Viking

Gebiedn woa dan de Vikings under vestigdn: 8e êeuwe bruun, 9e êeuwe rôod, 10e êeuwe oranje, 11e êeuwe geel. Groen duudt de gebiedn an woa dan de Vikings geregeld binn vieln.

Viking is de benaminge voe de Scandinaavn, zowel Noorn, Deenn als Zweedn, die in de Middeleeuwn vulle bak de zeeën ipgingn, zowel voe commerce als voe te goan plundern.

Lindisfarne als 't startschot

Under eerste bekende iptreen is van 't joar 793 a ze 't klooster van Sint-Cuthbert ip 't eiland Lindisfarne in Northumbria ipgekuust en. Ze sloegn de munkn dood en dein under goudewerk mee. Ook de munkn die ze niet dood gedoan an dein ze mee voe te verkoopn als slave. In de joarn derachter pluumdn ze nog vele andere kloosters: ounder mêer in 794 Jarrow ip de revier de Tyne, in 795 't klooster ip 't eiland Iona vo de Schotse Westkust, klooster an de Ierse westkust. In 799 pluumdn ze 't klooster van Sint-Philibert in Noirmoutier an de Loire. Round 840 woarn z'al in Rouen, Nantes, Chartres, Amiens, Tours, Orléans en Parys.

Noorse, Deense en Zweedse Vikings

De Zweedn giengn meest no 't oostn, en dein doa commerce. Ze voardn ip d'Oostzee en de grote reviern van Middn-Europa. Ze droengn verre deure in Rusland, ze bereiktn zels Constantinopel.

De Deenn roofdn en koloniseerdn surtout round de Noordzee en 't Kanaal, dus Vrankryk en Iengeland. De Noorn gingn meer no 't noordn en 't westen. Ze koloniseerdn d'Orkney Eilandn, Shetland, de Faroer Eilandn, Ysland, Groenland en woarn tydelik zelfs in Newfoundland in Canada.

Levenswyze

Oundanks dat de Vikings uut een immens uutgestrekt gebied kwaamn, was ulder levenswyze ipmerkelik gelykig. De familie stoend centraal. Vikings leefdn van jacht en visvangste, moa woarn in eerste plekke boern. Zuste lik elders in Europa was ulder maatschappye verdeeld in drie klassen: slaavn, vryen en adel. De vryen woarn een gevarieerde klasse van vissers, scheepsbouwers, smeedn, en ook vele boern en boereknechtn. De rykere (rykste) boern wiern "boendr" genaamd. Boendr woarn boern met under land in eigendom, en ze woaren heel ounafankelik van mentaliteit. Ze woarn vry van feodale lastn. 't Woarn zyder en andere vrye die in 't voorjoar en beist de zomer de zee ipgiengn.

Vikingrecht

Al de vrye mann die een deel land bezaatn, kwaamn regelmoatig t'ope in een openbare vergoaringe, de Ding genaamd. In de Ding wiern de wetten gestemd en wier der recht gesprookn. Iedere lokale gemeenschap a z'n eigen Ding. De Ding had in Vloandern in de vierschare z'n weegoarde. Recht was (nog) nie geschreevn. Ook de bloedvete was een belangryk probleem. Families in vete kostn under zake voe de Ding bringn, etwuk die in Vloandern voor de kamer kwam.