Tot

Tot
Antzinako Egipto
Ezaugarriak
Sexua	gizonezkoa
Baliokideak	Hermes
Familia
Ezkontidea(k)	Maat eta Nehmetawy (en)

Tot —antzinako grezierako Θωθ (Thoth) izenetik hartua; egiptoeraz ḏḥwty, beharbada ḏiḥautī ahoskatua— Antzinako Egiptoko jainkoa da, egiptoar mitologian jakinduriaren, idazketaren eta musikaren Ilargiaren ikur dena. Hermopoli hirian gurtu zuten batez ere. Ilargiaren zikloko jainkoa zen eta denboraren neurketaz arduratzen zen, ilargiaren bidez neurtzen baitzuten egiptoarrek denbora. Honenbestez, jakituriaren iturri nagusitzat zuten egiptoarrek eta hizkuntzen eta idazketen asmatzaile zen. Eskriben jainkoa zen, jainko guztien aholkularia, eta hiztun dotoreetan dotoreena. Hermesen baliokidetzat hartu zuten greziarrek.

Ikonografia

Ibis sakratuaren burua duen gizontzat irudikatzen zen, luma bat eta eskriba zerutiarraren taulatxoa dituela, gizakien pentsamenduak, ekintzak eta hitzak idazteko, ondoren bere balantzan pisatzeko. Babuinotzat ere irudikatua izan zen.

Mitologia

Tot jakinduriaren jainkotzat hartua da, eta gainerako jainkoen gaineko agintea du. Idazkeraren asmatzailea ere izan zen, eskriben, arteen eta zientzien patroia. Idazkeraren jainko bezala, hitz guztien asmatzailea zen, hizkuntza ahoskatuarena.

Ilargi jainko bat zen, denboraren neurtzailea, eta lehenengo egutegia ezarri zuena. Horregatik, lehen hilabeteak, bere izena zeraman. Heru Renpet izeneko bost egunak (epagomenoak), sortu zituen, Khonsuren argitasunetik kenduz, azken jainko hau Ilargiaren ikur zelarik. Bost egun berri hauek, beste hainbeste seme-alaba izatea ahalbidetu zioten, Rak, urtean zehar izatea eragotzi baitzion. Erditu zituen bost jainkoak honako hauek izan ziren: Osiris, Horus, Seth, Isis eta Neftis.

Totek, eskriba sakratuaren lana egiten du, gertakizunak, Bi Egien gelan dokumentatzen baititu. Erregistratzailea eta epailea da. Egipziar panteoian, balantza batean pisatzen zituen arimak, honela, Osirisen epaiketa irudikatuz.

Gauza guztien ibilbideak ezagutzen zituen arkitektotzat ere hartzen zen, asmatzaileen eta jakinduriaren jauna. Musikarekin lotua zegoen liraren asmatzaile bezala

Gurtza

Hermopolisen, jainko sortzaile bat zen "Bizitzaren Etxea" gobernatzen zuena, eta, uste zenez, hildakoak izpirituetan bihurtzen zituen zeremoniak kodetu zituen, eta soilik bere apaizek erabil zezaketen ezagutz "hermetiko" hau, hortik Hermes deitzearena, hiru aldiz handia, eta beragandik irten izana lege hermetikoak.

Izen teoforoak

Haren izena, Tot, XVIII. dinastiako hainbat faraoik eraman zuten; Tutmosis zeritzen, hau da, «Totek sortuak».

Kanpo estekak

• (Gaztelaniaz) Rosa Thode: «Panteón egipcio», Egiptologia.org.

• Datuak: Q146921
• Multimedia: Thoth / Q146921