تورک دؤولتلر

گۆنۆمۆزدکی تۆرک دؤولتلر؛ باغیمسیز جومهوریت‌لر (قیرمیز)، موختار جومهوریتلر (ماوی)، تورک جومهوریتلرینه باغلی موختار جومهوریتلر (قیرمیز-ماوی)

تورک دؤولتلر، تاریخ بوْیونجا تورک خالقلاری طرفیندن قورولموش دؤولتلر اوْجومله‌دن ایمپیراتورلوغلار، خانلیقلار، خاندانلیقلار، شاهلیقلار، سولطانلیقلار، بئی‌لیکلر، موختار جومهوریتلر و باغیمسیز جومهوریتلر دیر.

ایندیکی موستقیل تورک دؤولت‌لر

آد	ایللر	ائتنیکلیک	جومهوریت گۆنی
تورکیه	۱۹۲۳	۷۵٪ آنادولو تورک‌‌‌لری	October 29, 1923
آذربایجان جومهوریتی	۱۹۹۱	۹۱٫۶٪ آذربایجان تورکلری, ۰٫۴۳٪ آخیسقا تورک‌‌‌لری, ۰٫۲۹٪ تاتارلار.^[۱]	May 28, 1918
قازاخیستان	۱۹۹۱	۶۳٫۱٪ قازاخ‌لار, ۲٫۹٪ اؤزبک تورکلری, ۱٫۴٪ اویغورلار, ۱٫۳٪ تاتارلار, ۰٫۶٪ آخیسقا تورک‌‌‌لری, ۰٫۵٪ آذربایجان تورکلری, ۰٫۱٪ قیرغیز‌لار.^[۲]	June 19, 1925
قیرغیزیستان	۱۹۹۱	۷۰٫۹٪ قیرغیز‌لار, ۱۴٫۳٪ اؤزبک تورکلری, ۰٫۹٪ اویغورلار, ۰٫۷٪ آخیسقا تورک‌‌‌لری, ۰٫۶٪ قازاخ‌لار, ۰٫۶٪ تاتارلار, ۰٫۳٪ آذربایجان تورکلری.^[۳]	October 14, 1924
تورکمنیستان	۱۹۹۱	۷۵٫۶٪ تورکمن, ۹٫۲٪ اؤزبک تورکلری, ۲٫۰٪ قازاخ‌لار, ۱٫۱٪ آخیسقا تورک‌‌‌لری ۰٫۷٪ تاتارلار^[۴]	October 27, 1991
اؤزبکیستان	۱۹۹۱	۷۱٫۴٪ اؤزبک تورکلری, ۴٫۱٪ قازاخ‌لار, ۲٫۴٪ تاتارلار, ۲٫۱٪ قاراقالپاق‌لار, ۱٪ قیریم تورکلری, ۰٫۸٪ قیرغیز‌لار, ۰٫۶٪ تورکمن, ۰٫۵٪ آخیسقا تورک‌‌‌لری, ۰٫۲٪ آذربایجان تورکلری, ۰٫۲٪ اویغورلار, ۰٫۲٪ باشقورت.^[۵]	October 27, 1924

تاریخ‌ده قورولان تورک دؤولت‌لری

تاریخ‌ده قورولان تورک دؤولت‌لری‌نین تانینمیشلاری بونلاردیر.

آد	توضیح	ایللر	باشکند	خریطه
گؤی‌تورک خاقانلیغی		552–ca. 580 682–744	اوردو بالیق
باتی گؤیتورک خاقانلیغی		593–659	Suyab
شرقی گؤی تورک خاقانلیغی		581–630	اوردو بالیق
Xueyantuo		628–646
Kangar union		659–750	located in Ulutau mountains
Turk Shahi		665–850	کابول
تورگیش		699–766	Balasagun
کیمک خاقانلیغی		743–1220	Khagan-Kimek Imekia
اویغور خاقانلیغی		744–848	اوردو بالیق
Oghuz Yabgu State		750–1055	Yangikent
Karluk Yabgu State		756–940	Suyab later Balasagun
آل افراسیاب		840–1212	Balasagun, کاشقار, سمرقند
Gansu Uyghur Kingdom		848–1036	Zhangye
Kingdom of Qocho		856–1335	Gaochang, Beshbalik
پچنقلر		860–1091
دشت قیپچاق^[۶]^[۷]		900–1220
Anatolian Beyliks		11th–16th century	Many such as Karaman, Sinop, آدانا, آلانیا, قهرمان مرعش.	90px
Ahmadilis		1122–1209	مراغه
Eldiguzids		ca.1135–1225	ناخجیوان and همدان
سالقورلولار		1148–1282	فارس اوستانی
عثمانلی ایمپیراتورلوغو	Also known as the Turkish Empire, Ottoman Turkey or تورکیه, was an empire founded in 1299 by اوغوز تورکلری under بیرینجی عثمان in northwestern Anatolia	1299–1923	Söğüt 1299–1335, بورسا 1335–1413, ادیرنه 1413–1453, Constantinople 1453–1922
Sufids		1361–1379
دونقان آیاقلانماسی	A short lived emirate in کاشقار region.^[۸]	1865-1877	کاشقار

گونوموزده تورک دؤولتلری

تورک دؤلتلر اساسا آسیادا و شرقی اوروپادا یئرلشیرلر.

بوگۆن دۆنیادا رسمی اولاراق ۶ باغیمسیز تورک اۆلکه‌سی واردیر (قوزئی قیبریس تورک جومهوریتی نین باغیمسیزلیغی یالنیز تورکیه طرفیندن تانینمیشدیر.)

اونلاردان بئشی آذربایجان جومهوریتی، قازاخیستان، قیرغیزیستان، اؤزبکیستان، تورکمنیستان ۱۹۹۱-جی ایلده شورویدن آیریلیبلار و بیری ده تورکیه دیر کی ۱۹۲۱-جی ایلده اؤز باغیمسیزلیغینی اعلان ائدیب.

۲۰۰۵-جی ایلین معلوماتلارینا گوْره دۆنیادا تورک دیلینده دانیشان اهالی ۲۳۰ میلیوندان چوخدور.

باغیمسیز اؤلکه و اراضیلر

سئرا	باغیمسیز اؤلکه‌لر	باشکند	ساحه (km²)	اهالی
۱	تورکیه	آنکارا	۷۸۵،۳۴۷	۷۶،۶۶۷،۸۶۴ نفر
۲	اؤزبکیستان	تاشکند	۴۴۸،۹۰۰	۳۰،۴۹۲،۸۰۰ نفر
۳	قازاخیستان	نورسولطان	۲،۷۲۴،۹۰۲	۱۷،۱۶۵،۲۳۹ نفر
۴	آذربایجان جومهوریتی	باکی	۸۶،۶۰۰	۹،۴۷۷،۱۰۰ نفر
۵	قیرغیزیستان	بیشکک	۱۹۹،۹۵۱	۵،۷۷۶،۵۷۰ نفر
۶	تورکمنیستان	عاشق‌آباد	۴۹۱،۲۱۰	۵،۲۴۱،۴۲۰ نفر

سئرا	دفاکتو باغیمسیز اؤلکه	باشکند	ساحه (km²)	اهالی
(۷) ۱	قوزئی قیبریس تورک جومهوریتی	لفکوشا	۳،۲۴۱.۷	۲۹۴،۴۳۷ نفر

موختار جومهوریتلر

سئرا	اراضی	باشکند	ساحه (km²)	اهالی	باغیملی اوْلدوغو اؤلکه
۱	دوغو تورکیستان	اورومچی	۱،۶۶۴،۸۹۷.۱۷	۲۲،۳۲۷،۸۰۰ نفر	چین
۲	باشقیردیستان	اوفا	۱۴۲،۹۴۷	۴،۰۶۹،۶۹۸ نفر	روسیه
۳	تاتاریستان	قازان	۶۷،۸۴۷	۳،۸۳۸،۲۳۰ نفر	روسیه
۴	ایلی قازاخ موختار ویلایتی	کۆلجه	۲۷۸،۸۵۱.۹۵	۲،۴۸۲،۵۹۲ نفر	چین
۵	قیریم موختار جومهوریتی	سیمفروپول	۲۶،۰۸۱	۱،۹۵۸،۵۰۴ نفر	اوکراین
۶	قاراقالپاغیستان	نؤکیس	۱۶۶،۵۹۱	۱،۷۳۶،۵۲۷ نفر	اوزبکیستان
۷	چوواشیستان	چبوکساری	۱۸،۳۴۳	۱،۲۳۹،۹۸۴ نفر	روسیه
۸	یاکوتیا	یاکوتسک	۳،۰۸۳،۵۲۳	۹۵۴،۸۰۳ نفر	روسیه
۹	کاباردینو-بالکاریا	نالچیک	۱۲،۴۷۰	۸۵۸،۳۹۷ نفر	روسیه
۱۰	خاکاسیا	آباکان	۶۱،۵۶۹	۵۳۴،۰۷۹ نفر	روسیه
۱۱	قیزیل سو قیرقیز موختار ویلایتی	آرتوش	۷۲،۴۶۸.۰۸	۵۲۵،۶۷۶ نفر	چین
۱۲	قاراچای-چرکز	چرکسک	۱۴،۲۷۷	۴۶۹،۸۳۷ نفر	روسیه
۱۳	ناخجیوان موختار جومهوریتی	ناخجیوان	۵،۵۰۲.۷۵	۴۳۵،۳۶۷ نفر	شومالی آذربایجان
۱۴	تووا	قیزیل	۱۶۸،۶۰۴	۳۱۱،۷۶۱ نفر	روسیه
۱۵	جیجی شان بائونان-دونگخیانگ و سالار موختار ویلایتی	چوی ماتان	۲،۰۰۰	۲۱۵،۸۹۸ نفر	چین
۱۶	آلتای جومهوریتی	قورنو-آلتایسک	۹۲،۹۰۳	۲۱۱،۶۴۵ نفر	روسیه
۱۷	قاقاووزیا	کومرات	۱،۸۴۸.۴۶	۱۶۱،۸۹۷ نفر	مولداوی
۱۸	شون هوآ سالار موختار ویلایتی	جی شی	۱،۷۱۶.۸۲	۱۲۳،۹۳۲ نفر	چین
۱۹	تایمیر دولقان-ننتس ویلایتی	دودینکا	۸۷۹،۹۰۰	۳۳،۸۶۱ نفر	روسیه

باشقا اؤلکه لره باغلی اولان تورک اراضی لر

سئرا	اراضی	باشکند	ساحه (km²)	اهالی	ایندی باغلی اوْلدوغو اؤلکه
۱	گونئی آذربایجان	تبریز	۲۱۵،۰۵۵	۳۲،۴۶۹،۰۰۰ نفر	ایران
۲	گونئی تورکیستان	مزار شریف	۸۴،۳۱۳	نفر۴،۳۵۵،۰۰۰	افغانیستان
۳	تورکمن ائلی	کرکوک	۴۸،۵۶۴	۳،۰۵۲،۰۰۰ نفر	عراق
۴	تورکمن‌چولو	گونبد کاووس	۵۹،۸۰۱	۲،۵۵۴،۰۰۰ نفر	ایران
۵	باتی تورکمن ائلی	حلب	۱۵،۴۶۲	۱،۸۵۳،۰۰۰ نفر	سوریه
۶	قشقایی یوردو	فیروز آباد	۶۰،۸۶۵	۱،۸۴۳،۰۰۰ نفر	ایران
۷	قوزئی تراکیا	کئرجاعلی	۱۴،۶۴۵	۷۴۷،۰۰۰	بولغاریستان
۸	باتی تراکیا	گۆمۆلجینه	۸،۵۷۸	۱۷۵،۰۰۰	یونان

نقشه‌لر

قایناقلار

^ Demographics of Azerbaijan.
^ Demographics of Kazakhstan.
^ Demographics of Kyrgyzstan
^ Demographics of Turkmenistan
^ Demographics of Uzbekistan
^ Encyclopedia of European peoples, Vol.1, Ed. Carl Waldman, Catherine Mason, (Infobase Publishing Inc., 2006), 475; "The Kipchaks were a loose tribal confederation of Turkics...".
^ Vásáry, István, Cumans and Tatars: Oriental military in the pre-Ottoman Balkans, 1185–1365, (Cambridge University Press, 2005), 6; "..two Turkic confederacies, the Kipchaks and the Cumans, had merged by the twelfth century.".
^ [۱]

[1] Demographics of Azerbaijan.

[2] Demographics of Kazakhstan.

[3] Demographics of Kyrgyzstan

[4] Demographics of Turkmenistan

[5] Demographics of Uzbekistan

[6] Encyclopedia of European peoples, Vol.1, Ed. Carl Waldman, Catherine Mason, (Infobase Publishing Inc., 2006), 475; "The Kipchaks were a loose tribal confederation of Turkics...".

[7] Vásáry, István, Cumans and Tatars: Oriental military in the pre-Ottoman Balkans, 1185–1365, (Cambridge University Press, 2005), 6; "..two Turkic confederacies, the Kipchaks and the Cumans, had merged by the twelfth century.".

[8] [۱]

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]