Alpaka
 | Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için Yaşam Ağacı konusunda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (Aralık 2021) |
| Alpaka | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Vicugna pacos
Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||||||
|
Lama pacos |
Alpaka (Vicugna pacos), devegiller (Camelidae) familyasından ağırlıklı olarak yünleri için beslenen, Güney Amerika'nın And Dağları'nda yaygın evcilleştirilmiş bir deve türü.[1] Kökeninin guanakolardan mı yoksa vikunyalardan mı geldiği ya da kendine özgü bir cins mi olduğu ya da her iki türün bir melezi olup olmadığı tartışma konusudur.
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Tüm deve türlerinde olduğu gibi alpakalar da görece uzun vücuda sahip olup, ince bacaklar, uzun ve ince boyun, küçük bir kafa karakteristik özellikleridir. Bütün Yeni Dünya develeri gibi hörgücü bulunmaz. Lamalardan biraz daha küçük olmakla birlikte 55 ile 65 kg ağırlıklarıyla onlardan belirgin şekilde daha hafiftirler. Renk, genelde tek renkli kahverengi, siyah ya da mavi-gri olup, ender olarak lekelidir. Dikkat çekici olan, 50 cm'ye kadar ulaşabilen uzun tüylerdir.
Yaşam şekli
[değiştir | kaynağı değiştir]Alpakalar, tüm deve türleri gibi sosyal hayvanlardır ve grup içinde rahattırlar. otçul yiyici hayvanlar olup, neredeyse sadece otlarla beslenirler. Tüm develer gibi sindirimde onlara yardımcı olan çok odalı mideye sahiptirler.
Hamilelikleri 240 ile 345 gün arasında değişir ve dişi, Güney Amerika'da Cria adı verilen yavru dünyaya getirir. Bu yavru yaklaşık altı ile sekiz aya kadar emzirilir ve 12 ile 24 ay arasında cinsel olgunluğa ulaşır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Alpakaların evcilleştirilmesi lamalar gibi yaklaşık MÖ 3000 yıllarına uzanır. Lama, Güney Amerika'da yük hayvanı olarak hizmet ederken, alpakalar yünleri için üretilmişlerdir. Alpaka mantosu İnka kültüründe bir refah işareti olarak kabul edilmiş, İnkaların ileri gelenleri, büyük alpaka sürülerini güçlerinin bir gösterisi olarak kabul etmişlerdir. Bu durum Peru'nun İspanyollar tarafından fethedilmesiyle değişir. İşgalciler, beraberinde koyunları getirir ve yerel evcil hayvanların incelenmesine ilgi göstermezler. Böylelikle alpakalar neredeyse nesli tükenen bir hayvan olarak fakir Kızılderili halkının hayvanı haline gelir.
Bugün Avrupa'da alpakaların önemi sürekli artmaktadır. Örneğin Almanya, ülkedeki alpaka lifleri gereken kaliteye ulaşmadığından bu hayvanları ithal etmektedir. Şu an sadece Almanya'da 2000 alpaka bulunmaktadır.
Selçuk Üniversitesi ve Avustralyalı bir firma ile yapılan proje kapsamında, Türkiye'ye getirilen ve yetiştiriciliği yapılan Alpaka develerinin ilk yavru devesi doğmuştur.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Galasso, Norberto (2019). Historia de la Argentina, vol. I&II (İspanyolca). Buenos Aires: Colihue. ISBN 978-950-563-478-1.
- ^ "Türkiye'nin ilk yavru alpaka devesi doğdu". Tarımtv. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020.
