2017
|
Vikisözlük'te tanımlar |
|
Commons'ta dosyalar |
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir] | ||
* Şehir eyaletleri | ||
Alman İmparatorluğu'nun eyaletleri (1871–1918) | ||
|---|---|---|
| Krallıklar |  | |
| Büyük dukalıklar | ||
| Dukalıklar | ||
| Prenslikler | ||
| Şehir devleti | ||
| İmparatorluk toprakları | ||
| Diğer | ||
 Kuzey Almanya Konfederasyonu'nun eyaletleri (1867–1871) | ||
|---|---|---|
| Krallıklar |  | |
| Büyük dukalıklar | ||
| Dukalıklar | ||
| Prenslikler | ||
| Şehir devleti | ||
 Alman Konfederasyonu'nun eyaletleri (1815-1866) | ||
|---|---|---|
| İmparatorluk |  | |
| Krallıklar | ||
| Elektörlük | ||
| Büyük dukalıklar | ||
| Dukalıklar | ||
| Prenslikler | ||
| Şehir devleti | ||
