Kähvi
Kähvi lii kähvimiestuu páávuin valmâštum, táválávt kume juhâmâš. Kähvi siskeeld kofeiin já lii tondiet virkosmittemaamnâs. Kähvi valmâštuvvoo ovdâmerkkân páánust vuošâmáin, kähvivuoššâmpiergâsáin tâi pressopáánust. Maaŋgâs lasetteh kááhván mielhi, laavcâ, sukkârijd teikkâ eres njadosijd, mut iärráseh juheh tom čappâdin.
Arabeh valmâštii käähvi Jemenist ušom jo 1200-lovvoost. Euroopân kähvi poođij 1600-lovvoost. Kähvi pyevtittuvvoo ennuv Koskâ- já Maadâ-Amerikist, tego Brasiliast, Kolumbiast já Guatemalast. Eres merhâšittees käähvi pyevtitteijeeh láá ovdâmerkkân Vietnam, Etiopia já Indonesia. Stuárráámus pyevtitteijee Brasilia pyevtit suullân kuálmádâs maailm käähvist. Syemmiliih kuleh maailm viššâlumos kähvijuhhei juávkun: syemmilâš kuulât käähvi koskâmiärálávt 10 kilugrammâd ivveest.
Etymologia
[mute | mute käldee]Sääni kähvi já ton vastuuh eres kielâin puátih algâaalgâst arabiakielâ säänist qahwa. Tot meerhâš viini, mii lii valmâštum šaddoin. Jemenliih algâttii käähvi viljâlem já meid nobdii tom. Sääni poođij euroopláid kieláid italiakielâ peht. Käähvi arabiakielâlâš nommâ sáttá leđe lovnim Etiopia Kaffa eennâmkode noomâst, tastko kähvimiestâ lii meddâl ton kuávlust.
Käldeeh
[mute | mute käldee]
