Content-Length: 163697 | pFad | https://wa.wiktionary.org/wiki/ti

ti — Wiccionaire Aller au contenu

ti

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : Ti.

Prononçaedje

[candjî]

Prono d’ djin sudjet

[candjî]
Alofômes
divant l’ viebe ti / to
dirî l’ viebe tu / -ss
sipotchaedje
(padvant ou padrî)
t'

ti omrin et femrin

  1. prono sudjet di l' atôtchî et l' atôtcheye k' on-z atowe, d' on livea ene miete måhonteus dins li rsinta di bråmint des Walons di stok.
    • Ti vas ndaler coutchî, et rade, cobén !
    • Rén do tot d' tot ça: ti vénrès avou mi!
    • Ti djowes et ti n' mi schoûtes nén.
    • Ti pous todi cori!
    • Pa! t' es sot, va, surmint.
    • T' as veyou dobe, dandjreus.
    • T' arives trop tård al sope.
    • Si t' l' atrapes, fote lyi ene danse!
    • Cwand t' rinterrès, t' årès d' mes noveles.
  2. nén rsintou come di l' atouwance, pask' il est dins des ratourneures come «ti direus», «ti n' direus» (ça rshonne a); «ti pous dire ki» (c' est ddja drole ki); «ti l' as dit» (c' est l' veur).
    • L' aireu, ti direus del sirôpe ki sint bon les yebes Émile Gilliard (fråze rifondowe).
    • Ti direus k' i gn a ene djinne etur zels. Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
    • L' ome bén metou saye di s' sitamper, mins ti direus k' il est clawé so s' tcheyire Joseph Lahaye (fråze rifondowe).
    • Les antenes-schieles, on les lome inla paski ti n' direus des schieles al sope pindowes di biyaire el cresse des toets Lucyin Mahin.
    • Bén ti pous dire ki vosse pere dimeure lontins å fotbal Sintake do walon del Gléjhe (fråze rifondowe).
    • Ti l' as dit: vos n' è rexhroz nén tot seu.
  3. metou po on nén definixhant prono "on".
    • Ti vôreus k' ça soeye dicåce insi tos les djoûs.

Sinonimeye

[candjî]
  • (metou padrî l' viebe ki finixh pa ene oyåve cossoune): tu.
  • (metou padrî l' viebe ki finixh pa ene oyåve voyale): -ss.
  • (divant l' viebe, mins a on livea d' atouwance radoûceye): to.
  • (a on on livea ordinaire et poli): vos

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Mots vijhéns

[candjî]
Pronos d’ djins walons
Nombe Djin Djinre Sudjet Muroetrece Acuzatif (droet coplemint) Datif (coplemint nén direk) Locatif Djenitif (pårtixhrê) Tonike (tot seu ou dirî dvancete)
Singulî Prumire djin dji, dj’
dju (padrî)
mi, m’, èm mi, m’, èm (divant l’ viebe)
mu, m’ (dirî l’ viebe)
mi, m’, èm (divant l’ viebe)
mu, m’ (dirî l’ viebe)
mi
Deujhinme djin vos, vs
ti, t’, èt
tu, -ss (padrî)
vos, vs
ti, t’, èt
vos, vis, vs ; ti, t’, èt twè, ti, ti-minme, t’-minme, tizôte, etzôte
Troejhinme djin Omrin i, il si, s’, ès li, l’, el lyi î è
endè, end, ndè, nd
lu
Feminine ele, elle li, l’, el leye
Neute on lu
Pluriyal Prumire djin nos, ns ; dji, dj’ nos, ns nos, nozôtes
Deujhinme djin vos, vs vos, vs vos, vs vos, vis, vs vos, vozôtes, tizôtes, etzôtes
Troejhinme djin Omrin i, il si, s’ les, ls ; lzès, lzè, elzès lezî, elzî, lzî î è
endè, end, ndè, nd
zels, yeusses
Feminine ele, elle zeles, yeusses


Ratournaedjes

[candjî]
prono sudjet di l' atôtchî

Prono d’ djin coplemint

[candjî]
Alofômes
divant l’ viebe ti / èt
dirî l’ viebe tu
sipotchaedje
(padvant ou padrî)
t'

ti omrin et femrin

  1. prono droet coplemint di l' atôtchî ou l' atôtcheye k' on-z atowe, metou padvant l' viebe.
    • Dji ti dmande di t' taire.
    • Tchoûle si to vous, mins dji n' ti vou pus.
    • Dji t' voe mî avou des berikes.
    • Ele ti rwaite d' ene drole d' air.
    • Kel diåle t' apice et t' coberôle !
  2. prono coplemint nén direk di l' atôtchî ou l' atôtcheye k' on-z atowe, metou padvant l' viebe.
    • I t' dene tot, et ti k' est si tchén avou lu.
    • Va s' ti fé cori araedjî!
  3. prono coplemint d' on viebe å prono muroetrece.
    • Ti vouss maryî?
  4. Ti l' apoitrè dj'?
  5. Èt sovénss co bén comint çki l' moye di fåde est montêye, hê, Firmin? Lucyin Mahin.
  6. prono coplemint nén direk nén rsintou di l' atouwance, pask' il est dins ene ratourneure di dvize, come si on arinnéve ene forveyowe djin (fonccion lomêye «espletive» e francès tot djåzant do mot e walon, et dite «rafoircixhante» e walon).
    • Dji m' ti dmande bén çou k' il alént fé drola.
    • Elle esteut taenêye, et t' aveur ene tiesse come on posson. Lucien Somme (fråze rifondowe).
    • Vén droci t' peler des canadas, gn a rén d' té po-z aprinde li pacyince. Les crwès dins les bruwères (fråze rifondowe).

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Ratournaedjes

[candjî]
droet coplemint
coplemint nén direk (si diferin do prumî)

Prono d’ djin tonike

[candjî]

ti omrin et femrin (nén spotchåve)

  1. metou tot seu
    • Ti, t' es malåde !
  2. metou dirî een divancete.
    • C' est nén por ti

ti 3 [prono]

  1. prono d' atouwance:
  2. metou tot seu (måhonteus).
    • Ti, dji t' voe vni. Ti et mi, c' est deus. C' est ti ki m' l' as dit ! Ti freus çoula, ti ?
    ti, c' est ti, et mi c' est mi; :, u
    Si t' dis co "ti" a mi, mi, dji dirè "ti" a ti : riplacaedje d' ene sakî ki dit "ti", et k' vos, ça vs make.
    • Si t' dis co "ti" a mi, dji dirè "ti" a ti; et dabôrd, c' est nén mi k' est ti; dji n' so nén ti dpus k' ti. André Dewelle (fråze rifondowe).
  3. dins èn aduzoe (pus doûcineus).
    • Edon, ti, valet, ki t' n' irès nén ? (ramexhné pa L. Remacle).
    • Saiss k' il estént co k' i magnént, ti ! (ramexhné pa L. Remacle).
  4. padrî ene divancete (måhonteus).
    • Louke a ti ! C' est a ti a djouwer ! Il est pus foirt ki ti.
    c' est amon ti et t'-minme :.
  5. padrî ene adrovire.
    • C' est ti ki m' l' as dit !
    • Gn a k' ti po ndè fé des pareyes !

Ortografeyes

[candjî]
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
  •  : ?
  • ti : ?

I gn a cåzu rén dins ci hagnon ci, mins si vos irîz rnaxhî dins des ôtes motîs, et trover l’ mot « ti », riherez ciddé li scrijha do mot ki vos î avoz trové, et l’ rahouca do motî el Djivêye des motîs do walon.

miersipepieuzmint el mape ey el notule A.L.W. 2.15.

Sinonimeye

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Ratourneures

[candjî]
  1. a ti et a mi : dijhêye po des djins ki boevèt, cwand i tchôkèt leus veres.
  2. da ti : da tinne.
    • Rind m' ça; ci n' est nén da ti !
    F. appartenir.

Ratournaedjes

[candjî]

Loukîz a : twè

Prezintoe d’ apårtinance

[candjî]
Alofômes
Cogne plinne ordinaire Cogne plinne a dvanceye voyale Spotcheye cogne
ti èt t’
singulî pluriyal
ti tes

ti omrin et femrin

  1. prezintoe d' apårtinance di l' atôtchî et d' l' atôtcheye, siervant dins l' atouwance.
    • Ti fré m' a vnou trover.
    • Ti sour m' a vnou trover.
    • Ti fré a vnou ayir, ti sour eto.
    • Ti gayet a stî potchî t' vatche.
    • Èt pere aléve todi pormoenner avou t' båshele.
    • Ti måjhon n' est nén co si bén rassonrêye.
    • Ti ome n' est nén la?
    • Fåtche ti avoenne divant k' i n' riplouve.
    • C' est t' bea-fi k' a vnou ayir
    • Èt metchansté, c' est a twè, voess, k' ele fwait do må. Josée Mathot (fråze rifondowe).
    • Èt keute sol tåve, èt pougn so t' boke, Ti fwais t' mouzon! Henri Van Cutsem (fråze rifondowe).

Ortografeyes

[candjî]

Disfondowes: ti, ti-y (divant voyale), èt' / t', tu (divant cossoune), tu-n, t'-n (divant voyale); të (divant cossoune), të-n (divant voyale); it' (divant cossoune), èt' (divant cossoune), èt'-n (divant voyale), ta (femrin).

Sinonimeye

[candjî]

Ratournaedjes

[candjî]
ti








ApplySandwichStrip

pFad - (p)hone/(F)rame/(a)nonymizer/(d)eclutterfier!      Saves Data!


--- a PPN by Garber Painting Akron. With Image Size Reduction included!

Fetched URL: https://wa.wiktionary.org/wiki/ti

Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy