Falcoaría

A falcoería (formas menos recomendables cetraría ou cetrería),^[1] é a actividade de cazar con aves rapaces adestradas, especialmente con falcóns, azores e outras aves de presa para a captura de especies de aves. O humano captura e liga á ave de presa ao propio home, por reflexos condicionados, e a adestra na caza e na fidelidade. A súa ave captura entón outras aves ou calquera outro tipo de presa, xeralmente cuadrúpedes pequenos ou medianos, como coellos ou lebres.

A falcoería foi unha práctica moi estendida na Idade Media, ligada á nobreza e aos potentados. Acabou decaendo polo progreso das armas de fogo e a maior vistosidade e festividade que se podía ofrecer coas partidas de caza maior, especialmente a montaría.

O 16 de novembro de 2010, a Unesco declarouna Patrimonio Cultural Inmaterial da Humanidade,^[2] nunha candidatura multinacional de Arabia Saudita, Bélxica, República Checa, Corea do Sur, Emiratos Árabes Unidos, España, Francia, Marrocos, Mongolia, Qatar e Siria. O 6 de decembro de 2012 uníronse a esta candidatura Austria e Hungría.^[3], e o 30 de novembro de 2016 adheríronse tamén Alemaña, Italia, Kazakhstán, Paquistán e Portugal.^[4]

Historia

Frederico II co seu falcón de falcoería no seu libro *De arte venandi cum avibus* (Sobre a arte de cazar con aves). Século XIII.

As orixes da falcoería son moi antigas. É posíbel que se descubrise na China, xa que existen moitas referencias sobre a práctica da falcoería antes de Cristo en diversos textos chineses.

No mundo greco-latino non se practicou a falcoería. Algunhas das representacións que fan pasar como de falcoería, tan só o son do que entre os romanos se chamaba aucupio (captura de paxaros, paxaritaría).

Parece que a Europa occidental chegou da man das invasións godas. O primeiro testemuño gráfico, datado no século V d.C., encóntrase nos mosaicos da Vila do Falconeiro en Argos, Grecia. Posteriormente menciónase nas leis dos pobos xermánicos que pouco a pouco foron traspasando as fronteiras do Imperio romano e que se asentaron ao sur dos ríos Rin e Danubio.

Na Península Ibérica localizouse no campo arqueolóxico de Mértola (Portugal) un mosaico, fragmentario, que só se pode interpretar como unha escena de falcoería. O feito de que se descubrira nun estrato inferior dunha construción musulmá, é un claro indicio de que a falcoería chegou á Península Ibérica da man dos pobos xermánicos.^[5]

Por outra parte, as fontes árabes indican que cando os primeiros invasores musulmáns entraron na península descubriron e adoptaron unha modalidade cetreira que se pode interpretar como altanería (caza con falcóns e outras aves de rapina de alto voo).

En Europa a época dourada desta arte e afección foi a Idade Media. Pódese dicir que máis ou menos desde o século VI até o século XVI, no que se practicaba a caza con falcóns e azores, gozou do seu maior auxe e difusión. Esta técnica venatoria perdeu terreo fronte ás novas armas de fogo e, tamén, a causa do custoso que era manter un bo equipo de falcóns e falconeiros, pois a falcoería, polo xeral, foi unha práctica reservada a reis e grandes señores, aínda que non había ningunha lei que se a prohibira ao pobo, pero para obter comida había métodos máis efectivos e seguros.

Hoxe é un deporte que no mundo occidental se practica con aves de presa criadas en catividade, o cal non supón ningún perigo para as aves salvaxes. Porén, aínda hai zonas remotas nas que se seguen capturando aves silvestres.

En novembro de 2010 a falcoería foi declarada patrimonio cultural inmaterial da Humanidade, por ser un dos métodos de caza tradicionais máis antigos, selectivo coas presas cinexéticas, non contaminante e respectuoso co medio ambiente.^[4]

Equipo

Os principais elementos que compoñen o equipo dun falcoeiro, á parte, claro está, da ave de presa, son:

Morral
Cascabeis
Lonxa
Caparuza
Pihuelas
Correa
Luva
Percha
Engado
Fiador
Transmisor
Muñequeiras

Especies

As especies máis empregadas na falcoería son:

Notas

↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para cetraría.
↑ "El milenario arte de la cetrería, Patrimonio Inmaterial de la Humanidad", RTVE, 16 de novembro de 2010, consultado o 22 de novembro de 2022.
↑ "Falconry, a living human heritage". Unesco. 6 de decembro de 2012. Consultado o 22 de novembro de 20e2.
↑ ^4,0 ^4,1 "5 nuevas inscripciones en la Lista representativa del patrimonio cultural inmaterial". Unesco. 1 de decembro de 2016. Consultado o 22 de novembro de 2022.
↑ Lopes, Virgílio - Mértola na Antiguidade Tardia: a topografia histórica da cidade e do seu território nos alvores do cristianismo. Mértola: Campo Arqueológico de Mértola, 2003. ISBN 972-9375-21-6.

Véxase tamén

Ligazóns externas

Asociación Argentina de Cetrería y Protección de Aves de Presa

[1] Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para cetraría.

[2] "El milenario arte de la cetrería, Patrimonio Inmaterial de la Humanidad", RTVE, 16 de novembro de 2010, consultado o 22 de novembro de 2022.

[3] "Falconry, a living human heritage". Unesco. 6 de decembro de 2012. Consultado o 22 de novembro de 20e2.

[unesco-4] 4,0 ^4,1 "5 nuevas inscripciones en la Lista representativa del patrimonio cultural inmaterial". Unesco. 1 de decembro de 2016. Consultado o 22 de novembro de 2022.

[5] Lopes, Virgílio - Mértola na Antiguidade Tardia: a topografia histórica da cidade e do seu território nos alvores do cristianismo. Mértola: Campo Arqueológico de Mértola, 2003. ISBN 972-9375-21-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]