Zôkòn Pijarów

Zôkòn Pijarów – pòtocznô pòzwa Zôkònu Klerików Regùlarnych Ùbòdżich Matczi Bòżi Szkòłów Pòbòżnych (Ordo Clericorum Regularium Pauperum Matris Dei Scholarum Piarum), to je Zakònu Szkòłów Pòbòżnych. Rzimskòkatolëcczi zôkón. Jegò pòczątczi wiązą sã za założëcelã w Rzimie w 1597 r. piersi bezpłatny i pòwszechny szkòłë spòdleczny w Eùropie przez Hiszpana swiãtégò Józefa Kalasancjusza. Zôkón powstał w 1617 rokù na pòtrzebë ti szkòłë. Ùstanowił go papież Grégòr XV 18 lëstopadnika 1621r. (regùłã zatwierdzył rok pózni).

Pòzwa

Pòzwa pijarzë pòchôdô òd słowa z łacëznë “pius” czili “pòbòżny”, pòjawiający sã w łacëznowi nazwie "Scholae Piae", co oznaczô: „Szkòłë Pòbòżné”.

Pełnô pòzwa brzëmi: Zôkòn Klerików Regùlarnych Ùbòdżich Matczi Bòżi Szkòłów Pòbòżnych:

Klerików – bò pijarzë przeważnie (chòc nié blós) są ksãdzzama i jakò ksãdzowie – zôkònnice mają bëc wëchòwawcama;
Regùlarnych – bò jich spòsób zëcô Ewanielią je òpisóny w Kònstitucjach i Regùlach Zakònu;
Ùbòdżich – bò są pòsłama do ùbòdżich i przez ùbòdżé zëcé mają sã ùczëc pòkòrë i jinëch zaletów niezbãdnëch do bëcô dobrima wëchòwawcama chrzscyjańsczimi;
Matki Bòżi – bò òd samégò pòczątkù czcą w Zakònie Marijã jakò patronkã i wzór wëchòwawcë.
Szkòłów bò w Szkòle Kalasancjusza ùczniowie mają sã ùczëc pòbòżnoscë, to je spełnianiô swòjich òbòwiązków wòbec Bòga, starszich, Òjczeznë.

Hasłã zôkònu je „Pietas et Litterae”,to je „Pòbòżnosc i Nôùka”.

Céch stanowi òtoczony płomienistą glorią ùkòronowóny inicjał Marijny. Pòd inicjałã mònogram MP – OY oznaczający Matkã Bòga.

Misja Pijarów

Zgòdno z wëzwaniém założëcela pijarzë starają sã nieść Miłotã Christusa przez kształcenié i wëchòwanié dzecë i młodzëznë, w związkù z tim okróm trzech włascëwich każdemù zôkonowi slëbów (czëstosc, ubóstwo i pòsłuszeństwò) składają czwiôrti – „bezinteresowny trosczi ò naùczanié i wëchòwanié dzecë i młodzëznë”. Realizëją to przez: prowadzenié szkòłów wszëtczich stopniów, swietliców opiekuńczych, duszpastersczé dzejanié w parafiach (W Pòlsce i za grańcą), fòrmacjã szkólnych, starszich i wespółrobòtników, wëdawniczé dzejanié, kùlturalné, spòrtowé, rekòlekcyjné i jiné słëżącé dzecóm i młodzëznie.

Władze Zôkònu

Kùria Generalnô w Rzimie (Curia Generalizia degli Scolopi)

Generôl Zakònu Hiszpan ó. Pedro Agùado SP, Asystencë Generalny: ó. Francisco Anaya z Prowincjë Meksykańsczi; dlô Azjë – ò. József Urbán z Prowincjë Wãgiersczi; dlô Eùropë – ó. Migùel Girladez z Prowincjë Emaùs; dlô Africzi – ò. Pierre Diatta z Prowincjë Zôpòdny Africzi.

Kùria Pòlsczi Prowincjë w Krakòwie

Prowincjał ò. Józef Matras, asystencë prowincja lny: ò. Andrzej Tupek, Asystent ds. duszpasterstwa i edukacë niefòrmalny, o. Sławòmir Dziadkiewicz SP, Asystent ds. edukacjë fòrmalny i laikatu, ò. Mark Kùdach SP, Asystent ds. fòrmacjë żëcô wspólnotowégò, ò. Tomasz Abramòwicz SP, Asystent ds. pòwòłaniowi kùlturë i procesów pastoralnych.

Sławny wëchòwankòwie i ùczniowie szkòłów pijarsczich

Ks. Jakùb Falkòwsczi – twórca pierszi w Pòlsce specjalny szkòłë dlô głëchòniemëch.
Rafał Czerwiakòwsczi – pijarsczi lékarz „òjc chirurgii pòlsczi”.
Ks. Ònufri Kòpczińsczi – pijarsczi gramatik i pedagòg.
Ks. Adóm Słotwińsczi – pijar – patriota, dzéjôrz niepòdległoscowi.
Tedéùsz Kòscuszkò – generôł i naczelnik Insurekcjë.
Wòjcech Bògùsławsczi – wëchòwônk pijarów, twórca i direktor nôrodny scenë teatralny, “Òjc pòlsczégò tetru i operë”.

Òstrzódczi w Pòlsce

Òstrzódkama pijarsczima w Pòlsce są: Kraków (m.jin. parafia na òsedlu Wieczista i Rakòwiuce), Łapsze Niżné, Jeleniô Góra, Hebdów, Serosławice, Rzészów, Katowice, Łowicz, Warszawa, Pòznań, Élbląg, Bòlszewò, Bòlesławc.

Szkòłë w Pòlsce

Pijarzë pòsôdają w Pòlsce szkòłë w: Krakòwie, Warszawie, Łowiczu, Élblągù, Pòzaniu, òd 2010 w Katowicach, òd 2013 w Bòlesławcu

Bibliografiô

Kład Pijarów do nôùczi w Pòlsce XVII-XIX w., red, Irena Stasewicz- Jaszukowô, Warszawa-Kraków 1993
Łozyńsczi Bògùmił, Leksykòn zôkonów w Pòlsce, KAI, Warszaa 2009

Bùtnowé lënczi

http://www.pijarzy.pl/