1553

Ovo je članak o godini 1553.

Godina 1553 (MDLIII) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

19. 3. - Kralj Ferdinand poslao Antuna Vrančića u Budim, gdje će sa Ali-pašom sklopiti primirje na pol godine.

6. 6. - Antun Vrančić imenovan pečujskim biskupom i poklisarem u Carigrad^[2].
jun - Prva od pet bitaka kod Kavanakadžime u Japanu (Takeda Shingen i Uesugi Kenshin).

9. 7. - Drugi markgrofovski rat: u Bitci kod Sievershausena Moritz Saski porazio katolike ali smrtno ranjen.
10. 7. - Četiri dana nakon smrti mladog kralja Edwarda VI za kraljicu Engleske i Irske proglašena Lady Jane Grey, što ostaje devet dana.
19. 7. - Nakon odlaska vojvode od Northumberlanda, Krunsko veće u Londonu promenilo stranu i proglasilo Mary I za kraljicu - Jane je zatočena a Mary stiže u grad 3. 8..

24. 8. - U potrazi za Severoistočnim prolazom Englez Richard Chancellor stigao do ruskog Arhangelska, zatim putuje i u Moskvu kod cara Ivana.
24. 8. - Franko-otomanska Invazija Korzike: zauzeta Bastija.
27. 8. - Vrančić u Carigradu: sultan pristaje na primirje od pet godina samo ako se Erdelj vrati mlađem Zapolji.
28. 8. - Sulejman I počinje treći pohod na safavidsku Persiju (do 1555).

septembar-oktobar - U Engleskoj uhapšeni protestantski biskupi i vraćeni katolički, nova kraljica poništava versku politiku prethodnika.
6. 10. - Osmanski prestolonaslednik Šehzade Mustafa ubijen po očevom naređenju - janičari krive velikog vezira Rustem-pašu koji će na par godina biti zamenjen Kara Ahmed-pašom.
listopad - Kuga u Slavoniji, naročito okolici Zagreba^[3].
27. 10. - Michael Servetus spaljen kao jeretik u protestantskoj Ženevi.

12. 11. - Poslije nekoliko godina svršena parnica između bana Nikole Zrinskog i turopoljskih plemića - on im daje kastel Lukavec a oni se odriču odštete^[4].
15. 11. - Pronađena Himera iz Areca, primer etrurske umjetnosti.

Kralj Ferdinand odlučio držati stalnu vojsku u Hrvatskoj i Slavoniji koju će plaćati Štajerska, Kranjska i Koruška, prvi kapetan Ivan Ungnad^[5], Ivan Lenković, koji je postao kapetan hrvatske krajine, napravio nacrt obrane hrvatske i slavonske krajine^[6].
Petar Erdedi spalio Gradišku.
Banja Luka sedište sandžak-bega.
1553-55 - Misija Hansa Dernschwama od kralja Ferdinanda sultanu Sulejmanu, prolazi i kroz Srbiju: prostor oko puta opisuje kao pust, neobrađen i zarastao^[7].
Pavao Zondi osniva Collegium Illyrico-Hungaricum u Bolonji.
Dubrovački danak turskom caru iznosi 13.000 ugarskih dukata godišnje^[8].
? Hrvatske haramije zarobile turskog vojvodu Murata^[9].
Kuga u Kopru, stanovništvo se od 8000 smanjilo na 2310^[10].
Rukopis najranijeg potpunog teksta Danilovih nastavljača u Mileševi, odmah zatim u Hilandaru^[11].
Proširen Spoljni grad Pekinga; u ovo vreme prvi put utvrđen Šangaj.
Portugalci dobili pravo da podignu privremene šupe u Makaou.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1553.

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1553.

9. 4. - François Rabelais, pisac (* ca. 1494)
6. 7. - Edward VI, kralj Engleske i Irske (* 1537)
9. 7. - Moritz, saksonski elektor (* 1521)
6. 8. - Girolamo Fracastoro, učenjak (* ca. 1478)
22. 8. - John Dudley, 1st Duke of Northumberland, general, admiral, političar (* 1504)
26. 9. - Juan de Homedes y Coscon, Veliki majstor Hospitalera (* ca. 1477)
6. 10. - Šehzade Mustafa, osmanski prestolonaslednik (* 1515)
16. 10. - Lucas Cranach Stariji, slikar (* ca. 1472)
27. 10. - Michael Servetus, učenjak (* ca. 1511)
14. 12. - Hanibal Lucić, pjesnik (* ca. 1485)
21. 12. - Sinan-paša, osmanski admiral
25. 12. - Pedro de Valdivia, prvi guverner Čilea (* ca. 1500)
Juraj Frankopan II – Slunjski (* ca. 1500)
Piri-reis, otomanski admiral (* ca. 1465-70)

Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
Historija naroda Jugoslavije II, str. , Školska knjiga Zagreb, 1959