LGBT
LGBT, ose GLBT, është një shkurtesë për fjalët "lezbike, gej, biseksual dhe transgjinor". Në përdorim që prej 1990, termi është adaptim i shkurtimit LGBT, që përdorej për të zëvendësuar termin "gej" në vend të togfjalëshit komuniteti LGBT në fillim të viteve 1980.[1] Aktivistët besonin se termi komuniteti gej nuk i përfaqëson të gjithë ata që termi përfaqëson. Shkurtimi është bërë i famshëm si vetëpërcaktim; është adoptuar nga shumica e qendrave komunitare të bazuara në orientimin seksual dhe identitetin gjinor si dhe mediat në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, si edhe nga shumë shtete të tjera anglisht folëse.[2][3][4] Termi përdoret dhe nga dhjetëra shtete të tjera. Shkurtimi LGBT përdoret për të theksuar shumëllojshmërinë e seksualitetit dhe identitetit gjinor. Gjithashtu shkurtimi i referohet gjithësecilit që është jo-heteroseksual ose jo-cisgjinor, pra jo vetëm ekskluzivisht për personat që janë Lezbike, Gej, Biseksualë ose Transgjinorë. Për ta bërë më gjithëpërfshirëse, një variant shton shkronjën Q për ata që identifikohen si Queer. Queer (shqip: dylber) është një term i cili konsiderohet një "term ombrellë ku çdo person nuk dëshiron të ketë etiketime të orientimeve të tjera seksuale; që prej vitit 1996 shkurtimi është regjistruar si LGBTQ.[5] Ndonjëherë disa njerëz shtojnë shkronjën I për njerëzit interseksual tek grupet LGBTQI, kështuqë kemi të bëjmë me LGBTQI. Të tjerë përdorin termin LGBT+ për të përfshirë një spektër të gjerë seksualiteti dhe identiteti gjinor.
Historiku i termit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Përpara revolucionit seksual në 1960, nuk ekzistonte një fjalor i përbashkët dhe pa terma ofenduese për Homoseksualitetin, termi i vetëm që ekzistonte ishte gjinia e tretë, e përmendur që në vitin 1860 por nuk gjeti përkrahje të gjerë asnjëherë në Shtete e Bashkuara. Termi i parë gjerësisht më i përdorur, Homoseksual, përmbante konotacion negativ. Më pas termi u zëvendësua nga termi Homofil në vitet 1950 dhe 1960 dhe më vonë nga termi Gej në 1970, termi u adoptua në fillim nga komuniteti i Homoseksualëve. Lars Ullerstam e promovoi përdorimin e termit minoritet seksual në vitin 1960, si një analogji ndaj termit minoritet etnik për personat jo të bardhë. Teksa Lezbiket nisën të njiheshin më shumë në opinionin publik, shprehja ’’Gej dhe Lezbike’’ u bë më e zakonshme. Grupimi i parë politik i Lezbikeve The Daughters of Bilitis parashtroi në vitin 1970 për shkak të diskutimeve për drejtimin e tyre, fokusimi mbi feminizmin apo çështjet e të drejtave të Gejve. Teksa barazia gjinore shihej si një prioritet nga feministet Lezbike, pabarazia midis roleve të burrave dhe grave shihej si patriarkale.
Variante
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shumë variante qarkullojnë për komunitetin, duke ndryshuar radhën e shkronjave; LGBT ose GLBT janë termat më të përdorur. Edhe pse identitik në kuptim, LGBT ka konotacion më feminist sesa GLBT që e vendos L (për lezbike) në fillim. LGBT përfshin edhe shkronjën Q e cila qëndron për "Queer". Në Mbretërinë e Bashkuar ndonjëherë përdoret variant LGB&T, ndërsa Partia e Gjelbërt e Anglisë dhe Uellsit përdor termin LGBTIQ në manifestin e saj si edhe publikime të tjera zyrtare. Radha e shkronjave nuk është standardizuar, përveç varianteve të sipërpërmendura, më pak shkronja i shtohen termit. Variantet e ndryshme të termit nuk përfaqsojnë detyrimisht ndryshime politike Brenda komunitetit, por lindin thjesht nga preferencat e individëve dhe grupimeve. Termat Panseksual, Omniseksual, Fluid dhe i identifikuar si Queer konsiderohen si terma pjesë e termit ombrellë.
Përfshirja e transgjinorëve
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Identiteti gjinor "transgjinor’’ është rikategorizuar në trans* nga disa grupe, teksa trans (pa përdorimin e yllit në term) është përdorur për të përshkruar djemt trans dhe vajzat trans, teksa trans* përfshin të gjithë identitetet jo-cisgjinore (qendergueer), duke përfshirë transgjinorët, transeksualët, transvestitët, qenderqueer, genderfluid, non-binary, genderfuck, genderless, agender, non-gendered, gjinia e tretë, two-spirit, bigender, dhe vajzat trans dhe djemtë trans. Kur nuk i përfshin personat transgjinor, LGBT shkurtohet dhe përdoret termi LGB. Lidhja e personave Interseksual me Lezbiket, Gejtë, Biseksualët dhe Transgjinorëve, si dhe komunitetit Queer është komplekse, por personat Interseks shpesh i shtohen kategorisë LGBT për të krijuar komunitetin LGBTI.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Acronyms, Initialisms & Abbreviations Dictionary, Volume 1, Part 1. Gale Research Co., 1985, ISBN 978-0-8103-0683-7. Factsheet five, Issues 32–36, Mike Gunderloy, 1989
- ^ Centerlink. "2008 Community Center Survey Report" (PDF). LGBT Movement Advancement Project (në anglisht). Marrë më 29 gusht 2008.
- ^ "NLGJA Stylebook on LGBT Terminology". nlgja.org (në anglisht). 2008.
- ^ Zak, Emily (1 tetor 2013). "LGBPTTQQIIAA+ — How We Got Here from Gay". Ms. Blog (në anglisht). Liberty Media for Women. Marrë më 16 korrik 2017.
- ^ The Santa Cruz County in-queery, Volume 9, Santa Cruz Lesbian, Gay, Bisexual & Transgendered Community Center, 1996 (në anglisht). Books.google.com. 2008-11-01. Marrë më 2011-10-23.